Бедуьхъ: различия между версиями

Википедиядихъай
Интерактивная навигация по истории
Вилик алатай дуьзар хъувунЦIийи масакIавилер
Содержимое удалено Содержимое добавлено
ВизуальныйВики-текст
Нет описания правки
ЦӀар 1: ЦӀар 1:
{{ЯШЧ2
{{ЯШЧ2+
|тӀвар=Бедуьхъ
|тӀвар=Бедуьхъ
|статус= Хуьр
|статус= Хуьр
ЦӀар 14: ЦӀар 14:
|региондин жуьре = Федерациядин субъект
|региондин жуьре = Федерациядин субъект
|регион = Дагъустан
|регион = Дагъустан
|регион таблицада =
|регион таблицада = Дагъустан
|райондин жуьре = Муниципал район
|райондин жуьре = Муниципал район
|район = Агъул район
|район = Агъул район
|район таблицада = Агъул район
|район таблицада = Агъул район{{!}}Агъул
|жемятдин жуьре = Хуьруьнсовет
|жемятдин жуьре = Хуьруьнсовет
|жемят = [[Рича хуьруьнсовет|«Рича»]]
|жемят = [[Рича хуьруьнсовет|«Рича»]]
ЦӀар 31: ЦӀар 31:
|климат =
|климат =
|официал чӀал =
|официал чӀал =
|агьалияр = {{тIимил хьун}} 287
|агьалияр = {{газф хьун1}} 305
|сиягьдиз къачур йис = 2008
|сиягьдиз къачур йис = 2010
|къалинвал =
|къалинвал =
|агломерация =
|агломерация =
ЦӀар 49: ЦӀар 49:
|сайт =
|сайт =
|сайтдин чӀал =
|сайтдин чӀал =
|add1n = Космосдай акунар
|add1 = [http://wikimapia.org/#lang=ru&lat=41.715980&lon=47.526491&z=16&m=b www.wikimapia.org]
}}
}}


'''Бедуьхъ''' ({{lang-ru|Бедюк}}) — [[Дагъустан]] республикадин [[Агъул район]]да авай, [[Рича хуьруьнсовет|«Рича» хуьруьнсовет]]дик акатзавай хуьр.
'''Бедуьхъ''' ({{lang-ru|Бедюк}}) — [[Дагъустан]] республикадин [[Агъул район]]да авай хуьр. [[Рича хуьруьнсовет|«Рича» хуьруьнсовет]]дик акатзава.


==География==
==География==
Хуьр [[Дагъустан Республика]]дин [[Агъул район]]дин юкьван пата, райондин юкь тир [[Тпиг]] хуьрелай 9 км кьиблединни - рагъэкъечIдай пата, [[Акарлец вацI]]ун вини кьиле ала.
Хуьр [[Дагъустан Республика]]дин [[Агъул район]]дин юкьван пата, райондин юкь тир [[Тпиг]] хуьрелай 9 км кьиблединни-рагъэкъечIдай патахъ, [[Акарлец вацI]]ун вини кьиле ала.


==Тарих==
==Тарих==
Хуьруьн бине гьи чIавуз кутунвайди я суалдиз гуьгъуьнин жаваб гуз жеда. Бедуьхъра цIуру кIванерин цларал алпан девирдин кхьинар алайди фикирда кьуртIа, хуьр [[Алпан (гьукумат)|Алпан]] девирда арадал атанвайди гзаф мумкин я. Ахьтин фикирни ава хьи, хуьруьн бине гьар патай иниз куьч хьана атайбуру (агъулри, яхулри, лезгийри, дербентдин къажарри, чувудри) кутунвайди я. Гьа хуьруьн тIварни и кардихъ галаз алакъалу я, ''Бедюк-Шадухъ'' — ''акахьай''.
Хуьруьн бине гьи чIавуз кутунвайди я суалдиз гуьгъуьнин жаваб гуз жеда. Бедуьхъра цIуру кIванерин цларал алпан девирдин кхьинар алайди фикирда кьуртIа, хуьр [[Алпан (гьукумат)|Алпан]] девирда арадал атанвайди гзаф мумкин я. Ахьтин фикирни ава хьи, хуьруьн бине гьар патай иниз куьч хьана атайбуру (агъулри, яхулри, лезгийри, дербентдин къажарри, чувудри) кутунвайди я. Гьа хуьруьн тIварни и кардихъ галаз алакъалу я, ''Бедюк-Шадухъ'' — ''акахьай''.


[[XIX виш йис]]уз Бедуьхъ хуьр вири [[Куьре округ]]дихъ галаз [[Урусат империя]]дин гъилик акатнава. Империядик квай чIавуз, хуьр [[Дагъустан вилаят]]дин [[Куьре округ]]дин [[Кьурагь наибвал]]диз талукь тир. [[Рича]] ва [[Хвереж]] хуьрерихъ галаз Рича хуьруьнжемятдик акатзавай.
[[XIX виш йис]]уз Бедуьхъ хуьр вири [[Куьре округ]]дихъ галаз [[Урусат империя]]дин гъилик акатнава. Империядик квай чIавуз, хуьр [[Дагъустан вилаят]]дин [[Куьре округ]]дин [[Кьурагь наибвал]]диз талукь тир. [[Рича]] ва [[Хвереж (Кьурагь район)|Хвереж]] хуьрерихъ галаз Рича хуьруьнжемятдик акатзавай.


