Агъа-ЦӀинитӀ

Хуьр Агъа-ЦIинитI урус. Ашага-Цинит Уьлкве УрусатУрусат Федерациядин субъект ДагъустанДагъустан Муниципал район Хив район Хуьруьнсовет «Агъа-АрхитI» АПдин кьакьанвал гьуьлуьн дережадилай 950 м Агьалияр 695 кас (2002) Миллетар лезгияр Динар суни - мусурманар Сятдин чӀул UTC+4 Телефондин код +7 87236 Почтунин индекс 368685 Автомобилдин код 05 Код ОКАТО 82 255 805 003 Хуьруьн шикилар www.odnoselchane.ru Космосдай акунар www.wikimapia.org

Агъа-ЦIинитI (урус. Ашага-Цинит) — Дагъустан республикадин Хив районда авай, «Агъа-АрхитI» хуьруьнсоветдик акатзавай хуьр.

География

Хуьр Хив райондин кьибле пата, райондин юкь тир Хив хуьрелай 6 км яргъал, Чирагъ вацIун чапла къерехдал ала.

Тарих

Агъа-ЦIинитI хуьр, ЧIуру Сурар ва Къурбанувр тIварар авай чкайрал алай кьве гъвечIи хуьрерин сад-садахъ гилиг хьуналди арадал атанвай. Са тIимил геж иниз Вини-ЦIинитI хуьруьн эгьлиярни куьч хьанвай. Вини-ЦIинитI хуьруьн бине кутурбур Рухун хуьряй тирди гьисабзавайди я. Дегь чIван хуьрер алай чкайра чи. э. вилик IV — чи. э. IV виш йисариз талукь тир Алпандин девирдин тарихдин имаратар дуьздал акъуднай.

Хуьр, Векьелар хуьре уьмуьр гьалзавай Мурсал хандин ханвалдик квай.

Хуьруз кьуьгъверар, тамун гапIалар, чIурар хьтин хуьруьн майишатдин мулкар талукь я. Хуьруьн эгьлийрин виридаз кьилдин чилин белгенар авай. ЦIинитIвийрин асул кIвалахар лежбервал ва малдарвал тир. Папар сар расунал, гамар хрунал машгъул тир. Хуьре гьакIни, хуьруьн майишатдин алатар гьазурзавай къванцин, чатун машгьур устIарар авай, ибур — Абдулага, Алдерха, Мансур, Бала я.

Хуьре мискIин ва адак гъвечIи гуьжре галай. Ана хуьруьнвийри чпин ругьани игьтияжвилер бегьемарзавай. Араб чIал Абукар-Эфендидиз, Махмудаз, Эминаз чидай.

Итимрин бязибур кеспи ийиз Дербент, Баку шегьерриз рекье гьатзавай.

XIX виш йисуз Агъа-ЦIинитI хуьр вири Куьре округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатзава. Империядик квай чIавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Куьре округдин Хъутур - Куьредин наибвалдик акатзавай тир. Агъа-АрхитI, Вини-АрхитI ва Вини-ЦIинитI хуьрерихъ галаз Агъа-АрхитI хуьруьнжемятдик акатзавай.

1930 йисуз хуьре садлагьай гражданвилин сифте чирвилерин мектеб кардик кутунай. Садлагьай муаллимар Манаф, Абдулвагьаб тир. Совет береда виринра колхозар туькIуьрзавай чIавуз, ЦIинитIрин эгьлиярни колхозра кIвалахзавай.

50-60-й йисара агьалидин са пай, къванцин цIивин хкудзавай АрхитIрин мяденда кIвалахзавай.

Ватандин ЧIехи дяведин йисара хуьряй фронтдиз 30 кас рекье гьатнай. Абурукай гзафбур женгера телеф хьанай. ВЧIД-дин иштиракдар цIинитIви Мегьамедов Абдулвагьаб — тIвар-ван авай тфенг ядай гьавадин аскер тир. Хуьруьн умуми чирвилерин юкьван мектеб адан тIварунихъ гала. Ватандин дяведин ветеранрин гьуьрметдай хуьре обелиск эцигнава.

ИнфратуькIуьрун

Къе хуьре умуми чирвилерин юкьван мектеб, фельдшерни-акушервилин пункт, хуьруьн майишатдин производстводин кооператив, хуьруьн клуб, асфальтни-бетондин завод кIвалахзава. Хуьр газдивни электричестводив таъмин я.

Агьалияр

Къе хуьре 200-елай пара майишатар, 740 кас кьван агьалияр ава.

2002 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 695 касди уьмуьр гьалзавай . Агьалидин вири лезгияр, суни - мусурманар я. 1886 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматрив кьурвал, Агъа-ЦIинитI хуьруьн агьалийрин кьадар вири лезгияр яз 459 кас тир .

Хуьре гуьгъуьнин сихилрин векилар ава: Асанар, ГьицIияр, Пелеяр, Селимар, Урузар, СехитIар, Дакьарар.

ТIвар-ван авай ксар

• Айвазов Исаби — «Зегьметдин Яру Лишан» ордендин кавалер.
• Гамзаев Шамсудин — «III - дережадин Зегьметдин Баркаллувал» ордендин кавалер.
• Магомедов Асамудин — «Зегьмет паталай Баркаллувал» медалдин иеси.
• Вердиханов Магомеднаби — «Зегьметдин Тафаватвал» медалдин иеси.
• Рагимова Хамце — «Зегьметдин Тафаватвал» медалдин иеси.
• Алиева Саимат — «Зегьметдин Тафаватвал» медалдин иеси.

ЭлячӀунар

• «Odnoselchane.ru» сайтуна Агъа-ЦIинитI хуьруькай малуматар

И макъала гьеле гьазур туш. Тавакъу ийида, и макъала хъсанарна проектдиз куьмек це.