Киев: различия между версиями

Википедиядихъай
Содержимое удалено Содержимое добавлено
ЭлячӀунар
Аааа, ну какая ещё Украйина? Нет такого слова.
ЦӀар 1: ЦӀар 1:
'''Киев'''<ref>{{cite web | url = http://samurpress.net/story.php?sid=2568 | title = Сулейманан чӀехи тӀвар | publisher = «[[Самур (газет)|Самур]]» | author = | date = 2018-06 | accessdate = 2019-02-05 | lang = lez}}</ref><ref>{{cite web | url = https://lezgigazet.ru/?lezgihabarar=berlin-kachuna-htaj-hva | title = Берлин къачуна хтай хва | publisher = «[[Лезги газет]]» | author = Сулейман Пашаев | date = 2018-05-19 | accessdate = 2019-02-05 | lang = lez}}</ref><ref>{{Талибов-1966}}</ref> ({{lang-uk|Київ|Kyiv}}; {{lang-ru|Киев|Kiyev}}) — [[Украйина]]дин меркез, [[Европа]]дин виридалайни чӀехи ва цӀуру шегьеррикай сад я. Ада [[Днепр]] вацӀун юкьван авахьуна, кефердин [[Днепрдин Украйина]]дин чка кьунва.
'''Киев'''<ref>{{cite web | url = http://samurpress.net/story.php?sid=2568 | title = Сулейманан чӀехи тӀвар | publisher = «[[Самур (газет)|Самур]]» | author = | date = 2018-06 | accessdate = 2019-02-05 | lang = lez}}</ref><ref>{{cite web | url = https://lezgigazet.ru/?lezgihabarar=berlin-kachuna-htaj-hva | title = Берлин къачуна хтай хва | publisher = «[[Лезги газет]]» | author = Сулейман Пашаев | date = 2018-05-19 | accessdate = 2019-02-05 | lang = lez}}</ref><ref>{{Талибов-1966}}</ref> ({{lang-uk|Київ|Kyiv}}; {{lang-ru|Киев|Kiyev}}) — [[Украина]]дин меркез, [[Европа]]дин виридалайни чӀехи ва цӀуру шегьеррикай сад я. Ада [[Днепр]] вацӀун юкьван авахьуна, кефердин [[Днепрдин Украина]]дин чка кьунва.


Уьлкведин сиясатдин, жемятдинни экономикадин, улакьдин, маарифдинни илимдин юкь я. Украйинадик акатзавай кьилдин административни территориал тек, [[Киев вилаят]]дин административ юкь я. [[Киев-Святошин район]]дин юкь я. АкӀ ятӀани, ам Киев вилаятдик акатзавач. Ина Украйинадин гьукуматдин кьилин идарайри, чара уьлквейрин миссийри, Украйинада кӀвалахзавай карханайринни жемятдин тешкилатрин чӀехи паюни чка кьунва.
Уьлкведин сиясатдин, жемятдинни экономикадин, улакьдин, маарифдинни илимдин юкь я. Украинадик акатзавай кьилдин административни территориал тек, [[Киев вилаят]]дин административ юкь я. [[Киев-Святошин район]]дин юкь я. АкӀ ятӀани, ам Киев вилаятдик акатзавач. Ина Украинадин гьукуматдин кьилин идарайри, чара уьлквейрин миссийри, Украинада кӀвалахзавай карханайринни жемятдин тешкилатрин чӀехи паюни чка кьунва.


Шегьердин кьил — тӀвар-ван авай [[бокс|гъуту-гъутархъан]] [[Виталий Владимиран хва Кличко|Виталий Кличко]] я.
Шегьердин кьил — тӀвар-ван авай [[бокс|гъуту-гъутархъан]] [[Виталий Владимиран хва Кличко|Виталий Кличко]] я.
ЦӀар 8: ЦӀар 8:
Археологиядин малуматралди ва кхьенвай чешмейралди, V-лагаьй виш йисан кьведлагьай паюнилай — VI-лагьай виш йисан садлагьай паюнилай гатӀумна Киев датӀана вилик физвай. Замкова сув шегьер хкаж хьунин юкь хьана.
Археологиядин малуматралди ва кхьенвай чешмейралди, V-лагаьй виш йисан кьведлагьай паюнилай — VI-лагьай виш йисан садлагьай паюнилай гатӀумна Киев датӀана вилик физвай. Замкова сув шегьер хкаж хьунин юкь хьана.