==Агьалияр==
==Агьалияр==
Йисариз килигна Рича хуьруьн агьалийрин дегиш хьунин динамика:
[[2008 йис]]ан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 287 касди уьмуьр гьалзавай. [[2002 йис]]ан малуматрив кьурвал, хуьруьн агьалияр 303 кас тир <ref>[http://flnka.ru/obsh_agulskiy_rayon.html Агъул райондин 2002 йисан малуматрив кьурвал агьалияр. ФЛНК]</ref>. Агьалийрин вири [[агъулар]], [[сунияр|суни]] - [[мусурманар]] я. [[1886 йис]]ан Урусат Империядин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал, Бедуьхъ хуьруьн агьалияр вири агъулар яз 209 кас тир <ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/kurax1886.html Кьурагь наибвалдин агьалияр (1886 г.)]</ref>.

{|class="wikitable" style="padding:0;background:#fafafa;border:1px solid #bbb;width:400px;height:70px;text-align:center;font-size:12px;cellspacing=0"
|-
|'''Йис'''
|'''[[1886 йис|1886]]'''
|'''[[2008 йис|2008]]'''
|'''[[2010 йис|2010]]'''
|-
|'''Агьалияр'''
|209 <ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/kurax1886.html Кьурагь наибвалдин агьалияр (1886 г.)]</ref>
|{{гзаф хьун1}} 287 <ref>[http://минстройрд.рф/sites/default/files/%20%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_31.rar Схема территориального планирования Агульского района]</ref>
|{{гзаф хьун1}} 305 <ref>[http://dagstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/dagstat/resources/b698fa00421f084fbfb3ff2d59c15b71/%D0%92%D0%9F%D0%9D+%D1%82%D0%BE%D0%BC1.rar Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2010 г.]</ref>
|}

[[2010 йис]]ан агьалияр сиягьриз къачунин нетижайриз килигна хуьре 305 касди уьмуьр ийизвай. Вири [[агъулар]], [[сунияр|суни]]-[[мусурманар]] я.

[[1886 йис]]ан Урусат Империядин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал, Бедуьхъ хуьруьн агьалияр вири агъулар яз 209 кас тир <ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/kurax1886.html Кьурагь наибвалдин агьалияр (1886 г.)]</ref>.


==Тарихдин имаратар==
==Тарихдин имаратар==

21:25, 16 май 2015 жуьре

Урусатдин пайдах Хуьр
Бедуьхъ
урус. Бедюк
Уьлкве
Урусат
Федерациядин субъект
Дагъустан
Муниципал район
Хуьруьнсовет
Агьалияр
Миллетар
Динар
Сятдин чӀул
Телефондин код
+7 87234
Почтунин индекс
368383
Автомобилдин код
05
Код ОКАТО
82 201 830 002
Космосдай акунар
Бедуьхъ (Дагъустан)
Магьачкъала
Тпиг
Бедуьхъ
Бедуьхъ (Агъул район)
Тпиг
Бедуьхъ

Бедуьхъ (урус. Бедюк) — Дагъустан республикадин Агъул районда авай хуьр. «Рича» хуьруьнсоветдик акатзава.

География

Хуьр Дагъустан Республикадин Агъул райондин юкьван пата, райондин юкь тир Тпиг хуьрелай 9 км кьиблединни-рагъэкъечIдай патахъ, Акарлец вацIун вини кьиле ала.

Тарих

Хуьруьн бине гьи чIавуз кутунвайди я суалдиз гуьгъуьнин жаваб гуз жеда. Бедуьхъра цIуру кIванерин цларал алпан девирдин кхьинар алайди фикирда кьуртIа, хуьр Алпан девирда арадал атанвайди гзаф мумкин я. Ахьтин фикирни ава хьи, хуьруьн бине гьар патай иниз куьч хьана атайбуру (агъулри, яхулри, лезгийри, дербентдин къажарри, чувудри) кутунвайди я. Гьа хуьруьн тIварни и кардихъ галаз алакъалу я, Бедюк-Шадухъ — акахьай.

XIX виш йисуз Бедуьхъ хуьр вири Куьре округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатнава. Империядик квай чIавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Куьре округдин Кьурагь наибвалдиз талукь тир. Рича ва Хвереж хуьрерихъ галаз Рича хуьруьнжемятдик акатзавай.

Агьалияр

Йисариз килигна Рича хуьруьн агьалийрин дегиш хьунин динамика:

Йис 1886 2008 2010
Агьалияр 209 [1] ↗ 287 [2] ↗ 305 [3]

2010 йисан агьалияр сиягьриз къачунин нетижайриз килигна хуьре 305 касди уьмуьр ийизвай. Вири агъулар, суни-мусурманар я.

1886 йисан Урусат Империядин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал, Бедуьхъ хуьруьн агьалияр вири агъулар яз 209 кас тир [4].

Тарихдин имаратар

Хуьруьн мукьварал Сарфун-шегьер тIвар алай чкадин харапIаяр амукьнава. Кьисайрив кьурвал, им са мус ятIа чIехи шегьер тир, амма къваларив гвай сурариз килигна Сарфун-шегьер чIехи хуьр хьтин чка тирди мадни мумкин я. КIагIлайрикк тIвар алай чкадал къаравулдин минарадин амукьаяр амукьнава. Дегь чIавуз инсанри уьмуьр гьалнавай чкадин цларин амукьаяр гилалди дуьздал акъатзава.

Баянар

  1. ↑ Кьурагь наибвалдин агьалияр (1886 г.)
  2. ↑ Схема территориального планирования Агульского района
  3. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2010 г.
  4. ↑ Кьурагь наибвалдин агьалияр (1886 г.)

ЭлячӀунар

Чешне "https://lez.wikipedia.org/w/index.php?title=Бедуьхъ&oldid=60693" я