Промышленность

Къенепатан вири бегьердин туькӀуьр хьунин тегьер ва дуьньядин агьалийрин машгъулатдин дережа.

Промышленность, цӀийи гаф Кеспият (лат. Industria) — хуьруьн майишатдин хилерин, зегьметдин алатар гьасилунин, хам-мал, материалар, кудай затӀар акъудунин крар ва кеспиятдин муькуь хилера ва майишатра арадал гъайи продуктрин адалай кьулухъан расунин кӀвалахар кьиле тухузвай карханайрин кӀватӀал (заводар, фабрикаяр, шахтаяр, электростацияяр ва мсб.).

Кеспият — жемиятдин затӀ гьасилунин къуватдин дережадиз кар къетӀъ ийидай таъсир гузвай, халкьдин майишатдин виридалайни чӀехи метлеб авай хел я.

Кеспиятдин вилик финин тарих

Кеспият, кӀвалин — лежбервилин тӀебии майишатдин сергьятра арадал акъатайди я. Сифтегьан яшайишдин девирда, халкьарин гзафбуруна затӀ гьасилунин асул дибдин хилер арадал къвезвай (лежбервал, малдарвал).

КӀвалин кеспиятдин вилин финиф дуьздаказ чкадин шартӀарикай ва хам-малуникай аслу тир:

• ли расун;
• тумаж расун;
• лит гьасил авун;
• кӀарасдин чкалдин ва тарарин расунин жуьреба — жуьре жуьреяр;
• жуьреба — журе затӀарин хурун (гуьлуьтар, куткун, къапар, чилер);
• гьалар авун;
• хрун;
• хъенчӀин устӀарвал;

Кеспиятдин класификация

Кеспият кьве чӀехи хилерин группайрикай ибарат я:

• Гьасилзавай, яна арадал гъизвай, акъудзавай
• Расна акъудзавай

Гьасилзавай кеспият

Гьасилзавай кеспиятдик, мядендинни — химиядин хам-мал, металлургиядиз чӀулав ва рангунин металлрин минералар, металл тушир рудаяр, нафтӀ, газ, цӀивин, торф, чепрекьан, кьел, киреждин къван хкудзавай карханаяр, ва гьакӀни цинэлектростанцияяр, цин гунгар, тамар эксплуатация авунин, гъедер кьунин ва гьуьлуьн продуктар гьасилунин карханаяр акатзава.

Расна акъудзавай кеспият

Расна акъудзавай кеспиятдик, машинар акъуддай, чӀулав ва рангунин металлар, нафтӀадин ва химиядин продуктар, машинар ва алатар, кӀарасар расунин алатар, цемент ва дараматар эцигунин кӀвалахра герек тир материалар, кьезил ва недай-хъвадай затӀарин кеспиятрин продуктар гьасилзавай карханаяр, ва гьакӀни кеспиятдин затӀар ремонт хъийидай (поездар, локомотивар туьхкӀуьр хъийидай), чимивилинэлектростанцияяр, кинокеспият (киноиндустрия) хьтин карханаяр акатзава.

ЭлячӀунар

• Викигьамбарда темайриз килигна туькӀуьрнавай медиа-файлар ава Промышленность
• Кеспият — Советрин чӀехи энциклопедияда авай макъала.
• Промзонаяр Архивация 23 ноябрь 2012 йисан. (гьи уьлквеяр гьи кьадарда кеспиятдин малар гьасилзаватӀа)
• Урусатдин ва гъурбатдин кеспиятдикай хабарар Архивация 6 декабрь 2010 йисан.
• Кеспиятдин сферада крар къайдада твазвай, нормативринни — ихтияррин актар.