Бежта белген

Муниципалитетдин район Бежта белген урус. Бежтинский участок Герб Уьлкве УрусатУрусат Федерациядин субъект ДагъустанДагъустан Администрациядин юкь Бежта Къенепатан паюнар 4 муниципалитетар акатзава Райондин кьил Шахбанов Шахбан Магомедович Бине кьунва 1992 йис Майдан 575 км² Агьалияр ↗7 369 кас (2013) Миллетар бежтинар, гунзибар Динар суни - мусурманар Бежта белген Сятдин чӀул UTC+4 Телефондин код +7 87274 Автомобилдин код 05 Официал сайт http://bezhta.ru

Бежта белген (урус. Бежтинский участок) — Урусат Федерациядин Дагъустан республикада авай муниципалитетдин белген (урус. участок). Административвилелди Цунта райондин пай хьиз арадал атанвайди я.

Администрациядин юкь — Бежта хуьр я.

География

Район Дагъустан Республикадин суван рагъакIидай пата, Авар Койсу вацIун кьиле, ЧIехи Къавкъаздин кьилелай элячIдай цIиргъера, гьулуьн дережадилай 1500-3500 м кьакьанда ала. Кефердинни рагъакIидай пата Цунтин райондихъ галаз, кефердинни рагъэкъечIдай пата Тлярата райондихъ ва рагъакIидай пата Гуржистандихъ галаз са сергьятра ава.

Райондин чилерин майдан — 575 км² я.

Климат

Белгендин климат, къайи яргъи хъуьтIуьвни куьруь гаталди тафават авай, юкьван гьалдин — мекьи я. Белгендин гьавадин вини дережадин ламувал набататрин хъсан экъечIуниз куьмек гузва. Хъчарин жуьреба - жуьревилив ва булвилив тафават авай гегьенш чIурар, белгендин асул девлет я. Гьавиляй хуьруьн майишатдин асул кIвалахар ина лежбервални малдарвал я.

Минералдин чешмеяр

Белгендин чилера пара кьадарда гъвечIи ва чIехи минерал цин чешмеяр ава: недай затIар гьазуруниз виже къведай кьел квай, сода квай ятар, ва сагъардай экъуьнар ийидай гугурт, гургуртни - водород ва шуьтруь ракьун чими ятар.

Тарих

Бежта белген 1992 йисуз арадал гъанвай ва Дагъустан Республикадинни гьакIни вири Урусат Федерациядин административивлин паюнда уникум тир гьал я.

Дагъустан Республикадин Конституцияди тайинарнавайвал Бежта белген Цунтин райондин составдик акатзава.

Агьалияр

Йисариз килигна Бежта райондин агьалийрин дегиш хьунин динамика:

Йис	2008	2009	2012	2013
Агьалияр	9 500	↗ 9 783	↘ 7 328	↗ 7 369

Чкадин миллетар — бежтинар ва гунзибар я, абур бежтин ва гунзиб чIаларал рахазва . Диндал гьалтайла вири суни - мусурманар я.

2009 йисан 1 январь тарихдин малуматрив кьурвал «Бежта белген» муниципалитетдин миллетрин состав :

Халкь	Кьадар, кас.	Пай вири агьалийрикай, %
бежтинар	8280	84,6 %
гунзибар	1040	10,6 %
дидояр	468	4,8 %
вири санал	9783	100,00 %

Администратциядин паюнар

Райондик 4 муниципалитетдин образование (хуьруьнсовет) акатзава .

Бежта белгендин хуьруьнсоветар ва абурук акатзавай 12 хуьрер, (къалин шрифтдив администрациярин юкьвар къалурнава);

1. «Бежта» хуьруьнсовет — Ахайотар, Ачи-Чунгур, Бежта, Караузек, Качалай, Каратуьбе ва 40 лет Октября хуьрер.
2. «Тлядал» хуьруьнсовет — Тлядал хуьр.
3. «Хашархота» хуьруьнсовет — Хашархота хуьр.
4. «Гунзиб» хуьруьрсовет — Гарбутль, Гунзиб ва Нахада хуьрер — гунзибар.

Хуьрер - анклавар

Административвилелди Бежта белгендиз талукь 12 хуьруькай ругуд хуьр Бабаюрт райондин чилерал ала. :

Бабаюрт райондин чилерал алай Бежта белгендин (Цунтин райондин) хуьрер:

• Ахайотар, Ачи-Чунгур, Караузек, Качалай, Каратуьбе ва 40 лет Октября.

ЭлячIунар

• Дагъустан Республикадин президентдин сайтуна Бежта белгендикай малуматар