Хъуьлер: различия между версиями

Википедиядихъай
Интерактивная навигация по истории
Вилик алатай дуьзар хъувунЦIийи масакIавилер
Содержимое удалено Содержимое добавлено
ВизуальныйВики-текст
гъ Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q595146 (translate me)
Нет описания правки
ЦӀар 1: ЦӀар 1:
{{ЯШЧ2
{{ЯШЧ2+
|тӀвар=Хъуьл
|тӀвар=Хъуьл
|статус= Тунвай хуьр
|статус= Тунвай хуьр
ЦӀар 14: ЦӀар 14:
|региондин жуьре = Федерациядин субъект
|региондин жуьре = Федерациядин субъект
|регион = Дагъустан
|регион = Дагъустан
|регион таблицада =
|регион таблицада = Дагъустан
|райондин жуьре = Муниципал район
|райондин жуьре = Муниципал район
|район = Ахцегь район
|район = Ахцегь район
|район таблицада = Ахцегь район{{!}}Ахцегь
|жемятдин жуьре =
|жемятдин жуьре =
|жемят =
|жемят =
ЦӀар 26: ЦӀар 27:
|статус йисалай =
|статус йисалай =
|кьакьанвилин жуьре =
|кьакьанвилин жуьре =
|ЯШЧдин кьакьанвал = 1851
|ЯШЧдин кьакьанвал =
|климат =
|климат =
|официал чӀал =
|официал чӀал =
ЦӀар 34: ЦӀар 35:
|агломерация =
|агломерация =
|миллетар = [[лезгияр]]
|миллетар = [[лезгияр]]
|динар = [[суьннияр|суьнни]] - [[мусурманар]]
|динар = [[сунияр|суни]] - [[мусурманар]]
|чпи-чпиз гузвай тӀвар =
|чпи-чпиз гузвай тӀвар =
|сятдин чӀул = +4
|сятдин чӀул = +3
|DST =
|DST =
|телефондин код =
|телефондин код =
ЦӀар 47: ЦӀар 48:
|сайт =
|сайт =
|сайтдин чӀал =
|сайтдин чӀал =
|add1n = Космосдай акунар
|add1 = [http://wikimapia.org/#lang=ru&lat=41.475702&lon=47.819012&z=18&m=b www.wikimapia.org]
}}
}}


'''Хъуьлер''' ({{lang-ru|Хуля}}) — [[Дагъустан республика]]дин [[Ахцегь район]]да авай тунвай хуьр.
'''Хъуьлер''' ({{lang-ru|Хуля}}) — [[Дагъустан республика]]дин [[Ахцегь район]]да авай гадарнавай сувун хуьр.


==Хуьруьн тIварцIикай==
==Хуьруьн тIварцIикай==
'''Хъуьлер''' тIвар ''къуьлер'' (къуьл) гафуникай арадал атайди я.
'''Хъуьлер''' тIвар ''къуьлер'' (къуьл) гафуникай арадал атанвайди я.


== География ==
== География ==
Хуьр [[Ахцегь район]]дин кефер пата, [[Самур цIиргъ]]инин кьиблепатан гуьнейра, [[Гитин кьил]] суван кIанив, Самур вацIун чапла пата чка кьунвайди я. Райондин юкь тир [[Ахцегь]] хуьрелай 9 км яргъал ала. Мукьвал алай хуьрер: [[Хкем]], [[Гъебцегь]], [[Бахцугъ]], [[Кьуьчхуьр]].
Хуьр [[Ахцегь район]]дин кефер пата, райондин администрациядин юкь тир [[Ахцегь]] хуьрелай 9 км яргъал, [[Самур цIиргъ]]инин кьиблепатан хушарал ала.


