Дубна (Тула вилаят)

шегьердин тегьерда кутунвай хуьр Дубна урус. Дубна
Координатар:
Регион:	Тула вилаят
Садлагьай тӀвар кьун:	1740
Статус йисалай:	1929
Агьали:	5883 кас. ([[йис|]])
Сятдин чӀул:	UTC+3
Телефондин код:	+7 48732
Почтунин индекс:	301160
Автомобил код:	71
Код ОКАТО:	70 218 551
Commons:	Dubna, Tula Oblast

Дубна́ — Тула вилаятдик акатзавай шегьердин тегьерда кутунвай хуьр, Дубна райондин администрациядин юкь я. Упа вацӀун Дубна ва Дубенка хилерал алайди я. Вилаятдин администрациядин юкь тир Туладилай рагъакӀидай патахъ 49 км яргъал ала. Агьалийрин кьадар 5886 кас я.

ТӀвар

Хуьруьн тӀвар Упа вацӀун эрчӀи патан Дубна тӀвар алай хилез талукь я.

Тарих

Дубна вацӀун эрчӀи къерехдал алай кьакьан чкайрал дегь-урусрин дегь чӀаварин шегьер хьайи чка тир. Тарихдин делилриз килигна, XIII-лагьай вишйисан садлагьай зураз мангъулрин вигьинрин девирра и шегьер терг хьана.

1729-й йисуз яракьархъан Федор Мосолова Дубна вацӀун къерехдал чуьгуьн-цадай завут эцигна. 1740-й йисуз Дубна хуьруьн диб эцигна. Дубна мулк Батурлинринди тир.

1924-й йисалай инихъ Дубна райондин администрацияди юкь я. 1928-лагьай йисуз Дубна хуьре сад лагьай юкьван мектеб ахъайна.

1929-й йисалай инихъ шегьердин тегьерда кутунвай хуьруьн статус гваз я.

Агьалияр

Агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайриз ва гьар йисан къимет эцигунриз килигна туькӀуьрнавай, Дубна хуьруьн агьалийрин кьадардин динамика:

Йис	1959	1970	1979	1989	2002	2010	2012	2013
Агьалияр	4870	5087	5550	6199	6194	5980	5909	5886

Экономика

КаркӀвалер:

• парталар цвадай фабрика;
• Дубнадин карьер;
• Дубнадин рекьин рас хъувунинни эцигунин идара;
• Дубна чуьгуьн-цвадай завут;
• «Дубенский хлеб» фан-завут;
• типография;
• ААЖ «Малые архитектурные формы».

Медицина

• Дубна райондин тӀал-кӀвал;
• Дубна райондин юкьван дарман-кӀвал;
• Санитариядинни тӀегъуьндин станция.

КӀелунарни культура

• юкьван мектеб;
• «аялрин урук» № 1;
• «аялрин урук» № 2;
• аялринни жегьилрин спортдин мектеб;
• аялрин яратмишунрин юкь;
• музыкадин мектеб;
• тарихни вилаят чирдай музей.

Массайрин алакъадин такьатар

• «Наследие» газета.

КьетӀен чкаяр

Гилалди амукьнавай Мосоловардин усадьба Дубна поселокдин кьилин кьетӀен чка я. Усадьба цӀуру чӀаварин дараматрин кӀватӀал я:

• кьилин кӀвал (XVIII вй.) — къванцикай авур садлагьай гьава гвай кӀарасрикай авур чӀехи дарамат я.
• кӀвалахдин корпус (XIX вй.);
• пуд къуллугъчийрин кӀвал (XIX вй.);
• чӀехи урук (XVIII—XIX вй.);
• бандни гьуьр (XVIII вй.)