Олимпиядин къугъунар патал чешмедиз килигун

[[Файл:Olympic flag.svg|thumb|right|300px|Олимпиядин пайдах]]
'''Олимпиядин къугъунар''', ''Олимпиа́да'' — гьар кьуд йисуз садра кьиле тухузвай спортдин виридалайни чӀехи акъажунар. Олимпиядин къугъунар тухунин адет [[Дегь Греция]]да бине къачунай, ва [[XIX виш йис]]уз и адет французви халкьдин паталай кардал алахънавайди [[Пьер де Кубертен]]ди паталай гуьнгуьна кухтунай. [[1896 йис]]алай гьар кьуд йисуз [[Гатун Олимпиядин къугъунар]] тухузвай, дуьнядин дявериз къвезвай чӀаварилай гъейри. [[1924 йис]]уз [[ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар]] тестикь авунай.

Олимпиадаяр тухузвай гьа а чкайра са тӀимил вахтунилай, [[инвалид]]рин ва набутвилер галай инсанрин патахъай, [[Параолимпиядин къугъунар]] тухузвайди я.

== Гилан вахтунин Олимпиядин къугъунар чка ва командайрик зачёт ==
{| width="100%"
|-
| style="vertical-align:top;" width="50%" |

=== [[Гатун Олимпиядин къугъунар]] ===
{| class="wikitable"
|-
! № !! Йис !! Авай чка !! 1-й чка !! 2-й чка !! 3-й чка
|-
| I||[[1896 Гатун Олимпиядин къугъунар|1896]] ||{{Грециядин пайдах (1828-1978)}} '''[[Афинаяр]]'''||{{АСШ-дин пайдах (1896-1908)}} [[Америкадин Садхьанвай Штатар|АСШ]]|| {{Грециядин пайдах (1828-1978)}} [[Греция]]|| {{Германия империядин пайдах}} [[Германия]]
|-
| II||[[1900 Гатун Олимпиядин къугъунар|1900]] ||{{Франциядин пайдах}} '''[[Париж]]'''||{{Франциядин пайдах}} [[Франция]]|| {{АСШ-дин пайдах (1896-1908)}} АСШ|| {{ЧӀехибританиядин пайдах}} [[ЧӀехибритания]]
|-
| III || [[1904 Гатун Олимпиядин къугъунар|1904]] ||{{АСШ-дин пайдах (1896-1908)}} '''[[Сент-Луис]]'''|| {{АСШ-дин пайдах (1896-1908)}} АСШ || {{Германия империядин пайдах}} Германия || {{Кубадин пайдах}} [[Куба]]
|-
| IV ||[[1908 Гатун Олимпиядин къугъунар|1908]] ||{{ЧӀехибританиядин пайдах}} '''[[Лондон]]'''|| {{ЧӀехибританиядин пайдах}} ЧӀехибритания || {{АСШ-дин пайдах (1908-1912)}} АСШ || {{Швециядин пайдах}} [[Швеция]]
|-
| V||[[1912 Гатун Олимпиядин къугъунар|1912]] ||{{Швециядин пайдах}} '''[[Стокгольм]]'''||{{АСШ-дин пайдах (1908-1912)}} АСШ || {{Швециядин пайдах}} Швеция || {{ЧӀехибританиядин пайдах}} ЧӀехибритания
|-
| VI ||1916 ||colspan="4" | <center>[[Дуьньядин садлагьай дяве]]</center>
|-
| VII ||[[1920 Гатун Олимпиядин къугъунар|1920]] ||{{Бельгиядин пайдах}} '''[[Антверпен]]'''|| {{АСШ-дин пайдах (1912-1959)}} АСШ || {{Швециядин пайдах}} Швеция || {{ЧӀехибританиядин пайдах}} ЧӀехибритания
|-
| VIII ||[[1924 Гатун Олимпиядин къугъунар|1924]] ||{{Франциядин пайдах}} '''[[Париж]]'''||{{АСШ-дин пайдах (1912-1959)}} АСШ|| {{Финляндиядин пайдах}} [[Финляндия]]|| {{Франциядин пайдах}} Франция
|-
| IX||[[1928 Гатун Олимпиядин къугъунар|1928]] ||{{Нидерландрин пайдах}} '''[[Амстердам]]'''||{{АСШ-дин пайдах (1912-1959)}} АСШ|| {{Германиядин пайдах}} Германия|| {{Финляндиядин пайдах}} Финляндия