Русдин, Киевдин князвилин, ЧӀехи Урус князвилин, Украйинадин Халкьдин Республикадин, Украйинадин гьукуматдин ва Украйинадин шурайрин социализмдин республикадин кьилин шегьер тир.
Русдин, Киевдин князвилин, ЧӀехи Урус князвилин, Украинадин Халкьдин Республикадин, Украинадин гьукуматдин ва Украинадин шурайрин социализмдин республикадин кьилин шегьер тир.


== Административ паюнар ==
== Административ паюнар ==
ЦӀар 61: ЦӀар 61:
Киев шегьердин территориал жемятдин статутдин 7-лагьай макъаладив кьурвал, стхавилин шегьерар Киевдин шегьердин шуради кьве патан икьрардиз килигна хкязва<ref>[http://kmr.gov.ua/uk/content/status-terytorialnoyi-gromady-mista-kyyeva Киев шегьердин территориал жемятдин статут]</ref>.
Киев шегьердин территориал жемятдин статутдин 7-лагьай макъаладив кьурвал, стхавилин шегьерар Киевдин шегьердин шуради кьве патан икьрардиз килигна хкязва<ref>[http://kmr.gov.ua/uk/content/status-terytorialnoyi-gromady-mista-kyyeva Киев шегьердин территориал жемятдин статут]</ref>.


Украинадинни Урусатдин арада авай конфликтдин гъиляй 2016-лагьай йисан 11-лагьай февралдиз Киев шегьердин шуради украйин меркездинни [[Москва|Маскавдин]] арада стхавиликай, кӀиливаликайни санал кӀвалахуникай кутӀуннавай икьрар чӀурна<ref>[https://ukranews.com/ua/news/427748-kyiv-rozryvaye-bratski-vidnosyny-z-moskvoyu Киевди Москвадихъ галаз араяр чӀурзава]</ref>.
Украинадинни Урусатдин арада авай конфликтдин гъиляй 2016-лагьай йисан 11-лагьай февралдиз Киев шегьердин шуради украин меркездинни [[Москва|Маскавдин]] арада стхавиликай, кӀиливаликайни санал кӀвалахуникай кутӀуннавай икьрар чӀурна<ref>[https://ukranews.com/ua/news/427748-kyiv-rozryvaye-bratski-vidnosyny-z-moskvoyu Киевди Москвадихъ галаз араяр чӀурзава]</ref>.


ГьакӀни гьа юкъуз Киевдин шегьердин шуради [[Санкт-Петербург]]дихъ, [[Волгоград]]дихъ, [[Магьачкъала]]дихъ, [[Улан-Уде]]дихъни [[Коми Республика]]дихъ галаз араяр чӀурна<ref>[https://gazeta.ua/articles/life/_kiyiv-rozirvav-pobratimski-vidnosini-z-6-rosijskimi-mistami/677962 Киевдин ругуд Урусатдин шегьердихъ галаз стхавилин араяр чӀурна]</ref>.
ГьакӀни гьа юкъуз Киевдин шегьердин шуради [[Санкт-Петербург]]дихъ, [[Волгоград]]дихъ, [[Магьачкъала]]дихъ, [[Улан-Уде]]дихъни [[Коми Республика]]дихъ галаз араяр чӀурна<ref>[https://gazeta.ua/articles/life/_kiyiv-rozirvav-pobratimski-vidnosini-z-6-rosijskimi-mistami/677962 Киевдин ругуд Урусатдин шегьердихъ галаз стхавилин араяр чӀурна]</ref>.

22:52, 5 февраль 2019 жуьре

Киев[1][2][3] (укр. Київ; урусКиев) — Украинадин меркез, Европадин виридалайни чӀехи ва цӀуру шегьеррикай сад я. Ада Днепр вацӀун юкьван авахьуна, кефердин Днепрдин Украинадин чка кьунва.

