ЦицӀигъ: различия между версиями
Великий и мощный Губин дятлит конурку Духового Поезда!!! |
Hydriz (рахун | кутур крар) гъ Reverted 1 edit by 176.108.146.130 (talk) identified as vandalism to last revision by Aslan4ik. (TW) |
||
| ЦӀар 1: | ЦӀар 1: | ||
{{ЯШЧ2 |
|||
#REDIRECT[[Я Губин/0.1786657937336713]] |
|||
|тӀвар=ЦицIигъ |
|||
|статус= Тунвай хуьр |
|||
|вичин чӀалал тӀвар = {{lang-ru|Цициг}} |
|||
|ЯШЧдин статус = |
|||
|уьлкве = Урусат |
|||
|lat_dir = |lat_deg =41 |lat_min =39|lat_sec =04 |
|||
|lon_dir = |lon_deg =47 |lon_min =57|lon_sec =53 |
|||
|CoordAddon = |
|||
|CoordScale = |
|||
|гьукуматдин картадин алцум =0 |
|||
|региондин картадин алцум =0 |
|||
|райондин картадин алцум = 300 |
|||
|региондин жуьре = Федерациядин субъект |
|||
|регион = Дагъустан |
|||
|регион таблицада = |
|||
|райондин жуьре = Муниципал район |
|||
|район = СтIал Сулейман район |
|||
|жемятдин жуьре = |
|||
|жемят = |
|||
|жемят таблицада = |
|||
|къенепатан паюнар = |
|||
|кьилин жуьре = |
|||
|кьил = |
|||
|бине эцигай тарих = |
|||
|статус йисалай = |
|||
|кьакьанвилин жуьре = |
|||
|ЯШЧдин кьакьанвал = |
|||
|климат = |
|||
|официал чӀал = |
|||
|агьалияр = 0 |
|||
|сиягьдиз къачур йис = |
|||
|къалинвал = |
|||
|агломерация = |
|||
|миллетар = [[лезгияр]] |
|||
|динар = [[суьннияр|суьнни]] - [[мусурманар]] |
|||
|чпи-чпиз гузвай тӀвар = |
|||
|сятдин чӀул = +4 |
|||
|DST = |
|||
|телефондин код = +7 87236 |
|||
|почтунин индекс = |
|||
|почтайрин индексар = |
|||
|автомобилдин код = 05 |
|||
|идентификатордин жуьре = |
|||
|цифрадин идентификатор = |
|||
|Commons-ра категория = |
|||
|сайт = |
|||
|сайтдин чӀал = |
|||
}} |
|||
'''ЦицIигъ''' ({{lang-ru|Цициг}}) — [[Дагъустан]] республикадин [[СтIал Сулейман район]]да авай тунвай хуьр. |
|||
== География == |
|||
Хуьр [[СтIал Сулейман район]]дин рагъакIидай пата, райондин юкь тир [[Кьасумхуьр]]елай 15,4 км яргъал чка кьунва. |
|||
==Тарих== |
|||
ЦIуру эгьлийрин эхтилатриз килигна, хуьр 300 - 400 йис идалай вилик арадал атанвайди я. Адан бине [[Къуба ханвал]]дин [[Штул]], ЗахитI ва Наби хуьрерай атайбуру кутунвай. Хуьруьн тIвар, лезги чIалал «[[ЦIицI]]» мана гузувай гафуникай арадал атанвайди я. ЦицIигъ хуьр арадал къведалди и чкадал НацIархуьр тIвар алай хуьр авай. А чкадиз гилани «НацIархуьр» лугьузвайди я. ЦицIигъ хуьруьн чилер, сад - садан арада 1 км кьван яргъавал авай [[КIеле]], [[Хъпуьхъ]] ва [[ЧIилихъ]] хуьрерин мулкарив сергьятарзавай. Гьавиляй революциядилай виликни гуьгъуьниз и хуьрер, администрация ЦицIигъ хуьре авай, са хуьруьнжемятдик квай. Жемятдин месэлаяр жемятрин кIватIалда кавхайри, фекьийри ва дуванхъанри гьял ийизвай. |
|||
Эгьлияр асул гьисабдалди лежбервилин, малдарвилин, гъилин устIарвилин ва салбанвилин кIвалахрал алахънавай. Папари гамар, рухвар хразавай, сун гуьлуьтар ва винелай алукIдай парталар цвазвай. Итимрин арада дараматар эцигзавай устIарар ва харат устIарар тафават аваз тир. Абурун устIарвиликай тариф муькуь хуьреризни чкIанвай. ХъуьтIуьн береда цицIигъвияр кеспи ийиз шегьерриз физвай. |
|||
[[XIX виш йис]]уз ЦицIигъ хуьр вири Куьре округдихъ галаз [[Урусат империя]]дин гъилик акатзава. Империядик квай чIавуз, хуьр [[Дагъустан вилаят]]дин [[Куьре округ]]дин [[Котур - Куьредин наибвал]]диз талукь тир. [[КIеле]], [[Хъпуьхъ]], [[ЧIилихъ]] ва [[КуркIурхуьр]] хуьрерихъ галаз ЦицIигърин хуьруьнжемятдик акатзавай. |
|||
[[1893 йис]]уз хуьруьн чилера [[живе]]дин мяденар жагъанвай. Инай 1500 - елай пара пут живе акъудна тухванвай. Мяден квай чкада урус ва инглис специалистар кIвалахзавай. |
|||
[[1964 йис]]уз хуьруьн агьалияр [[Агъа СтIал]]риз куьчарнай. |
|||
==Агьалияр== |
|||