|-
| X||[[1932 Гатун Олимпиядин къугъунар|1932]] ||{{АСШ-дин пайдах}} '''[[Лос-Анджелес]]'''||{{АСШ-дин пайдах (1912-1959)}} АСШ|| {{Италиядин пайдах (1861-1946)}} [[Италия]]|| {{Франциядин пайдах}} Франция
|-
| XI||[[1936 Гатун Олимпиядин къугъунар|1936]] ||{{Пудлагьай Рейхдин пайдах}} '''[[Берлин]]'''||{{Пудлагьай Рейхдин пайдах}} Германия|| {{АСШ-дин пайдах (1912-1959)}} АСШ|| {{Венгриядин пайдах (1919-1946)}} [[Венгрия]]
|-
| XII||1940 ||colspan="4" | <center>[[Дуьньядин кьведлагьай дяве]]</center>
|-
| XIII||1944 ||colspan="4" | <center>[[Дуьньядин кьведлагьай дяве]]</center>
|-
| XIV||[[1948 Гатун Олимпиядин къугъунар|1948]] ||{{ЧӀехибританиядин пайдах}} '''[[Лондон]]'''||{{АСШ-дин пайдах (1912-1959)}} АСШ|| {{Швециядин пайдах}} Швеция|| {{Франциядин пайдах}} Франция
|-
| XV||[[1952 Гатун Олимпиядин къугъунар|1952]] ||{{Финляндиядин пайдах}} '''[[Хельсинки]]'''||{{АСШ-дин пайдах (1912-1959)}} АСШ|| {{ССРГдин пайдах}} [[Советрин Социализмдин Республикайрин ГалкӀ|ССРГ]]|| {{Венгриядин пайдах (1949-1956)}} Венгрия
|-
| XVI||[[1956 Гатун Олимпиядин къугъунар|1956]] ||{{Австралиядин пайдах}} '''[[Мельбурн]]'''||{{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{АСШ-дин пайдах (1912-1959)}} АСШ|| {{Австралиядин пайдах}} [[Австралия]]
|-
| XVII||[[1960 Гатун Олимпиядин къугъунар|1960]] ||{{Италиядин пайдах}} '''[[Рим]]'''||{{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{АСШ-дин пайдах}} АСШ|| {{Италиядин пайдах}} Италия
|-
| XVIII||[[1964 Гатун Олимпиядин къугъунар|1964]] ||{{Япониядин пайдах (1870-1999)}} '''[[Токио]]'''||{{АСШ-дин пайдах}} АСШ|| {{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{Япониядин пайдах (1870-1999)}} [[Япония]]
|-
| XIX||[[1968 Гатун Олимпиядин къугъунар|1968]] ||{{Мексикадин пайдах}} '''[[Мехико]]'''||{{АСШ-дин пайдах}} АСШ|| {{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{Япониядин пайдах (1870-1999)}} Япония
|-
| XX||[[1972 Гатун Олимпиядин къугъунар|1972]] ||{{Германиядин пайдах}} '''[[Мюнхен]]'''||{{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{АСШ-дин пайдах}} АСШ|| {{ГДР-дин пайдах}} [[Германиядин Демократиядин Республика|ГДР]]
|-
| XXI||[[1976 Гатун Олимпиядин къугъунар|1976]] ||{{Канададин пайдах}} '''[[Монреаль]]'''||{{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{ГДР-дин пайдах}} ГДР|| {{АСШ-дин пайдах}} АСШ
|-
| XXII||[[1980 Гатун Олимпиядин къугъунар|1980]] ||{{ССРГдин пайдах}} '''[[Москва]]'''||{{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{ГДР-дин пайдах}} ГДР|| {{Болгариядин пайдах}} [[Болгария]]
|-
| XXIII||[[1984 Гатун Олимпиядин къугъунар|1984]] ||{{АСШ-дин пайдах}} '''[[Лос-Анджелес]]'''||{{АСШ-дин пайдах}} АСШ|| {{Румыниядин пайдах (1965-1989)}} [[Румыния]]|| {{Германиядин пайдах}} [[Германия|ФРГ]]
