Бежта белген: различия между версиями

Википедиядихъай
Содержимое удалено Содержимое добавлено
Нет описания правки
ЦӀар 133: ЦӀар 133:
Бежта белгендин хуьруьнсоветар ва абурук акатзавай 12 хуьрер, ('''къалин''' шрифтдив администрациярин юкьвар къалурнава);
Бежта белгендин хуьруьнсоветар ва абурук акатзавай 12 хуьрер, ('''къалин''' шрифтдив администрациярин юкьвар къалурнава);


# [[Бежта хуьруьнсовет|«Бежта» хуьруьнсовет]] — [[Ахайотар]], [[Ачи-Чунгур]], '''[[Бежта]]''', [[Караузек]], [[Качалай]], [[Каратуьбе]] ва [[40 лет Октября]] хуьрер.
# [[Бежта хуьруьнсовет|«Бежта»]] хуьруьнсовет — '''[[Бежта]]''', [[Ахайотар]], [[Ачи-Чунгур]], [[Караузек]], [[Качалай]], [[Каратуьбе]], [[40 лет Октября]], [[Балакури]], [[Жамод]], [[Исоо]]
# [[Тлядал хуьруьнсовет|«Тлядал» хуьруьнсовет]] — '''[[Тлядал]]''' хуьр.
# [[Тлядал хуьруьнсовет|«Тлядал»]] хуьруьнсовет — '''[[Тлядал]]'''
# [[Хашархота хуьруьнсовет|«Хашархота» хуьруьнсовет]] — '''[[Хашархота]]''' хуьр.
# [[Хашархота хуьруьнсовет|«Хашархота»]] хуьруьнсовет — '''[[Хашархота]]'''
# [[Гунзиб хуьруьрсовет|«Гунзиб» хуьруьрсовет]] — '''[[Гарбутль]]''', [[Гунзиб]] ва [[Нахада]] хуьрер — гунзибар.
# [[Гунзиб хуьруьрсовет|«Гунзиб»]] хуьруьнсовет — '''[[Гарбутль]]''', [[Гунзиб]], [[Нахада]] — гунзибар.


===Хуьрер - анклавар===
===Хуьрер - анклавар===

23:27, 25 апрель 2015 жуьре

Муниципалитетдин район
Бежта белген
урусБежтинский участок
Герб
Герб
Уьлкве
Урусат
Федерациядин субъект
Дагъустан
Администрациядин юкь
Къенепатан паюнар
4 муниципалитетар акатзава
Райондин кьил
Шахбанов Шахбан Магомедович
Бине кьунва
Майдан
575 км²
Агьалияр
7 387 кас (2014)
Миллетар
Динар
Бежта белген
Бежта белген


Сятдин чӀул
Телефондин код
+7 87274
Автомобилдин код
05
Официал сайт

Бежта белген (урусБежтинский участок) — Урусат Федерациядин Дагъустан республикада авай муниципалитетдин белген (урусучасток). Административвилелди Цунта райондин пай хьиз арадал атанвайди я.

Администрациядин юкь — Бежта хуьр я.

География

Район Дагъустан Республикадин суван рагъакIидай пата, Авар Койсу вацIун кьиле, ЧIехи Къавкъаздин кьилелай элячIдай цIиргъера, гьулуьн дережадилай 1500-3500 м кьакьанда ала. Кефердинни рагъакIидай пата Цунтин райондихъ галаз, кефердинни рагъэкъечIдай пата Тлярата райондихъ ва рагъакIидай пата Гуржистандихъ галаз са сергьятра ава.

Райондин чилерин майдан — 575 км² я.

Климат

Белгендин климат, къайи яргъи хъуьтIуьвни куьруь гаталди тафават авай, юкьван гьалдин — мекьи я. Белгендин гьавадин вини дережадин ламувал набататрин хъсан экъечIуниз куьмек гузва. Хъчарин жуьреба - жуьревилив ва булвилив тафават авай гегьенш чIурар, белгендин асул девлет я. Гьавиляй хуьруьн майишатдин асул кIвалахар ина лежбервални малдарвал я.

Минералдин чешмеяр

Белгендин чилера пара кьадарда гъвечIи ва чIехи минерал цин чешмеяр ава: недай затIар гьазуруниз виже къведай кьел квай, сода квай ятар, ва сагъардай экъуьнар ийидай гугурт, гургуртни - водород ва шуьтруь ракьун чими ятар.

Тарих

Бежта белген 1992 йисуз арадал гъанвай ва Дагъустан Республикадинни гьакIни вири Урусат Федерациядин административивлин паюнда уникум тир гьал я.

Дагъустан Республикадин Конституцияди тайинарнавайвал Бежта белген Цунтин райондин составдик акатзава.

Агьалияр

Йисариз килигна Бежта райондин агьалийрин дегиш хьунин динамика:

Йис 2008 2009 2012 2013 2014
Агьалияр 9 500 9 783 7 328 [1] 7 369 [2] 7 387 [3]

Чкадин миллетар — бежтинар ва гунзибар я, абур бежтин ва гунзиб чIаларал рахазва [4]. Диндал гьалтайла вири суни - мусурманар я.

2009 йисан 1 январь тарихдин малуматрив кьурвал «Бежта белген» муниципалитетдин миллетрин состав [5]:

Халкь Кьадар,
кас.
Пай
вири агьалийрикай, %
бежтинар 8280 84,6 %
гунзибар 1040 10,6 %
дидояр 468 4,8 %
вири санал 9783 100,00 %

Администратциядин паюнар

Райондик 4 муниципалитетдин образование (хуьруьнсовет) акатзава [6].

Бежта белгендин хуьруьнсоветар ва абурук акатзавай 12 хуьрер, (къалин шрифтдив администрациярин юкьвар къалурнава);

  1. «Бежта» хуьруьнсовет — Бежта, Ахайотар, Ачи-Чунгур, Караузек, Качалай, Каратуьбе, 40 лет Октября, Балакури, Жамод, Исоо
  2. «Тлядал» хуьруьнсовет — Тлядал
  3. «Хашархота» хуьруьнсовет — Хашархота
  4. «Гунзиб» хуьруьнсовет — Гарбутль, Гунзиб, Нахада — гунзибар.

Хуьрер - анклавар

Административвилелди Бежта белгендиз талукь 12 хуьруькай ругуд хуьр Бабаюрт райондин чилерал ала. [7]:

Бабаюрт райондин чилерал алай Бежта белгендин (Цунтин райондин) хуьрер:

Баянар

ЭлячIунар