ЧӀехи хъиткьинун: различия между версиями
Addbot (рахун | кутур крар) гъ Bot: Migrating 107 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q323 (translate me) |
MBH (рахун | кутур крар) гъ →ЭлячӀунар: by site admin request, removed: {{Link FA|bg}} (13) using AWB |
||
| ЦӀар 54: | ЦӀар 54: | ||
[[Категория:Астрономия]] |
[[Категория:Астрономия]] |
||
[[Категория:Астрофизика]] |
[[Категория:Астрофизика]] |
||
{{Link FA|bg}} |
|||
{{Link FA|ca}} |
|||
{{Link FA|en}} |
|||
{{Link FA|es}} |
|||
{{Link FA|fi}} |
|||
{{Link FA|sk}} |
|||
{{Link FA|th}} |
|||
{{Link FA|vi}} |
|||
{{Link FA|zh}} |
|||
{{Link GA|de}} |
|||
{{Link GA|et}} |
|||
{{Link GA|id}} |
|||
{{Link GA|zh-classical}} |
|||
11:19, 11 март 2015 жуьре
ЧIехи хъиткьинун (ингл. Big Bang) — Чилин-цаварин сифте кьилерай виликфинин тегьерар кхьизвай космологиядин модель[1], яни — каинатдин гьяркьуь хьунин эвел, и гьяркьуь хьунин вилик Чилер-цавар сингулярвилин гьалда авай тир.
ЧIехи хъиткьинунин теориядикай ва кудай Чилер-цаварин теориядикай алайчIаван чирвилер
АлайчIаван чирвилериз килигна, чна къе гуьзетзавай Чилер-цавар (каинат) са бязи сифте кьилин сингуляр везиятдай 13,7 ± 0,13 млрд ийс инлай вилик арадиз атанва ва гьа чIаварилай арадатIана гьяркьуь ва къайи жезва [2][3][4]. АлайчӀаван физикадин теорийрин кардик кутунин малум тир ограниченийриз килигна, тегьерар кхьинин мумкинвилер гузвай виридалайни фад тир момент 1032 К кьван температура (Планкдин температура)ва 1093 г/см³ кьван къалинвал авай (Планкдин къалинвал) Планкдин эпохадин момент гьисабзава. КӀвенкӀве, каинат гзаф чӀехи энергиядин къалинвал, температурани илисун (давление) авай чӀехи сажуьредин ва изотроп среда тир. Гегьеншрун ва кайи хьун процессрин нетижада каинатда газдикай жимивал конденсация хьун хьиз, амма элементар кӀусариз талукь тир фазадин элячӀунар кьиле фенай.
Эдебият
Баянар
- ↑ Wollack, Edward J. Cosmology: The Study of the Universe. Universe 101: Big Bang Theory. NASA (10 December 2010). Ахтармишун 27 апрель 2011.
- ↑ How Old is the Universe? (инг.). НАСА (19 июля 2010 года). Архивация 23 август 2011. Ахтармишун 28 октябрь 2010.
- ↑ Komatsu, E.; et al. (2009). «Five-Year Wilkinson Microwave Anisotropy Probe Observations: Cosmological Interpretation». Astrophysical Journal Supplement 180 (2): 330. DOI:10.1088/0067-0049/180/2/330..
- ↑ Menegoni, E.; et al. (2009). «New constraints on variations of the fine structure constant from CMB anisotropies». Physical Review D 80 (8): 087302. DOI:10.1103/PhysRevD.80.087302..