Рухун: различия между версиями

Википедиядихъай
Содержимое удалено Содержимое добавлено
Новая страница: «{{ЯШЧ2 |тӀвар=Рухун |статус= Тунвай хуьр |вичин чӀалал тӀвар = {{lang-ru|Рухун}} |ЯШЧдин статус…»
(нет различий)

00:51, 25 январь 2013 жуьре

Урусатдин пайдах Тунвай хуьр
Рухун
урусРухун
Уьлкве
Урусат
Федерациядин субъект
Дагъустан
Муниципал район
Агьалияр
0 кас
Миллетар
Динар
Сятдин чӀул
Телефондин код
+7 87236
Автомобилдин код
05
Рухун (СтӀал Сулейман район)
Рухун

Рухун (урусРухун) — Дагъустан республикадин СтIал Сулейман районда авай тунвай хуьр.

География

Хуьр СтIал Сулейман райондин рагъакIидай пата, райондин юкь тир Кьасумхуьрелай 14,5 км яргъал чка кьунвайди я.

Тарих

Хуьруь бине кьунвай дуьз тарих малум туш. Адан тIварцIикай баян гун мумкин туш. Рухун вичин зурба алимрив, зарийрив, араб чIалан ва ислам диндин алимрив гьамиша машгьур тир ва Куьре округдин культурадин юкьварикай сад тир. Рухун — ХVIII виш йисан зурба заридин, диндин алимдин Рухун Алидин хайи хуьр я. Улу - бубайрилай амай сивяй - сивиз атай кьисади лугьузвайвал, Рухун хуьруьн бине, Чепе хуьряй атай пуд, ГъарачI, Селим ва Шамхал стхайри кутунай. Хуьр, адан къваларив галай Къазихадхуьр, СикIрегъар, ТIулархуьр, Къекъергар, Бахчадхуьр хьтин гъвечIи хуьрерин сад - садахъ гилиг хьунивди арадал атанвайди я.

Хуьрелай 3 км рагъэкъечIдай пата археологиядин имарат — фад заманада инсанар яшамиш хьайи чка «Къазихадхуьр» ала. Хуьрелай 1,5 км рагъакIидай пата «Къекъерган», ва 2 км кьибле пата «Сикрег» тIвар алай фад заманада инсанар яшамиш хьайи чкаяр ава. Хуьруьн юкьвал архитектурадин имарат — мискIин ава. Хуьрелай 800 м рагъакIидай пата пак чка — «Агьмадан гуьмбет» ава.

XIX виш йисуз Рухун хуьр вири Куьре округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатзава. Империядик квай чIавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Куьре округдин Котур - Куьредин наибвалдиз талукь тир. Мехкергъ ва Ичин хуьрерихъ галаз Рухунрин хуьруьнжемятдик акатзавай.

1966 йисуз, къати зурзунрилай кьулухъ, рухунвияр, вилик Кайи КIеле тIвар алай, ЦIийи Макьариз куьч хьанвай.

Агьалияр

Куьч жедалди хуьруьн агьалийрин вири лезгияр, суни - мусурманар тир. 1886 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматрив кьурвал, хуьре 78 майишатар авай, агьалийрин кьадар 472 кас тир.[1] Гьар майишатди гьукуматдиз йиса 5 рубль налог вугузвай. Гьар хзанди йиса 5 рубль гузвай, вири санлай — 210 рубль туькIуьрзавай. Налогдикай садни ада тушир, им ам лагьай чIал я хьи, виридаз чпин мулкар - девлетар авай.

Хуьре гуьгъуьнин сихилар яшамиш жезвай: ГъарачIар, Селимар, Шамхалар, Бакьашар, Казияр, Агьмадар. Хуьруьнэгьлияр лап цIуру заманрилай инихъ малдарвилел ва хуьруьн майишатдин крарал алахънавайди тир. Абурун мал - мулкарик 281 карч алай чIехи малар, 546 лапагар ва 21 балкIанар квай.

Алай чIавуз хуьр ичIизва.

ТIвар - ван авай ксар

  • Рухун АлиХVIII виш йисан зурба зари ва диндин алим.
  • Гьажи Алифенди
  • Осман-эфенди — диндин алим, шейх.
  • Абукар-эфенди
  • Абдулгьамид-эфенди
  • Магьмуд-эфенди

Баянар

ЭлячӀунар