|-
| XXIV||[[1988 Гатун Олимпиядин къугъунар|1988]] ||{{Кьиблепатан Кореядин пайдах}} '''[[Сеул]]'''||{{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{ГДР-дин пайдах}} ГДР|| {{АСШ-дин пайдах}} АСШ
|-
| XXV||[[1992 Гатун Олимпиядин къугъунар|1992]] ||{{Испаниядин пайдах}} '''[[Барселона]]'''||{{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{АСШ-дин пайдах}} АСШ|| {{Германиядин пайдах}} Германия
|-
| XXVI||[[1996 Гатун Олимпиядин къугъунар|1996]] ||{{АСШ-дин пайдах}} '''[[Атланта]]'''||{{АСШ-дин пайдах}} АСШ|| {{Урусатдин пайдах}} [[Урусат]]|| {{Германиядин пайдах}} Германия
|-
| XXVII||[[2000 Гатун Олимпиядин къугъунар|2000]] ||{{Австралиядин пайдах}} '''[[Сидней]]'''||{{АСШ-дин пайдах}} АСШ|| {{Урусатдин пайдах}} Урусат|| {{Китайдин пайдах}} [[Китайдин Халкьдин Республика|Китай]]
|-
| XXVIII||[[2004 Гатун Олимпиядин къугъунар|2004]] ||{{Грециядин пайдах}} '''[[Афинаяр]]'''||{{АСШ-дин пайдах}} АСШ|| {{Китайдин пайдах}} Китай|| {{Урусатдин пайдах}} Урусат
|-
| XXIX||[[2008 Гатун Олимпиядин къугъунар|2008]] ||{{Китайдин пайдах}} '''[[Пекин]]'''||{{Китайдин пайдах}} Китай|| {{АСШ-дин пайдах}} АСШ|| {{Урусатдин пайдах}} Урусат
|-
| XXX||[[2012 Гатун Олимпиядин къугъунар|2012]] ||{{ЧӀехибританиядин пайдах}} '''[[Лондон]]'''||{{АСШ-дин пайдах}} АСШ|| {{Китайдин пайдах}} Китай|| {{ЧӀехибританиядин пайдах}} ЧӀехибритания
|-
| XXXI||[[2016 Гатун Олимпиядин къугъунар|2016]] ||{{Бразилиядин пайдах}} '''[[Рио-де-Жанейро]]'''||{{АСШ-дин пайдах}} АСШ|| {{ЧӀехибританиядин пайдах}} ЧӀехибритания|| {{Китайдин пайдах}} Китай
|-
| XXXII||[[2020 Гатун Олимпиядин къугъунар|2021]] ||{{Япониядин пайдах}} '''[[Токио]]'''||{{АСШ-дин пайдах}} АСШ ||{{Китайдин пайдах}} Китай ||{{Япониядин пайдах}} Япония
|-
| XXXIII||[[2024 Гатун Олимпиядин къугъунар|2024]] ||{{Франциядин пайдах}} '''[[Париж]]'''|| || ||
|-
| XXXIV||[[2028 Гатун Олимпиядин къугъунар|2028]] ||{{АСШ-дин пайдах}} '''[[Лос-Анджелес]]'''|| || ||
|-
| XXXV||[[2032 Гатун Олимпиядин къугъунар|2032]] ||{{Австралиядин пайдах}} '''[[Брисбен]]'''|| || ||
|}
| style="vertical-align:top;" width="50%" |

=== [[ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар]] ===
{| class="wikitable"	
|-
! № !! Йис !! Авай чка !! 1-й чка !! 2-й чка !! 3-й чка
|-
|I||[[1924 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1924]] ||{{Франциядин пайдах}} '''[[Шамони]]'''||{{Норвегиядин пайдах}} [[Норвегия]]|| {{Финляндиядин пайдах}} [[Финляндия]]|| {{Австриядин пайдах}} [[Австрия]]
|-
|II|| [[1928 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1928]] ||{{Швейцариядин пайдах}} '''[[Санкт-Мориц]]'''||{{Норвегиядин пайдах}} Норвегия|| {{АСШ-дин пайдах (1912-1959)}} [[Америкадин Садхьанвай Штатар|АСШ]]|| {{Швециядин пайдах}} [[Швеция]]
|-