Уьлкведин сиясатдин, жемятдинни экономикадин, улакьдин, маарифдинни илимдин юкь я. Украинадик акатзавай кьилдин административни территориал тек, Киев вилаятдин административ юкь я. Киев-Святошин райондин юкь я. АкӀ ятӀани, ам Киев вилаятдик акатзавач. Ина Украинадин гьукуматдин кьилин идарайри, чара уьлквейрин миссийри, Украинада кӀвалахзавай карханайринни жемятдин тешкилатрин чӀехи паюни чка кьунва.

Шегьердин кьил — тӀвар-ван авай гъуту-гъутархъан Виталий Кличко я.

«Повесть временных лет» лугьудай ктабдиз килигна Киевдин бине кутурбур полянрин княз Кий, адан стхаяр Щекни Хорив, гьакӀни абурун вах Либид язва. Археологиядин малуматралди ва кхьенвай чешмейралди, V-лагаьй виш йисан кьведлагьай паюнилай — VI-лагьай виш йисан садлагьай паюнилай гатӀумна Киев датӀана вилик физвай. Замкова сув шегьер хкаж хьунин юкь хьана.

Русдин, Киевдин князвилин, ЧӀехи Урус князвилин, Украинадин Халкьдин Республикадин, Украинадин гьукуматдин ва Украинадин шурайрин социализмдин республикадин кьилин шегьер тир.

Административ паюнар

Шегьердин территория 10 административ райондиз чара жезва:

Район Майдан, км ² Агьалияр, кас Къалинвал, кас/км ²
Днепрдин эрчӀи къерех:
Голосийив 160,78 232,9 агъ. 1449
Оболон 110,32 315,8 агъ. 2863
Печера 19,57 141,4 агъ. 7225
Подол 34,08 192,2 агъ. 5640
Святошин 102,63 336,0 агъ. 3274
Соломянка 40,52 343,8 агъ. 8485
Шевченко 26,63 229,0 агъ. 8599
Днепрдин чапла къерех:
Дарница 132,24 316,8 агъ. 2396
Десна 154,2 359,5 агъ. 2331
Днепрдин 66,7 346,5 агъ. 5195
Вири 847,67 2 888 470 3408

Майдандикай малуматрин чешме [1])
.

Стхавилин шегьерар

1961-лагьай йисуз Киев мукьва хьанвай шегьеррин гьерекатдик экечӀна. Краков (Польша) ва Тампере (Финляндия) адан садлагьай стхавилин шегьерар хьана. 2018-лагьай йисан малуматралди, адаз 54 стхавилин шегьер ава. Алай чӀавуз абур Ханчжоу (Китай) шегьердихъ галаз стхавиликай рахазва[4].

Киев шегьердин территориал жемятдин статутдин 7-лагьай макъаладив кьурвал, стхавилин шегьерар Киевдин шегьердин шуради кьве патан икьрардиз килигна хкязва[5].

Украинадинни Урусатдин арада авай конфликтдин гъиляй 2016-лагьай йисан 11-лагьай февралдиз Киев шегьердин шуради украин меркездинни Маскавдин арада стхавиликай, кӀиливаликайни санал кӀвалахуникай кутӀуннавай икьрар чӀурна[6].

ГьакӀни гьа юкъуз Киевдин шегьердин шуради Санкт-Петербургдихъ, Волгограддихъ, Магьачкъаладихъ, Улан-Удедихъни Коми Республикадихъ галаз араяр чӀурна[7].  

Баянар

  1. Сулейманан чӀехи тӀвар  (лез.). «Самур» (июнь 2018). Ахтармишун 5 февраль 2019.
  2. Сулейман Пашаев Берлин къачуна хтай хва  (лез.). «Лезги газет» (19 май 2018). Ахтармишун 5 февраль 2019.
  3. Б.Б.Талибов, М.М.Гьажиев Лезгинско-русский словарь. — Дагестанский филиал академии наук СССР. Институт истории, языка и литературы. — Москва: Советская энциклопедия, 1966.
  4. Киевдикай технологиядин лидер тир шегьер Ханчжоудиз стхавилин шегьер жедайвал я
  5. Киев шегьердин территориал жемятдин статут
  6. Киевди Москвадихъ галаз араяр чӀурзава
  7. Киевдин ругуд Урусатдин шегьердихъ галаз стхавилин араяр чӀурна