Гьукуматдин идара авунин тегьер: различия между версиями

Википедиядихъай
Содержимое удалено Содержимое добавлено
Отмена правки 24093, сделанной участником Aslan4ik (обс.)
Нет описания правки
ЦӀар 1: ЦӀар 1:
[[Файл:Forms_of_government.svg|460px|thumb|Дуьньядин уьлквейра идара авунин тегьерар:
[[Файл:Forms_of_government.svg|460px|thumb|Дуьньядин уьлквейра идара авунин тегьерар:
<br />'''<span style="color:#00f">Вили</span>''' — [[президентвилин гьукумат]]ар
<br />'''<span style="color:#00f">Вили</span>''' — [[Президентвилин гьукумат]]ар, уьлкведа кьилиз тухудай крарин вири гьукум президентдин гъилик ква
<br />'''<span style="color:#6B6">Къацу</span>''' — президентвилин [[Гьукумат]]ар
<br />'''<span style="color:#6B6">Къацу</span>''' — президентвилин [[Гьукумат]]ар, амма кьилиз тухудай крарин гьукум гьакIни парламентдикай аслу я
<br />'''<span style="color:#ff0">Хъипи</span>''' — [[Акахьай гьукумат]]ар
<br />'''<span style="color:#ff0">Хъипи</span>''' — [[Акахьай гьукумат]]ар, (зур - президентвилин, парламентдинни - президентвилин) — гьукум гьикI президентидин гъилик гьакIни парламентдин гъилик ква, парламентди президентрин хкягъунриз таъсир гузва
<br />'''<span style="color:#ffa000">Расу-яру</span>''' — [[парламентдин гьукумат]]ар
<br />'''<span style="color:#ffa000">Расу-яру</span>''' — [[Парламентдин гьукумат]]ар, уьлкведа кьилиз тухудай крарин вири гьукум парламентдик ква
<br />'''<span style="color:#f00">Яру</span>''' — [[Конституциядин монархия]]
<br />'''<span style="color:#f00">Яру</span>''' — [[Конституциядин монархия]], саки вири гьукум парламентдик ква, монархия зайиф я
<br />'''<span style="color:#B0F">Экуь-мулд</span>''' — [[Конституциядин монархия]]
<br />'''<span style="color:#B0F">Экуь-мулд</span>''' — [[Конституциядин монархия]], и уьлквейра парламент зайиф хьайила кьиливал монархияди тухузва
<br />'''<span style="color:#609">Беневш</span>''' — [[бегьем монархия]]
<br />'''<span style="color:#609">Беневш</span>''' — [[Бегьем монархия]], вири гьукум монархдин гъилик ква
<br />'''<span style="color:#964b00">Шуьтруь</span>''' — [[Сапартиядин система]]
<br />'''<span style="color:#964b00">Шуьтруь</span>''' — [[Сапартиядин система]], ина вири гьукум, конституцияди къабул авунай кьилди са партиядин гъилик ква
<br />'''<span style="color:#808000">Зейтундин</span>''' —
<br />'''<span style="color:#808000">Зейтундин</span>''' — гьукумвилин асул къанунар авачир уьлквеяр
<br />'''<span style="color:#cccccc">Рехи</span>''' —
<br />'''<span style="color:#cccccc">Рехи</span>''' — тIвар кьунвай са тарифдизни виже къведачир уьлквеяр
<br />*И картади идара авунин тегьерар къалурзава
<br />*И картади идара авунин тегьерар къалурзава
]]
]]

22:55, 2 июнь 2012 жуьре

Дуьньядин уьлквейра идара авунин тегьерар:
Вили — Президентвилин гьукуматар, уьлкведа кьилиз тухудай крарин вири гьукум президентдин гъилик ква
Къацу — президентвилин Гьукуматар, амма кьилиз тухудай крарин гьукум гьакIни парламентдикай аслу я
Хъипи — Акахьай гьукуматар, (зур - президентвилин, парламентдинни - президентвилин) — гьукум гьикI президентидин гъилик гьакIни парламентдин гъилик ква, парламентди президентрин хкягъунриз таъсир гузва
Расу-яру — Парламентдин гьукуматар, уьлкведа кьилиз тухудай крарин вири гьукум парламентдик ква
Яру — Конституциядин монархия, саки вири гьукум парламентдик ква, монархия зайиф я
Экуь-мулд — Конституциядин монархия, и уьлквейра парламент зайиф хьайила кьиливал монархияди тухузва
Беневш — Бегьем монархия, вири гьукум монархдин гъилик ква
Шуьтруь — Сапартиядин система, ина вири гьукум, конституцияди къабул авунай кьилди са партиядин гъилик ква
Зейтундин — гьукумвилин асул къанунар авачир уьлквеяр
Рехи — тIвар кьунвай са тарифдизни виже къведачир уьлквеяр
*И картади идара авунин тегьерар къалурзава

Гьукуматдин идара авунин тегьер — гьукуматдин формадин элемент; гьукумат гьукумдин чӀехи организациярин туькӀуьрун, абурун чирвилерин тегьер, крар тухудай муьгьлет, маса органрихъни агьалидихъ галаз рафтарвал ва агьалиди организациярин туькӀуьрунда иштираквилин дережа[1].

Гьукумдин тегьерди къалурзава:

  • гьукумат чӀехи органар гьикӀ арадал кьвезватӀа,
  • абурун туькӀуьрунар,
  • гьукуматдин органрин арада авай рафтарвилин асул дибар,
  • кьилин гьукумдинни ватанэгьлийрин арадин рафтарвал гьикӀ туькӀур жезватӀа,
  • гьукуматдин организациядин органри ватанэгьлийриз ихтиярар ва адавал гунин дережа.

Идара авунин тегьеррин асул жуьреяр

Монархия

Гьукумат

Идара авунин акахьай тегьерар

Баянар

  1. Чиркин В. Е. Государствоведение: Учебник / В. Е. Чиркин. — М. : Юристъ, 1999. — С. 138.

ЭлячӀунар