Квардал: различия между версиями

Квардал
Уьлкве	Урусат
Федерациядин субъект	Дагъустан
Муниципал район	Кьурагь район
Хуьруьнсовет	«Гелхен» хуьруьнсовет
ЯШЧдин кьакьанвал	2047 м
Агьалияр	217 кас (2002)
Миллетар	агъулар
Динар	суьнни - мусурманар
Сятдин чӀул	UTC+4
Телефондин код	+7 87262
Почтунин индекс	368188
Автомобилдин код	05
Код ОКАТО	82 230 810 002
Официал сайт	http://www.kvardal.ru/

Интерактивная навигация по истории

ЦIийи масакIавилер

Содержимое удалено Содержимое добавлено

ВизуальныйВики-текст

Линейный

20:16, 7 май 2013 жуьре

Квардал (урус. Квардал) — Дагъустан республикадин Кьурагь районда авай кьакьан суван хуьр. Гелхен хуьруьхъ галаз «Гелхен» хуьруьнсоветдик акатзава.

География

Хуьр Дагъустан Республикадин Кьурайгь райондин рагъакIидай пата чка кьунвайди я.

Тарих

Мецерай мецериз атана чав агакьай кьисадив кьурвал, хуьруьн сифтегьан тIвар Кура тир. Хуьр тахминан 2000 йис идалай вилик бине кьунвайди я. Им успатарзавайди хуьре пара кьадарда амукьнавай дегь чIаван кучудунарни сурар я. Чеб къецепатан ва чкадин душманрикай хуьн патал квардалвийрин улу-бубайри хуьр инсандин гъил агакь тийир рагал эцигнавай. Хуьруьз анжах са жигьир физвай, ва ам ара датIана къаравулдин килигунихъ квай. Эвер тавур ксарин вилик пад, хуьруьз гьахьунал алай зурба мегъуьн кIарасдин варари атIузвай. И варар кьетIендаказ чирнавай ксари хуьзвай. Идалайни гъейри, хуьруьн къваларив гвай чкаяр кьве къаравулдин минарайрай вил алаз хуьзвай. ГьакIни, ина душманриз тIебиатдин манийвилерни авай — кIамар. Ибуру вирида квардалвийриз чеб душманрикай хуьниз къулай шартIар гузвай.

ЦIуру эгьлийрин эхтилатрай, хуьруьн бине кутурбур Бащунаяр сихилдин векилар я. Абур вужар тиртIа ва гьинай атанвайбур ятIа са малуматни авач. Абурулай кьулухъ Квардалриз Кацахар сихил атана ацукьнавай. Лугьузвайди я хьи, абур Кьибле Дагъустандин сувариз Шам вилаятдай (Сирия) атанвайди я. Са шумуд вахтунилай, КацIахар кьве — КацIахар ва Магьмудар сихилриз пай хьанвай. Са тIимил геж, хуьруьз Яхулрин чилерай — Къужаяр, Дахада райондин Ашты хуьряй — Мирзеяр ва Агъул райондин Буркихан хуьряй — Бугъаяр сихилар атана ацукьнавай.

XVIII виш йисуз хуьре, астрономия, философия, биология илимрал алахънавай, Бащунаяр сихилдай тир Режеб алимди уьмуьр гьалзавай. Хуьруьн гьуьрмет авай арабист - алим Кужаяр сихилдин векил Али тир. Гьайиф къведайди я хьи, Октябрьдин революциядилай кьулухъ ам кьуна дустагъда тунвай ва хуьруьнвийриз гилалди адакай са хабарни авач. Квардал хуьре эсерар туькIуьрзавай ва халкьдиз къуллугъзавай, шейх Ибрагьим-Халил лугьудай Шам вилаятдин мад са векил авай. Хуьре, и зурба алим ва арабист уьмуьр гьалнавай кIвалин харапIаяр гилалди ама.

XIX виш йисуз Квардал вири Куьре округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатзава. Империядик квай чIавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Куьре округдин Кьурагь наибвалдиз талукь тир. Усугъ, Укуз ва Гелхен хуьрерихъ галаз Усугъ хуьруьнжемятдик акатзавай.

Агьалияр

2002 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 217 касди уьмуьр гьалзавай ^[1]. Вири агъулар, суни - мусурманар я. 1886 йисан Урусат Империядин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал, Гелхен хуьруьн агьалияр 120 кас тир ва вири агъулар тир. ^[2]

Хуьре гуьгъуьнин сихилар ава: Бащунаяр, Бугаяр, Кацахар, Кужаяр, Махмудар, Мирзаяр.

Баянар

ЭлячӀунар

[1] Кьурагь район. ФЛНК

[2] КУРАХСКОЕ НАИБСТВО (1886 г.)