==Тарих==
==Тарих==
[[XVI виш йис]]алай [[1839 йис]]ал кьван хуьр [[Ахцегьпарадин азад жемият]]дик акатзавай «Ахцегьпара - 1» хуьрерин жемиятдик квай.
[[XVI виш йис]]алай [[1839 йис]]ал кьван хуьр [[Ахцегьпарадин ада жемят]]дик акатзавай '''Ахцегьпара - 1''' хуьрерин жемятдик квай. [[1839 йис]]уз Хъуьлер, вири Самур округдихъ галаз [[Урусат империя]]дин гъилик акатнай. [[Урусат империя]]дик квай чIавуз, ам [[Дагъустан вилаят]]дин [[Самур округ]]диз талукь тир. [[ЦIуру Хкем]] хуьруьхъ галаз Хкемрин хуьруьн жемят арадал гъизва. [[1929 йис]]уз хуьр, цIийз арадал гъайи [[Ахцегь район]]дик кутунвай. Вилик хуьре 700 - лай пара майишатар авай. ХIХ виш йисан сифтейра чилин уьцIуьнрин себебдалди хуьруьнвийрин чIехи пайдин муькуь чкадиз куьч хьун чара авачиз тир, амма куьч тахьана амукьайбуру хуьреалай 3,5 км яргъал ЦIийи Хъуьлер арадал гъанвай, гьина 400 майишатар авайди тир. [[1951 йис]]уз абурукай 70 майишат амай, ва [[1960 йис]]уз абуру хайи сувар эбеди яз гадарна хъфенвай. Хъуьлуьвийрин (хъуьлуьжуьйрин) гзафбуру [[Дагъустандин ЦIаяр]] шегьерда яшамиш жезвайди я. Хуьр вичин мублагь чилерив, тежриба авай лежберрив, Куйбышеван тIварунихъ галай девлет авай колхоздив, иер мискIиндив ва арабист - макитисрив (алимрив) тIвар-ван аваз тир. [[Ватандин ЧIехи дяве]] чIавуз фронтдиз 80 хъуьлуьви рекье гьатнай, абурукай вирини-вири 7 кас элкъвена хтанвай.


[[1839 йис]]уз Хъуьлер вири [[Самур округ]]дихъ галаз [[Урусат империя]]дин гъилик акатнай. Империядик квай чIавуз, хуьр [[Дагъустан вилаят]]дин Самур округдин [[Ахцегьпара наибвал]]диз талукь тир. [[ЦIуру Хкем]] хуьруьхъ галаз Хкемрин хуьруьн-жемиятдик квай.
⚫
Хуьруьн мукьув, къванцин ящикай авай дегь сурар авайди я. <ref>[http://www.lezghins.com/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=71&Itemid=160 Фонд «Лезгины» — Ахтынский район]</ref>

[[1929 йис]]уз хуьр цIийз арадал гъайи [[Ахцегь район]]дик кутунай. Вилик хуьре 700-лай пара майишатар авай. [[ХIХ виш йис]]ан сифтейра чилин уьцIуьнрин себебдилай хуьруьнвийрин чIехи пай маса чкадиз куьч хьанай, амма куьч тахьана амукьайбуру хуьреалай 3,5 км яргъал ЦIийи Хъуьлер арадал гъанай, гьана 400 майишатар авай. Хуьр вичин мублагь чилерив, тежриба авай лежберрив, Куйбышеван тIварунихъ галай девлет авай колхоздив, иер мискIиндив ва араб чӀалан алимрив машгьур тир.

[[Ватандин ЧIехи дяве]] чIавуз фронтдиз 80 хъуьлуьви рекье гьатнай, абурукай вирини-вири 7 кас элкъвена хтанай.

[[1951 йис]]уз 400 майишатрикай хуьре вирини-вири 70 майишат амай ва [[1960 йис]]уз абуру хайи сувар эбеди яз гадарна хъфенай. Хъуьлуьвийрин гзафбуру [[Дагъустандин ЦIаяр]] шегьерда уьмуьр ийизва.

⚫
Хуьруьн мукьув къванцин ящикай авай дегь сурар ава <ref>[http://www.lezghins.com/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=71&Itemid=160 Фонд «Лезгины» — Ахтынский район]</ref>


==Агьалияр==
==Агьалияр==
Хуьряй куьч жедалди ина [[лезгияр]], [[суьннияр|суьнни]] - [[мусурманар]] яшамиш жезвай. [[1886 йис]]уз хуьруьн агьалияр 359 касди туькIуьрзавай.<ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/axtypara1886.html Население Ахтыпаринского наибства Самурского округа по сёлам в 1886 году]</ref>
[[1886]] йисан Урусатдин Империядин агьалияр сиягьриз къачунин нетижайриз килигна, хуьре 359 касди уьумуьр ийизвай <ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/axtypara1886.html Население Ахтыпаринского наибства по сёлам в 1886 году]</ref>. Вири [[лезгияр]], [[сунияр|суни]]-[[мусурманар]] тир.


