Татаюрт

Википедиядихъай
Урусатдин пайдах Хуьр
Татаюрт
немEigenheim
Уьлкве
Урусат
Федерациядин субъект
Дагъустан
Муниципал район
Хуьруьнсовет
Виликан тӀварар
Эйгенгейм, Новониколаевка, свх. 15 лет ДАССР
Агьалияр
2 449 кас (2015)
Миллетар
Динар
Сятдин чӀул
Телефондин код
+7 87247
Почтунин индекс
368070
Автомобилдин код
05
Код ОКАТО
82 254 815 001
Космосдай акунар
Татаюрт (Дагъустан)
Магьачкъала
Татаюрт
Татаюрт (Бабаюрт район)
Бабаюрт
Татаюрт

Татаюрт (немEigenheim) — Дагъустан Республикадин Бабаюрт районда авай хуьр. «Татаюрт» хуьруьнсоветдик акатзава.

География[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Хуьр Бабаюрт райондин юкьван пата, райондин юкь тир Бабаюрт хуьрелай 17 км яргъал ала.

ТӀварцӀикай[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Хуьруьн сифтегьан тӀвар немец чӀалал Eigenheim (Эйгенгейм) тир. Дуьньядин садлагьай дяведин береда хуьруьз цӀийи тӀвар эцигнай Новониколаевка. Къумукьринни нугъайрин арада хуьр Татаюрт хьиз машгьур тир. 1944 йисуз немецар куьч авурдалай кьулухъ хуьруьз Совхоз имени 15 лет ДАССР тӀвар эцигнай, гуьгъуьнлайни Татаюрт.

Тарих[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Хуьруьн бине, Бессарабиядай иниз куьч хьанвай немецри 1900 йисуз колония хьиз кутунай. Куьч хьана атай немецри ина 2000 десятин майдандин чилер къачунай. Колония зарб камаралди вилик физвай ва чӀехи жезвай. 1914 йисуз хуьруьн агьалияр 458 кас тир. 1919 йисуз чеченри Хасавюрт округдиз тарашдай вигьинар авурдалай кьулухъ, немецри чпин хуьрер туна хъфенай. СССР-дин абад вахтара абур элкъвена колониядиз хтанай.

ГКО-дин «Дагъустандин ва Чечнядинни-Ингуш АССР-ра авай немецар куьчарун» № 827 чинебан къарардалди, 1941 йисан 22 октябрьда Дагъустанда авай вири немецар, абурук и Вандерлоо колониядин немец эгьлиярни кваз, акъудна Сибирдиз ва Къазахстандиз дугурнай. Колониядиз мукьвал алай хуьрерин къумукьарни ногъаяр куьчариз ацукьарзавай. Реабилитацииядилай кьулухъ са шумуд немец хзанар элкъвена хуьруьз хтанай, а чӀавуз иниз чеченарни куьч хьана ацукьнай [1].

Агьалияр[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Йисариз килигна Новокаре хуьруьн агьалийрин дегиш хьунин динамика:

Йис 2002 2010 2015
Агьалияр 2 568[2] 2 366[3] 2 449[4]

2015 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 2 449 касди уьмуьр ийизвай. Акахьай агьалидин хуьр я, ина къумукьри, нугъайри ва чеченри санал уьмуьр гьалзава, вири суни - мусурманар я. 2007 йисуз хуьре пуд немец хзанар амай [5].

Баянар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

ЭлячӀунар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]