Куьч жедалди хуьруьн агьалийрин вири [[лезгияр]], [[сунияр|суни]] - [[мусурманар]] тир. [[1886 йис]]ан агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматрив кьурвал, хуьре 66 майишатар авай, агьалийрин кьадар 376 кас тир: 180 итим ва 196 паб. Гьар йисуз абуру гьукуматдиз налогар вугузвай. 28 хзан гзаф кесиб яшамиш жезвайвиляй налогдикай ада тир. <ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/koturkyurin1886.html 1886 йисуз Котур - Куьредин наибвалдин агьалияр]</ref> Куьч жедалди хуьре 60 кьван кIвалер авай. |
|||
Хуьре гуьгъуьнин сихилар яшамиш жезвай: Жагьанжаяр, Мудумар, Патахъар (Матишкаяр), Северхъанар, Мугьулар, Кушаяр. Патахъар сихилдин дишегьлийрин, гзаф иер алукIунрал рикI алайвиляй абуруз цIийи — «Матишкаяр» тIвар ганвай. |
|||
Агьалияр малдарвилел, хуьруьн майишатдал, лежбервилел, салбанвилел ва гъилин устIарвилел алахънавайди тир. |
|||
Алай чIавуз хуьр ичIизва. |
|||
== Баянар == |
|||
{{Баянар}} |
|||
== ЭлячӀунар == |
|||
* [http://www.suleiman-stalskiy.ru/?sect=178 СтIал Сулейман райондин официал сайтуна ЦицIигъ хуьруькай куьруь малуматар] |
|||
{{СтIал Сулейман райондин яшамиш жезвай чкаяр}} |
|||
[[Категория:СтIал Сулейман райондин хуьрер]] |
|||
[[Категория:СтIал Сулейман райондин тунвай хуьрер]] |
|||
[[Категория:Лезги хуьрер]] |
|||
17:51, 30 январь 2014 жуьре
 Тунвай хуьр
|
.svg)
ЦицIигъ (урус. Цициг) — Дагъустан республикадин СтIал Сулейман районда авай тунвай хуьр.
География
Хуьр СтIал Сулейман райондин рагъакIидай пата, райондин юкь тир Кьасумхуьрелай 15,4 км яргъал чка кьунва.
Тарих
ЦIуру эгьлийрин эхтилатриз килигна, хуьр 300 - 400 йис идалай вилик арадал атанвайди я. Адан бине Къуба ханвалдин Штул, ЗахитI ва Наби хуьрерай атайбуру кутунвай. Хуьруьн тIвар, лезги чIалал «ЦIицI» мана гузувай гафуникай арадал атанвайди я. ЦицIигъ хуьр арадал къведалди и чкадал НацIархуьр тIвар алай хуьр авай. А чкадиз гилани «НацIархуьр» лугьузвайди я. ЦицIигъ хуьруьн чилер, сад - садан арада 1 км кьван яргъавал авай КIеле, Хъпуьхъ ва ЧIилихъ хуьрерин мулкарив сергьятарзавай. Гьавиляй революциядилай виликни гуьгъуьниз и хуьрер, администрация ЦицIигъ хуьре авай, са хуьруьнжемятдик квай. Жемятдин месэлаяр жемятрин кIватIалда кавхайри, фекьийри ва дуванхъанри гьял ийизвай.
Эгьлияр асул гьисабдалди лежбервилин, малдарвилин, гъилин устIарвилин ва салбанвилин кIвалахрал алахънавай. Папари гамар, рухвар хразавай, сун гуьлуьтар ва винелай алукIдай парталар цвазвай. Итимрин арада дараматар эцигзавай устIарар ва харат устIарар тафават аваз тир. Абурун устIарвиликай тариф муькуь хуьреризни чкIанвай. ХъуьтIуьн береда цицIигъвияр кеспи ийиз шегьерриз физвай.
XIX виш йисуз ЦицIигъ хуьр вири Куьре округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатзава. Империядик квай чIавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Куьре округдин Котур - Куьредин наибвалдиз талукь тир. КIеле, Хъпуьхъ, ЧIилихъ ва КуркIурхуьр хуьрерихъ галаз ЦицIигърин хуьруьнжемятдик акатзавай.
1893 йисуз хуьруьн чилера живедин мяденар жагъанвай. Инай 1500 - елай пара пут живе акъудна тухванвай. Мяден квай чкада урус ва инглис специалистар кIвалахзавай.
1964 йисуз хуьруьн агьалияр Агъа СтIалриз куьчарнай.
Агьалияр
Куьч жедалди хуьруьн агьалийрин вири лезгияр, суни - мусурманар тир. 1886 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматрив кьурвал, хуьре 66 майишатар авай, агьалийрин кьадар 376 кас тир: 180 итим ва 196 паб. Гьар йисуз абуру гьукуматдиз налогар вугузвай. 28 хзан гзаф кесиб яшамиш жезвайвиляй налогдикай ада тир. [1] Куьч жедалди хуьре 60 кьван кIвалер авай.
Хуьре гуьгъуьнин сихилар яшамиш жезвай: Жагьанжаяр, Мудумар, Патахъар (Матишкаяр), Северхъанар, Мугьулар, Кушаяр. Патахъар сихилдин дишегьлийрин, гзаф иер алукIунрал рикI алайвиляй абуруз цIийи — «Матишкаяр» тIвар ганвай.
Агьалияр малдарвилел, хуьруьн майишатдал, лежбервилел, салбанвилел ва гъилин устIарвилел алахънавайди тир.
Алай чIавуз хуьр ичIизва.
