Новая Коса: различия между версиями

Википедиядихъай
Содержимое удалено Содержимое добавлено
Новая страница: «{{ЯШЧ2+ |тӀвар=Новая Коса |статус= Хуьр |вичин чӀалал тӀвар = {{lang-ru|Новая Коса}} |ЯШЧдин ста…»
 
Нет описания правки
ЦӀар 58: ЦӀар 58:


==География==
==География==
Хуьр [[Бабаюрт район]]дин рагъэкъечIдай пата, Аграхан заливдин кьерел, райондин юкь тир [[Бабаюрт]] хуьрелай 51 км яргъал ала.
Хуьр [[Бабаюрт район]]дин рагъэкъечIдай пата, [[Аграхан залив]]дин кьерел, райондин юкь тир [[Бабаюрт]] хуьрелай 51 км яргъал ала.


==Тарих==
==Тарих==
Хуьруьн бине [[XIX виш йис]]уз иниз куьч хьана атанвай [[урусар|урусри]] гъетерин ватагаяр хьиз кутунай. Са тIимил геж иниз [[ногъаяр]]ни [[калмыкар]] куьчарна ацукьарнай. [[1943 йис]]уз вири калмык агьали акъудна [[Сибир]]диз дугурнай ва хуьре къедалди хьиз анжах ногъаяр амукьнай.
Хуьруьк фад-фад [[Аграхан залив]]дин ва [[Терек вацI]]ун ци акьалтIунар галукьзава. Хуьруьн элкъвена къваларив, ам чIехи цикай хуьрзвай банд гала. 1970-й йисара Терек вацIу Аграхан заливдин юкьвалайтIуз дуьз [[Каспи гьуьл]]уьз рехъ жагъурунилай кьулухъ, залив кьве пай хьанвай ва Кьиблепатан Аграханда цин дережа садлагьана кхаж хьанвай ва нетижада хуьруьн цин къерехдал алай кIвалер цик акатна чкIанай.


==Агьалияр==
==Агьалияр==
[[2008 йис]]ан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 567 касди уьмуьр гьалзавай <ref>[http://xn--d1ahdkggncfk.xn--p1ai/content/%D0%B1%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%8E%D1%80%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9-%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BD Схема территориального планирования Бабаюртовского района]</ref>. Агьалидин вири [[ногъаяр]], [[сунияр|суни]] - [[мусурманар]] я.
[[2008 йис]]ан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 567 касди уьмуьр гьалзавай <ref>[http://xn--d1ahdkggncfk.xn--p1ai/content/%D0%B1%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%8E%D1%80%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9-%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BD Схема территориального планирования Бабаюртовского района]</ref>. Агьалидин вири [[ногъаяр]], [[сунияр|суни]] - [[мусурманар]] я.


==Экономика==
==Экологиядин проблемаяр==
Совет береда хуьре, Аграхан заливда ва Терек вацIа осетр ва частик жуьредин гъетер кьунин чIехи колхоз кардик квай. Алай чIавуз хуьруьн агьалидин чIехи пай и заливда чинеба гъетер кьаз браконьервал ийизва.


==Экологиядин проблемаяр==
Хуьр мукьвал-мукьвал [[Аграхан залив]]дин ва [[Терек вацI]]ун ци акьалтIунрик акатзава. Хуьруьн элкъвена къваларив, ам чIехи цикай хуьзвай банд гала. 1970-й йисара Терек вацIу Аграхан заливдин юкьвалайтIуз дуьз [[Каспи гьуьл]]уьз рехъ жагъурунилай кьулухъ, залив кьве пай хьанвай ва Кьиблепатан Аграханда цин дережа садлагьана кхаж хьанвай ва нетижада хуьруьн цин къерехдал алай кIвалер цик акатна чкIанай. Эхиримжи чIехи тIебиатдин мусибат ина [[2005 йис]]уз, Терек вацIун ци накьвадин кьантIарар тухвана ятар сергьятрилай экъечIайла хьанвай. А чIавуз Терек-Сулак арандин гегьенш чилер цик акатнай. Идан нетижада Новая Коса ва [[Оразгулаул]] хуьрерин са пад цик акатнай чебни элкъвена къваларив гвай цин юкьва гьатнай, гьакI и кьве хуьрер вири дуьньядикай атIанвай гьалара 3 варз хьанвай. [[2010 йис]]уз Астрахань-Магьачкъала трассадин мукьвал, «Мехтеб» цин гьамбарханадин районда и кьве хуьрерин эгьлийриз куьч жез чилин белгенар чара авунай.


