Дашкесан район патал чешмедиз килигун

{{Администрациядин тек
|тӀвар = Дашкесан район
|тамам тӀвар ={{lang-az|Daşkəsən rayonu}}
|карта = Dashkasan District in Azerbaijan 2021.svg
|уьлкве = Азербайжан
|административ паюн =32 муниципалитетар
|кьилин шегьер = [[Дашкесан]]
|шегьерар =
|кьилин жуьре = Кьил
|кьил =Агьад Абиев
|майдан =1 047
|официал чӀал = азербайжан чӀал
|агьалияр =35 353
|къалинвал =33,77
|сятдин чӀул = +4:00
|ISO =AZ-DAS
|телефондин код =+994 216
|почтунин индекс =AZ 1600
|сайт =http://www.dashkesen-ih.gov.az/
|commonscat =
}}
'''Дашкесан район''' ({{lang-az|Daşkəsən rayonu}}) — [[Азербайжан]]да авай район я.

Майдан — 1 047 км². Агьалияр — 35 353 кас. Агьалидин чуькьуьнвал — 33,77 кас/км².

Административ юкь — [[Дашкесан]] я.

Дашкесан район [[Гянжа-Къазахдин экономикадин район]]дин ибаратдик акатзавайди я.

== Тарих ==
«Дашкесан» лугьудай топоним им «къванер (ракьун руда) хкудзвай чка» лагьай чӀал язва<ref>{{книга |заглавие=Энциклопедический словарь топонимики Азербайджана |оригинал=Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti |ссылка=http://www.lib.az/users/1/upload/files/Azerbaycan_toponimlerinin_ensiklopedik_lugeti.pdf |ответственный=под ред. Р. Алиевой |место=Баку |издательство=Шарк-Гарб |год=2007 |томов=2 |том=1 |страниц= |страницы=24 |isbn= |ref=}}</ref>.

1930-лагьай йисан 8-лагьай августдиз Дастафюр район туькӀуьрна, адан юкь сад тӀвар алай хуьр тир. 1948-лагьай йисуз райондин юкь [[Дашкесан (шегьер)|Дашкесан]] шегьердиз акъудна. 1956-лагьай йисан 2-лагьай апрелдилиз райондиз гилан тӀвар гана. 1963-лагьай йисан 4-лагьай январдиз район терг авуна, адан чилер Ханлар райондихъ гилигна. 1965 йисан 6-лагьай январдиз ам цӀийи кьилелай туькӀуьр хъувуна<ref>{{книга|заглавие = Административное деление Азербайджанской ССР на 1 января 1977 года|ссылка = http://elibrary.bsu.az/yenii/ebookspdf/az_ssri.pdf|место = Баку|издательство = Азернешр|год = 1979|страницы = 6}}</ref>.

Районда «Даштепе», «Чобан даши» ва «Молла Абдулла» къелейри чка кьунва.

== География ==
Районди Азербайжандин рагъакӀидай пата чка кьунва. Район кефердин патахъ [[Шамкир район]]дихъ, рагъэкъечӀдай патахъ [[Гейгел район]]дихъ, кьибледин патахъ — [[Кельбажар район]]дихъ, рагъакӀидай патахъ — [[Кедабек район]]дихъ, ва гьакӀни кьиблединни рагъакӀидай патахъ [[Эрменистан]]дихъ галаз сергьятдал ала.

Районди [[ГъвечӀи Къавкъаз]]дин кефердинни рагъэкъечӀдай, гьуьлуьн дережадилай 1600—1800 метр вине чка кьунва. Районда хъуьтӀьуз юкьван дережадин кьакьанвал авай суварра кьурагьвал авай, юкьван гьалдин климат ава, кьакьан суварра авай хуьрера — къайи ва ламу, гад — къайиди я. Январдиз жезвай юкьван гьалдин температура: −12 °С ва −2 °С арада, июлдиз: +6 °С ва +18 °С арада. Юкьван гьалдин йисан къваларин дережа — 500—900 мм. Кошкарчай вацӀал водохранилище туькӀуьрна<ref name="АНЭ-1">{{книга|часть = Daşkəsən rayonu|заглавие = [[Азербайджанская национальная энциклопедия|Azərbaycan Milli Ensiklopediyası]]|том = I|место = Bakı|год = 2009|издательство = Azərbaycan Milli Ensiklopediyası|ответственный = [[Керимов, Махмуд Керим оглы|M. K. Kərimov]]}}{{ref-az}}</ref><ref name="АСЭ">{{книга |заглавие = '''Дашкәсән рајону''' |издание =Азербайджанская советская энциклопедия: в 10 томах | оригинал = Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы |ответственный=Ҹ. Гулијевин редаксијасы илә. |место = Баку |издательство = АСЕ-нын баш редаксијасы |том = 1|страницы = 352–353}}</ref>.

== Агьалияр ==
Йисариз килигна Дашкесан райондин агьалийрин дегиш хьунин динамика<ref>[http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg1.php  Численность наличного населения городов, посёлков городского типа, районов и районных центров СССР по данным переписи на 15 января 1970 года по республикам, краям и областям (кроме РСФСР)]</ref><ref name="АСЭ" /><ref>[http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg1.php  Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краёв, областей, районов, городских поселений, сёл-райцентров и сельских поселений с населением свыше 5000 человек (кроме РСФСР)]</ref><ref>[http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php  Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу]</ref><ref>[http://pop-stat.mashke.org/azerbaijan-division.htm Division of Azerbaijan]</ref><ref>Азербайжандин агьалияр сиягьдиз къачун. 2009, Баку.</ref><ref name="АНЭ-1"/>.
{|class="wikitable"
|-
|'''Йис'''
|'''[[1939 йис|1939]]'''
|'''[[1959 йис|1959]]'''
|'''[[1970 йис|1970]]'''
|'''[[1979 йис|1979]]'''
|'''[[1989 йис|1989]]'''
|'''[[1999 йис|1999]]'''
|'''[[2009 йис|2009]]'''
|'''[[2020 йис|2020]]'''
|-
|'''Агьалияр'''
|9 370
|{{гзаф хьун1}} 35 222
|{{гзаф хьун1}} 35 666
|{{тӀимил хьун1}} 33 268
|{{тӀимил хьун1}} 27 405
|{{гзаф хьун1}} 30 418
|{{гзаф хьун1}} 32 694
|{{гзаф хьун1}} 35 353
|}

== Баянар ==
{{Баянар}}

== ЭлячӀунар ==
* [http://www.dashkesen-ih.gov.az/ Официал сайт]{{ref-az}}
{{Къецепатан элячӀунар}}
{{Azerbaijan-geo-stub}}

{{Азербайжандин административ паюн}}
[[Категория:Азербайжандин районар]]