[1]

[2]

@@ ЦӀар 59: / ЦӀар 59: @@
 Мецерай мецериз атана чав агакьай кьисадив кьурвал, хуьруьн сифтегьан тIвар Кура тир. Хуьр тахминан 2000 йис идалай вилик бине кьунвайди я. Им успатарзавайди хуьре пара кьадарда амукьнавай дегь чIаван кучудунарни сурар я. Чеб къецепатан ва чкадин душманрикай хуьн патал квардалвийрин улу-бубайри хуьр инсандин гъил агакь тийир рагал эцигнавай. Хуьруьз анжах са жигьир физвай, ва ам ара датIана къаравулдин килигунихъ квай. Эвер тавур ксарин вилик пад, хуьруьз гьахьунал алай зурба мегъуьн кIарасдин варари атIузвай. И варар кьетIендаказ чирнавай ксари хуьзвай. Идалайни гъейри,  хуьруьн къваларив гвай чкаяр кьве къаравулдин минарайрай вил алаз хуьзвай. ГьакIни, ина душманриз тIебиатдин манийвилерни авай — кIамар. Ибуру вирида квардалвийриз чеб душманрикай хуьниз къулай шартIар гузвай.
-ЦIуру эгьлийрин эхтилатрай, хуьруьн бине кутурбур Бащунаяр сихилдин векилар я. Абур вужар тиртIа ва гьинай атанвайбур ятIа са малуматни авач. Абурулай кьулухъ Квардалриз Кацахар сихил атана ацукьнавай. Лугьузвайди я хьи, абур [[Кьибле Дагъустан]]дин сувариз Шам вилаятдай атанвайди я. Са шумуд вахтунилай, Кацахар кьве — Кацахар ва Махмудар сихилриз пай хьанвай. Са тIимил геж, хуьруьз [[яхулар|Яхулрин]] чилерай — Кужаяр, [[Дахада район]]дин [[Ашты]] хуьряй — Мирзеяр ва [[Агъул район]]дин [[Буркихан]] хуьряй — Бугаяр сихилар атана ацукьнавай.
+ЦIуру эгьлийрин эхтилатрай, хуьруьн бине кутурбур Бащунаяр сихилдин векилар я. Абур вужар тиртIа ва гьинай атанвайбур ятIа са малуматни авач. Абурулай кьулухъ Квардалриз Кацахар сихил атана ацукьнавай. Лугьузвайди я хьи, абур [[Кьибле Дагъустан]]дин сувариз Шам вилаятдай (Сирия) атанвайди я. Са шумуд вахтунилай, КацIахар кьве — КацIахар ва Магьмудар сихилриз пай хьанвай. Са тIимил геж, хуьруьз [[яхулар|Яхулрин]] чилерай — Къужаяр, [[Дахада район]]дин [[Ашты]] хуьряй — Мирзеяр ва [[Агъул район]]дин [[Буркихан]] хуьряй — Бугъаяр сихилар атана ацукьнавай.
+[[XVIII виш йис]]уз хуьре, астрономия, философия, биология илимрал алахънавай, Бащунаяр сихилдай тир Режеб алимди уьмуьр гьалзавай. Хуьруьн гьуьрмет авай арабист - алим Кужаяр сихилдин векил Али тир. Гьайиф къведайди я хьи, [[Октябрьдин революция]]дилай кьулухъ ам кьуна дустагъда тунвай ва хуьруьнвийриз гилалди адакай са хабарни авач. Квардал хуьре эсерар туькIуьрзавай ва халкьдиз къуллугъзавай, шейх Ибрагьим-Халил лугьудай Шам вилаятдин мад са векил авай. Хуьре, и зурба алим ва арабист уьмуьр гьалнавай кIвалин харапIаяр гилалди ама.
 [[XIX виш йис]]уз Квардал вири [[Куьре округ]]дихъ галаз [[Урусат империя]]дин гъилик акатзава. Империядик квай чIавуз, хуьр [[Дагъустан вилаят]]дин Куьре округдин [[Кьурагь наибвал]]диз талукь тир. [[Усугъ]], [[Укуз]] ва [[Гелхен]] хуьрерихъ галаз Усугъ хуьруьнжемятдик акатзавай.

Кьурагь райондин агьалийрин пунктар
Администрациядин юкь	Кьурагь
Хуьрер	Аладаш • Арабляр • Ашахуьр • Ашар • Бахцугъ • Бугъда тепе • Гелхен • КӀири • КьепӀир • Квардал • Кьуьчхуьр • Кукваз • Кумухъ • Кутул • Муллахуьр • Ругун • Сараг • Укуз • Урсун • Усугъ • Хвереж • Хпеж • Хуьпуькь • Хуьрехуьр • Шимихуьр • Штул • Эхниг
Хуьруьнсоветар	«Аладаш» • «Ашар» • «Гелхен» • «КӀири» • «КьепӀир» • «Кьуьчхуьр» • «Кумухъ» • «Кьурагь» • «Кутул» • «Муллахуьр» • «Усугъ» • «Шимихуьр» • «Хуьпуькь» • «Штул»
Гадарнавай хуьрер	Кимихуьр • Тител • Цилинг