Закатала район

Википедиядихъай
Яшамиш жезвай чка
Закатала район
Герб
Герб
Уьлкве
Азербайжан
Административ юкь
Кьил
Мубариз Джума оглы Ахмедзаде
Майдан
1 348 км²
Официал чӀал
Агьалияр
129 800 кас
Къалинвал
96,29 кас/км²
Закатала район
Закатала район


Сятдин чӀул
ISO 3166-2-дин код
AZ-ZAQ
Телефондин код
+994 2422
Почтунин индекс
AZ 6200
Официал сайт

Закатала район (азер. Zaqatala rayonu) — Азербайжанда авай район я.

Майдан — 1 348 км². Агьалияр — 129 800 кас. Агьалидин чуькьуьнвал — 96,29 кас/км².

Административ юкь — Закатала я.

Закатала район Шеки-Загаталадин экономикадин райондин ибаратдик акатзава.

Тарих[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

«Закатала» гафунин этимологиядин са шумуд версия ава. Са версиядиз килигна, «Закатала» — «Сакатала» (Сак кьулувилин тӀварцӀелай атайди) гафунин форма язва[1][2].

Жезмай Закатала округдин территория Къавкъаздин Албаниядин пай тир, ам чкӀайдайвал кьулухъ Гуржистандин ибаратдик акатна. 1859-лагьай йисуз Урусатдин Империядин Закатала округ лугьудай кьетӀен административ-территориал тек туькӀуьрна[3]. Советрин вахтара Закатала район туькӀуьрна, амма гуьгъуьнлай адан ибаратдикай Белакъан район (рагъакӀидай пата) ва Къах район (рагъэкъечӀдай пата) хкудна[4].

География[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Районди Азербайжандин кефердинни рагъакӀидай пата чка кьунва. Район рагъакӀидай патахъ Белакъан райондихъ, рагъэкъечӀдай патахъ Къах райондихъ, кефердин патахъ Дагъустандихъ (Урусат), кьибледин патахъ Гуржистандихъ галаз сергьятдал ала.

Закатала район ЧӀехи Къавкъаздин суваррин кьибледин гьунедал, Ганых-Айричайской дугунал экӀя хьанва. Закатала райондин рельеф суван ва арандин арайри туькӀуьрзава. Райондин территориядай тӀуз Алазани, Талачай, Катехчай, Мухахчай, Бакмазчай, Цилбанчай ва маса вацӀар авахьзава[5].

1989-лагьай йисан гьалдиз килигна, Закатала районда 1 шегьер ва 66 хуьр ава.

Агьалияр[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Йисариз килигна Закатала райондин агьалийрин дегиш хьунин динамика[6][7][8][9][10][5].

Йис 1959 1970 1979 1989 1999 2009 2020
Агьалияр 47 776 69 270 79 504 92 614 107 240 118 228 129 800

2009-лагьай йисан малуматриз килигна, Закатала районда 11 203 цӀахур яшамишзава. ЦӀахур чӀалал кӀелунар 12 мектебда тухузва. Районда цӀах нугъват ава. Чкадин цӀахуррин кхьинрин бинеда латин график ала. ГьакӀни Закатала районда 25 578 авар ва 50 лезги яшамишзава.

Баянар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

  1. Kamil Adışirinov. Qädim Türk-Oğuz yurdu Oxud. — Nurlan, 2006. — С. 15.
  2. Энциклопедический словарь топонимики Азербайджана = Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti / под ред. Р. Алиевой. — Баку: Шарк-Гарб, 2007. — Т. 1. — С. 24.
  3. Закатальский округ // Брокгауздин ва Ефрондин Энциклопедиядин гафарган: 86 томар (82 т. ва 4 доп.). — Санкт-Петербург, 18901907.  (урус)
  4. Административное деление Азербайджанской ССР на 1 января 1977 года. — Баку: Азернешр, 1979. — С. 6.
  5. 5,0 5,1 Ağdaş rayonu // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası / M. K. Kərimov. — Bakı: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, 2009. — Т. I. (азерб.)
  6. Численность наличного населения городов, посёлков городского типа, районов и районных центров СССР по данным переписи на 15 января 1970 года по республикам, краям и областям (кроме РСФСР)
  7. Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краёв, областей, районов, городских поселений, сёл-райцентров и сельских поселений с населением свыше 5000 человек (кроме РСФСР)
  8. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу
  9. Division of Azerbaijan
  10. Азербайжандин агьалияр сиягьдиз къачун. 2009, Баку.

ЭлячӀунар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]