|III|| [[1932 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1932]] ||{{АСШ-дин пайдах}} '''[[Лейк-Плэсид]]'''||{{АСШ-дин пайдах (1912-1959)}} АСШ|| {{Норвегиядин пайдах}} Норвегия|| {{Швециядин пайдах}} Швеция
|-
|IV|| [[1936 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1936]] ||{{Пудлагьай Рейхдин пайдах}} '''[[Гармиш-Партенкирхен]]'''||{{Норвегиядин пайдах}} Норвегия|| {{Пудлагьай Рейхдин пайдах}} [[Германия]]|| {{Швециядин пайдах}} Швеция
|-
| - ||1940 ||colspan="4" | <center>[[Дуьньядин кьведлагьай дяве]]</center>
|-
| - || 1944 ||colspan="4" | <center>[[Дуьньядин кьведлагьай дяве]]</center>
|-
|V||[[1948 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1948]] ||{{Швейцариядин пайдах}} '''[[Санкт-Мориц]]'''||{{Норвегиядин пайдах}} Норвегия|| {{Швециядин пайдах}} Швеция|| {{Швейцариядин пайдах}} [[Швейцария]]
|-
|VI|| [[1952 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1952]] ||{{Норвегиядин пайдах}} '''[[Осло]]'''||{{Норвегиядин пайдах}} Норвегия|| {{АСШ-дин пайдах (1912-1959)}} АСШ|| {{Финляндиядин пайдах}} Финляндия
|-
|VII|| [[1956 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1956]] ||{{Италиядин пайдах}} '''[[Кортина д’Ампеццо]]'''||{{ССРГдин пайдах}} [[Советрин Социализмдин Республикайрин ГалкӀ|ССРГ]]|| {{Австриядин пайдах}} Австрия|| {{Финляндиядин пайдах}} Финляндия
|-
|VIII|| [[1960 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1960]] ||{{АСШ-дин пайдах}} '''[[Скво-Велли]]'''||{{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| [[Файл:German Olympic flag (1959-1968).svg|22px|Сад авунвай Германиядин къугъвадайбрун десте]] Германия (ФРГ ва ГДР)|| {{АСШ-дин пайдах}} АСШ
|-
|IX|| [[1964 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1964]] ||{{Австриядин пайдах}} '''[[Инсбрук]]'''||{{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{Австриядин пайдах}} Австрия|| {{Норвегиядин пайдах}} Норвегия
|-
|X|| [[1968 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1968]] ||{{Франциядин пайдах}} '''[[Гренобль]]'''||{{Норвегиядин пайдах}} Норвегия|| {{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{Франциядин пайдах}} [[Франция]]
|-
|XI|| [[1972 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1972]] ||{{Япониядин пайдах (1870-1999)}} '''[[Саппоро]]'''||{{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{ГДР-дин пайдах}} [[Германиядин Демократиядин Республика|ГДР]]|| {{Швейцариядин пайдах}} Швейцария
|-
|XII|| [[1976 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1976]] ||{{Австриядин пайдах}} '''[[Инсбрук]]'''||{{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{ГДР-дин пайдах}} ГДР|| {{АСШ-дин пайдах}} АСШ
|-
|XIII|| [[1980 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1980]]||{{АСШ-дин пайдах}} '''[[Лейк-Плэсид]]'''||{{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{ГДР-дин пайдах}} ГДР|| {{АСШ-дин пайдах}} АСШ