== Баянар ==
== Баянар ==

18:39, 7 октябрь 2013 жуьре

Урусатдин пайдах Хуьр
Новая Коса
урусНовая Коса
Уьлкве
Урусат
Федерациядин субъект
Дагъустан
Муниципал район
Хуьруьнсовет
Агьалияр
567 кас (2008)
Миллетар
Динар
Сятдин чӀул
Почтунин индекс
368060
Автомобилдин код
05
Код ОКАТО
82 207 840 001
Космосдай акунар
Новая Коса (Дагъустан)
Магьачкъала
Новая Коса
Новая Коса (Бабаюрт район)
Бабаюрт
Новая Коса

Новая Коса, ЦIийи Коса (урусНовая Коса) — Дагъустан республикадин Бабаюрт районда авай, «Новая Коса» хуьруьнсоветдик акатзавай хуьр.

География

Хуьр Бабаюрт райондин рагъэкъечIдай пата, Аграхан заливдин кьерел, райондин юкь тир Бабаюрт хуьрелай 51 км яргъал ала.

Тарих

Хуьруьн бине XIX виш йисуз иниз куьч хьана атанвай урусри гъетерин ватагаяр хьиз кутунай. Са тIимил геж иниз ногъаярни калмыкар куьчарна ацукьарнай. 1943 йисуз вири калмык агьали акъудна Сибирдиз дугурнай ва хуьре къедалди хьиз анжах ногъаяр амукьнай.

Агьалияр

2008 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 567 касди уьмуьр гьалзавай [1]. Агьалидин вири ногъаяр, суни - мусурманар я.

Экономика

Совет береда хуьре, Аграхан заливда ва Терек вацIа осетр ва частик жуьредин гъетер кьунин чIехи колхоз кардик квай. Алай чIавуз хуьруьн агьалидин чIехи пай и заливда чинеба гъетер кьаз браконьервал ийизва.

Экологиядин проблемаяр

Хуьр мукьвал-мукьвал Аграхан заливдин ва Терек вацIун ци акьалтIунрик акатзава. Хуьруьн элкъвена къваларив, ам чIехи цикай хуьзвай банд гала. 1970-й йисара Терек вацIу Аграхан заливдин юкьвалайтIуз дуьз Каспи гьуьлуьз рехъ жагъурунилай кьулухъ, залив кьве пай хьанвай ва Кьиблепатан Аграханда цин дережа садлагьана кхаж хьанвай ва нетижада хуьруьн цин къерехдал алай кIвалер цик акатна чкIанай. Эхиримжи чIехи тIебиатдин мусибат ина 2005 йисуз, Терек вацIун ци накьвадин кьантIарар тухвана ятар сергьятрилай экъечIайла хьанвай. А чIавуз Терек-Сулак арандин гегьенш чилер цик акатнай. Идан нетижада Новая Коса ва Оразгулаул хуьрерин са пад цик акатнай чебни элкъвена къваларив гвай цин юкьва гьатнай, гьакI и кьве хуьрер вири дуьньядикай атIанвай гьалара 3 варз хьанвай. 2010 йисуз Астрахань-Магьачкъала трассадин мукьвал, «Мехтеб» цин гьамбарханадин районда и кьве хуьрерин эгьлийриз куьч жез чилин белгенар чара авунай.

Баянар

ЭлячӀунар