Мисри: различия между версиями

Википедиядихъай
Содержимое удалено Содержимое добавлено
Нет описания правки
→‎Кьиспес: оформление
ЦӀар 39: ЦӀар 39:


== Кьиспес ==
== Кьиспес ==

=== Дегьвилин Мисри ===
~ 3000 йис чи э.в. — Менес фараонди Мисри кӀватӀна, адалай эгечӀзвайди я фад паччагьвал, винемисридин Тисада кьилин шегьер авай. ~ 2700 йиса чи э.в. — Дегь паччагьдин кьил кутур чӀав я, агъамисридин Мемфисда кьилин шегьер авай. ~ 2000 йис чи э.в. — Мисридин кьиспесдин цӀийи чӀав, Йукьван паччагьвал, гила мад винемисрида авай Фиварда кьилин шегьер авай.
~ 3000 йис чи э.в. — Менес фараонди Мисри кӀватӀна, адалай эгечӀзвайди я фад паччагьвал, винемисридин Тисада кьилин шегьер авай. ~ 2700 йиса чи э.в. — Дегь паччагьдин кьил кутур чӀав я, агъамисридин Мемфисда кьилин шегьер авай. ~ 2000 йис чи э.в. — Мисридин кьиспесдин цӀийи чӀав, Йукьван паччагьвал, гила мад винемисрида авай Фиварда кьилин шегьер авай.


ЦӀар 47: ЦӀар 49:
30 йис чи э.в. — 395 йис — Мисри Дегь Риман къене ава. I вишйис — хашпересвал ксарин кьулуз атана. 395—645 — Мисри Византиядин къене ава. 451 — коптрин дин арадиз атана.
30 йис чи э.в. — 395 йис — Мисри Дегь Риман къене ава. I вишйис — хашпересвал ксарин кьулуз атана. 395—645 — Мисри Византиядин къене ава. 451 — коптрин дин арадиз атана.


=== Арабрин Мисри ===
645—1171 — Мисри Араб Халифатдик каткана. Ислам ксарин арадиз атана. Мисрид арабвилинди жез эгечӀна. 972 — Каир эцигна. Фатимидрин чӀав эгечӀна. 1171 — Саладин атана. Айюбидрин чӀав эгечӀна. 1250 — мамлюкри къуват къачуна. Султан хьана половви Мустафа Кутуз. 1260 — мугъулар акъвазарна. 1261 — мамлюкри эверзава халифриз Аббасидриз чӀехи имамвилиз.
645—1171 — Мисри Араб Халифатдик каткана. Ислам ксарин арадиз атана. Мисрид арабвилинди жез эгечӀна. 972 — Каир эцигна. Фатимидрин чӀав эгечӀна. 1171 — Саладин атана. Айюбидрин чӀав эгечӀна. 1250 — мамлюкри къуват къачуна. Султан хьана половви Мустафа Кутуз. 1260 — мугъулар акъвазарна. 1261 — мамлюкри эверзава халифриз Аббасидриз чӀехи имамвилиз.



23:28, 10 сентябрь 2012 жуьре

Мисри
جمهورية مصر العربية
Джу́мхурийят Миср аль-Араби́йя
{{{тӀвар-род}}} пайдах {{{тӀвар-род}}} герб
[[{{{тӀвар-род}}} пайдах|Пайдах]] [[{{{тӀвар-род}}} герб|Герб]]
Гимн: [[{{{тӀвар-род}}} гимн|Ватан, Ватан, Ватан]]
Кьилин шегьер:Каир
Шегьерар:Каир, Искендерийя, Гиза, Шубра-Эль-Хейма, Порт-Саид, Суэц
Аслутуширвал:28 эхен 1922 (ЧӀехибританиядилай)
ЧӀал:Араб чӀал
Гьукуматдин дин:Ислам, Хашпара дин
Идара авунин тегьер:Президент-парламентдин республика (де-юре), Дяведин диктатура (де-факто)
Кьил:Камал Ганзури
Майдан:{{{чил}}} км²
 · Цин кьадар %:{{{цин кьадар}}}
Агьалияр:80 898 000 кас (15-лагьай)
 · Агьалийрин чуькьуьнвал:{{{агьалидин чуькьуьнвал}}} кас/км²
Пул:Мисридин фунт
КъВБ:497,8 млрд. $ (21-лагьай)
 · АСКА КъВБ:{{{агьалийрин са касдал къвезвай КъВБ}}} $
ИПВИ:0,644 (113-лагьай)
Домен:.eg
Телефондин код:+20
Сятдин чӀул:+2

Мисри[1] (араб. مصر‎‎ Миср/Miṣr misˤɾ, масри مصر Маср/Maṣr ˈmɑsˤɾ), официал тӀвар Ара́б Респу́блика Еги́пет (араб. جمهورية مصر العربية‎‎, Джумхурийят Миср аль-Арабийя, масри جمهورية مصر العربية Гумхурийет Маср эль-Арабийя) — Африкадин кеферни рагъэкъечӀдай патарин арада ва Азиядин Синай зуростровда авай гьукумат, гьавиляй Мисир кьве материкдин уьлкве я.

