Инкарин рекьин система
Инкарин рекьин система - Колумбдилай виликан Кеферпатан Америкадин виридалайни чӀехи рехъ я, гегьенш хилер авай. Адан яргъивал 40 000 км тир. Ам эцигуни пара зегьмет къачуна. А рекьер эцигдалди абур халисдаказ фкиризавай, кӀвалахарзавай, ахпа эцигун худда твазвай. Гуьгъуьна а рекьерихъ гелкъвезвай. Рекьерик гурарарни муькъвер квазвай, ятар акъуддай жуьреяр.
А рекьер эцигзавай халкь инкар тир. XVI вишйиса а рекьер эцигиз акъвазнавай, вучиз лагьайтӀа испанвияр атана абурун чилер къачузавай. Испанвийривай а рекьерихъ дуьздаказ гелкъвез жезвач.
Исятда виридалайни хъсандаказ амукьнавай 6000 километр ЮНЕСКОдин сиягьда ава.
Тарих
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Рекьерин чӀехи пай эцигнавайди тир вучиз лагьайтӀа инкариз элверунин рекьер чпин гъиле аваз хьана кӀанзавай. Абурукай садбур гьадалайни фад эцигнавай, чӀехи пай Вари империядин берейра, Перудинни Тиванаку халкьдин юкьван сувара. Гуьгъуьна а рехъ Титикака вирен арайра хьана, къенин Перудинни Боливиядин чилерал, 6динни 12лагьай вишйисарин арада, чӀехи цивилизация эцигна. Рекьерин пара чкаяр инкари эцигнавай: сад Чилидин Атакамадай, масад Титикакадин рагъакӀидай патайтӀуз. Инкар а регионда кьиле авай геж кьулан вишйисара, 1000 - 1450 йисара. Инкарин пачагь Пачакутекди эгечӀна масакӀавилерни вилик финар, гуьгъуьна адакай Тавантинсую гьукумат хьана. Империядин девир эгечӀна 1438 йиса, Кускодин патаг инсанар яшамиш жез эцигна инкари эгечӀна гьуьлуьн къерехрал алай дереяр къачуз, Наскадилай Пачакамакдалди, гьакӀни Чинчайсую регион къачуз.