Алай чIавуз хуьр ичIизва.
Алай чIавуз хуьре касни амач, дараматар харапIайриз элкъвена.


== Баянар ==
== Баянар ==
ЦӀар 71: ЦӀар 82:


== ЭлячӀунар ==
== ЭлячӀунар ==
* [http://ahtymo.ru/sela-ruiny Хуьрер - ХарапIаяр — «Ахцегь район» муниципалитетдин официал сайт]
* [http://www.akhtymr.ru/places/sela-ruinyi/ Хуьрер «ХарапIаяр»]

{{Ахцегь райондин яшамиш жезвай чкаяр}}
{{Ахцегь райондин яшамиш жезвай чкаяр}}


[[Категория:Ахцегь район]]
[[Категория:Ахцегь райондин хуьрер]]
[[Категория:Ахцегь райондин хуьрер]]
[[Категория:Ахцегь райондин тунвай хуьрер]]
[[Категория:Ахцегь райондин тунвай хуьрер]]
[[Категория:Гадарнавай лезги хуьрер]]
[[Категория:Дагъустандин гадарнавай хуьрер]]

16:16, 25 май 2015 жуьре

Урусатдин пайдах Тунвай хуьр
Хъуьл
урус. Хуля
Уьлкве
Урусат
Федерациядин субъект
Дагъустан
Муниципал район
Агьалияр
0 кас
Миллетар
Динар
Сятдин чӀул
Автомобилдин код
05
Космосдай акунар
Хъуьлер (Ахцегь район)
Ахцегь
Хъуьл

Хъуьлер (урус. Хуля) — Дагъустан республикадин Ахцегь районда авай гадарнавай сувун хуьр.

Хуьруьн тIварцIикай

Хъуьлер тIвар къуьлер (къуьл) гафуникай арадал атанвайди я.

География

Хуьр Ахцегь райондин кефер пата, райондин администрациядин юкь тир Ахцегь хуьрелай 9 км яргъал, Самур цIиргъинин кьиблепатан хушарал ала.

Тарих

XVI виш йисалай 1839 йисал кьван хуьр Ахцегьпарадин азад жемиятдик акатзавай «Ахцегьпара - 1» хуьрерин жемиятдик квай.

1839 йисуз Хъуьлер вири Самур округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатнай. Империядик квай чIавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Самур округдин Ахцегьпара наибвалдиз талукь тир. ЦIуру Хкем хуьруьхъ галаз Хкемрин хуьруьн-жемиятдик квай.

1929 йисуз хуьр цIийз арадал гъайи Ахцегь райондик кутунай. Вилик хуьре 700-лай пара майишатар авай. ХIХ виш йисан сифтейра чилин уьцIуьнрин себебдилай хуьруьнвийрин чIехи пай маса чкадиз куьч хьанай, амма куьч тахьана амукьайбуру хуьреалай 3,5 км яргъал ЦIийи Хъуьлер арадал гъанай, гьана 400 майишатар авай. Хуьр вичин мублагь чилерив, тежриба авай лежберрив, Куйбышеван тIварунихъ галай девлет авай колхоздив, иер мискIиндив ва араб чӀалан алимрив машгьур тир.

Ватандин ЧIехи дяве чIавуз фронтдиз 80 хъуьлуьви рекье гьатнай, абурукай вирини-вири 7 кас элкъвена хтанай.

1951 йисуз 400 майишатрикай хуьре вирини-вири 70 майишат амай ва 1960 йисуз абуру хайи сувар эбеди яз гадарна хъфенай. Хъуьлуьвийрин гзафбуру Дагъустандин ЦIаяр шегьерда уьмуьр ийизва.

Хуьруьн мукьув къванцин ящикай авай дегь сурар ава [1]

Агьалияр

1886 йисан Урусатдин Империядин агьалияр сиягьриз къачунин нетижайриз килигна, хуьре 359 касди уьумуьр ийизвай [2]. Вири лезгияр, суни-мусурманар тир.

Алай чIавуз хуьре касни амач, дараматар харапIайриз элкъвена.

Баянар

  1. ↑ Фонд «Лезгины» — Ахтынский район
  2. ↑ Население Ахтыпаринского наибства по сёлам в 1886 году

ЭлячӀунар

Чешне "https://lez.wikipedia.org/w/index.php?title=Хъуьлер&oldid=61123" я