Израиль, Палестиндин халкьдин администрация (Газа сектор), Судан ва Ливия галаз сергьятра ава. Кеферпата Мисридин ччилер Аравилин Гьуьлуьн, рагъэкъечӀдайпата — Яру гьуьлуьн ятари кьунва. Кьве гьуьлни тӀебии тушир Суэц хвалунин куьмекдалди сад авунва.

Кьиспес

Дегьвилин Мисри

~ 3000 йис чи э.в. — Менес фараонди Мисри кӀватӀна, адалай эгечӀзвайди я фад паччагьвал, винемисридин Тисада кьилин шегьер авай. ~ 2700 йиса чи э.в. — Дегь паччагьдин кьил кутур чӀав я, агъамисридин Мемфисда кьилин шегьер авай. ~ 2000 йис чи э.в. — Мисридин кьиспесдин цӀийи чӀав, Йукьван паччагьвал, гила мад винемисрида авай Фиварда кьилин шегьер авай.

1700 чи э.в. — гиксосар Мисридиз атана. 1274 чи э.в. — Кадешдивай женг. 1279 чи э.в.—1213 чи э.в. — Рамсес II Мисри кьиле тухун.

670 йис чи э.в. — Мисри къачуна Ассириядин паччагьди Асархаддона. 655 йис чи э.в. —ассирийвияр къисена Псамметихди I, мадни ада эхиримжи дам Дегь Мисридин гьукумат арадал гъана Саисда кьилин шегьер авай. 525 чи э.в. — Мисри къачуна фарси паччагьди Камбиза II. 332 йис чи э.в. — Искандер Македонвиди Мисри къачуна. Искендерия эцигнава. 305 йис чи э.в. — 30 йис чи э.в. — грекрин паччагьвилин сихил Птолемейрин Мисрида.

30 йис чи э.в. — 395 йис — Мисри Дегь Риман къене ава. I вишйис — хашпересвал ксарин кьулуз атана. 395—645 — Мисри Византиядин къене ава. 451 — коптрин дин арадиз атана.

Арабрин Мисри

645—1171 — Мисри Араб Халифатдик каткана. Ислам ксарин арадиз атана. Мисрид арабвилинди жез эгечӀна. 972 — Каир эцигна. Фатимидрин чӀав эгечӀна. 1171 — Саладин атана. Айюбидрин чӀав эгечӀна. 1250 — мамлюкри къуват къачуна. Султан хьана половви Мустафа Кутуз. 1260 — мугъулар акъвазарна. 1261 — мамлюкри эверзава халифриз Аббасидриз чӀехи имамвилиз.

1517—1914 — Мисри Османрин султанатдин пай я. Ам кьиле тухузва пашайри. 1798—1799 — франкар атана Наполеона гъайи. 1801 — англивияр атана. 1805 — къуват хьана Мухаммада Али пашадин гъиле, Истанбулдикай дамди. 1811 — мамлюкар гатана. 1811—1818 — Аравиядай атай вагьабитрихъ галаз дяве. Вагьабитар гатанвай Мухаммад Алидин кӀеретӀри. 1823— Судан къачуна. 1863—1879 — Исмаил-Пашадин къавхавал. 1858—1869 — Суэц къанав франциви Фердинанд де Лессепс кьиле аваз эцигна. 1881 — Суданда авай махдистрин къарагъун Мисридиз аксиниз. 1881—1882 — Агьмад Ораби-Пашадин къарагъун. 1882 — англивийри къачуна Мисридин чил, туьркериг адал ихтийрар туна. 1914—1922 — Мисри — ЧӀехибританиядин ихтиярда ава. 1922 — Мисри Паччагьвилин дамвал, Агьмед Фуад І паччагь галаз.

География

Эдебият

  • Арабская Республика Египет: Справочник/АН СССР, Ин-т Африки. — М.: Наука, 1990. — 355 с.
  • Васильев А. М. Египет и египтяне. М., 1986.
  • Густерин П. В. Города Арабского Востока. — М.: Восток—Запад, 2007. — 352 с. — (Энциклопедический справочник). — 2000 экз. — ISBN 978-5-478-00729-4
  • Правовые системы стран мира. Энциклопедический справочник. Под ред. А. Я. Сухарева. М., НОРМА, 2003. Статья «Египет». С. 244—254.

Баянар

  1. Б.Б.Талибов, М.М.Гьажиев Лезгинско-русский словарь. — Дагестанский филиал академии наук СССР. Институт истории, языка и литературы. — Москва: Советская энциклопедия, 1966.

ЭлячӀунар

Шаблон:Link FA ak:Igyipt