Хъуьлер

Тунвай хуьр Хъуьл урус. Хуля Уьлкве УрусатУрусат Федерациядин субъект ДагъустанДагъустан Муниципал район Ахцегь Агьалияр 0 кас Миллетар лезгияр Динар суни - мусурманар Сятдин чӀул UTC+3 Автомобилдин код 05 Космосдай акунар www.wikimapia.org Магьачкъала Ахцегь Хъуьл Ахцегь Хъуьл

Хъуьлер (урус. Хуля) — Дагъустан республикадин Ахцегь районда авай гадарнавай сувун хуьр.

Хуьруьн тIварцIикай

Хъуьлер тIвар къуьлер (къуьл) гафуникай арадал атанвайди я.

География

Хуьр Ахцегь райондин кефер пата, райондин администрациядин юкь тир Ахцегь хуьрелай 9 км яргъал, Самур цIиргъинин кьиблепатан хушарал ала.

Тарих

XVI виш йисалай 1839 йисал кьван хуьр Ахцегьпарадин азад жемиятдик акатзавай «Ахцегьпара - 1» хуьрерин жемиятдик квай.

1839 йисуз Хъуьлер вири Самур округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатнай. Империядик квай чIавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Самур округдин Ахцегьпара наибвалдиз талукь тир. ЦIуру Хкем хуьруьхъ галаз Хкемрин хуьруьн-жемиятдик квай.

1929 йисуз хуьр цIийз арадал гъайи Ахцегь райондик кутунай. Вилик хуьре 700-лай пара майишатар авай. ХIХ виш йисан сифтейра чилин уьцIуьнрин себебдилай хуьруьнвийрин чIехи пай маса чкадиз куьч хьанай, амма куьч тахьана амукьайбуру хуьреалай 3,5 км яргъал ЦIийи Хъуьлер арадал гъанай, гьана 400 майишатар авай. Хуьр вичин мублагь чилерив, тежриба авай лежберрив, Куйбышеван тIварунихъ галай девлет авай колхоздив, иер мискIиндив ва араб чӀалан алимрив машгьур тир.

Ватандин ЧIехи дяве чIавуз фронтдиз 80 хъуьлуьви рекье гьатнай, абурукай вирини-вири 7 кас элкъвена хтанай.

1951 йисуз 400 майишатрикай хуьре вирини-вири 70 майишат амай ва 1960 йисуз абуру хайи сувар эбеди яз гадарна хъфенай. Хъуьлуьвийрин гзафбуру Дагъустандин ЦIаяр шегьерда уьмуьр ийизва.

Хуьруьн мукьув къванцин ящикай авай дегь сурар ава

Агьалияр

1886 йисан Урусатдин Империядин агьалияр сиягьриз къачунин нетижайриз килигна, хуьре 359 касди уьумуьр ийизвай . Вири лезгияр, суни-мусурманар тир.

Алай чIавуз хуьре касни амач, дараматар харапIайриз элкъвена.

ЭлячӀунар

• Хуьрер «ХарапIаяр»