|-
|XIV|| [[1984 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1984]] ||{{Югославиядин пайдах (1945-1991)}} '''[[Сараево]]'''||{{ГДР-дин пайдах}} ГДР|| {{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{АСШ-дин пайдах}} АСШ
|-
|XV|| [[1988 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1988]] ||{{Канададин пайдах}} '''[[Калгари]]'''||{{ССРГдин пайдах}} ССРГ|| {{ГДР-дин пайдах}} ГДР|| {{Швейцариядин пайдах}} Швейцария
|-
|XVI||[[1992 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1992]] ||{{Франциядин пайдах}} '''[[Альбервиль]]'''||{{Германиядин пайдах}} Германия|| {{АУД-дин пайдах}} [[Аслутушир Уьлквейрин Дуствал|АУД]]|| {{Норвегиядин пайдах}} Норвегия
|-
|XVII|| [[1994 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1994]] ||{{Норвегиядин пайдах}} '''[[Лиллегьаммер]]'''||{{Урусатдин пайдах}} Урусат|| {{Норвегиядин пайдах}} Норвегия|| {{Германиядин пайдах}} Германия
|-
|XVIII|| [[1998 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|1998]] ||{{Япониядин пайдах (1870-1999)}} '''[[Нагано]]'''||{{Германиядин пайдах}} Германия|| {{Норвегиядин пайдах}} Норвегия|| {{Урусатдин пайдах}} Урусат
|-
|XIX|| [[2002 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|2002]] ||{{АСШ-дин пайдах}} '''[[Солт-Лейк-Сити]]'''||{{Норвегиядин пайдах}} Норвегия|| {{Германиядин пайдах}} Германия|| {{АСШ-дин пайдах}} АСШ
|-
|XX|| [[2006 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|2006]] ||{{Италиядин пайдах}} '''[[Турин]]'''||{{Германиядин пайдах}} Германия|| {{АСШ-дин пайдах}} АСШ|| {{Австриядин пайдах}} Австрия
|-
|XXI|| [[2010 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|2010]] ||{{Канададин пайдах}} '''[[Ванкувер]]'''||{{Канададин пайдах}} [[Канада]]|| {{Германиядин пайдах}} Германия|| {{АСШ-дин пайдах}} АСШ
|-
|XXII|| [[2014 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|2014]] ||{{Урусатдин пайдах}} '''[[Сочи]]'''||{{Урусатдин пайдах}} Урусат|| {{Норвегиядин пайдах}} Норвегия|| {{Канададин пайдах}} Канада
|-
|XXIII|| [[2018 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|2018]] ||{{Кьиблепатан Кореядин пайдах}} '''[[Пхёнчхан]]'''||{{Норвегиядин пайдах}} Норвегия ||{{Германиядин пайдах}} Германия ||{{Канададин пайдах}} Канада
|-
|XXIV|| [[2022 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|2022]] ||{{Китайдин пайдах}} '''[[Пекин]]'''||{{Норвегиядин пайдах}} Норвегия ||{{Германиядин пайдах}} Германия ||{{Китайдин пайдах}} Китай
|-
|XXV|| [[2026 ХъуьтӀуьн Олимпиядин къугъунар|2026]] ||{{Италиядин пайдах}} '''[[Милан]]/[[Кортина д’Ампеццо|Кортина]]'''|| || ||
|}
|}

== ЭлячӀунар ==
* [https://olympics.com/en/ Халкьаринарадин Олимпиадин Комитетдин официал сайт] {{ref-en}}{{ref-fr}}
{{Къецепатан элячӀунар}}
{{1000}}

[[Категория:Олимпиядин къугъунар|*]]
[[Категория:Спорт]]