Гьаджиева Сакинат Шихамедан руш: различия между версиями

Википедиядихъай
Содержимое удалено Содержимое добавлено
ЦӀар 45: ЦӀар 45:
{{Баянар}}
{{Баянар}}


[[Категория:Тарихдин илимрин духтурар]]
[[Категория:Тарихдин илимрин духтурар]] [[Категория:РСФСР-дин илимдал лайихлу алахъавайбур]]

21:33, 7 май 2020 жуьре

Гьаджиева Сакинат Шихамедан руш (1914 йисан 15 октябрдиз, Башликент, Каякент район — 2003 йисан 22 декабрдиз) — Советрин ва Урусатдин этнографиядин рекьяй алим, тарихдин илимрин доктор, профессор, УФ-дин ва Дагъустандин илимдин кардал лайихлу алахъавайди я.

Уьмуьрдин кьиса

1914 йисан 15 октябрдиз Каякент райондин Башликент хуьре дидедиз хьана. Къумукьрикай я[1].

1928 йисуз Буйнакск шегьерда авай педагогикадин техникумдик экечIна, амма гуьгъуьнай Дербентдиз элячIна ва гьана 1931 йисуз кIелун куьтягьна. Муаллим яз кIвалахна. 1940 йисуз кIелна куьтягьна Дагъустандин педагогикадин институт ва Каякент райондин юкьван школадин кьиле акъвазна,гуьгъуьнлай - ДАССР-дин просвещениядин министерстводин инспектор хьана. Са шумуд йисуз Гьукуматдин дишегьлийрин педагогикадин институтдин кьиле акъвазна кIвалахна[1].

1949 йисуз Москвада авай Миклухо-Маклаян тIварунихъ галай этнографиядин институтдин аспирантурадик экечIна.Адан илимдин кьилел алайди тIвар-ван авай алим,къавкъазовед,тарихрин илимрин доктор М.О.Косвен тир. Аспирантурада кIелун куьтягьайдалай кьулухъ ва лап хъсандиз кандидат тIвар къачун патал кхьенвай диссертаци хвена, С.Гьаджиева ССРГ-дин Дагъфилиалдин Гь.Цадасадин тIварунихъ галай чIалан ва литературадин тарихдин Институтдин къуллугъэгьли хьана[2].

1958 йисуз гьа институтдин археологиядин ва этнографиядин отделдин кьиле акъвазна[2].

1972 йисалай гатIумна 1986 йисалди этнографиядин хлен заведиш яз кIвалахнава[2].

С. Гаджиеван гъилик галаз этнографиядин хел элкъвена еке илимдин тешкилат хьана. С.Гьаджиева – илимдин лап еке регьбер я[2].

1981 йисалай эгечIна адан гълик галаз еке гзаф инсанри иштиракнавай «Тьимил инсанар авай Дагъустандин халкьар:тарихдин ва этнографиядин ахтармишунар» темадал кIвалахна. Сакинат Гьаджиева 120 илимдин кIвалахар кхьенва,гьабрин арада 22 монографияр ава.

А кIвалахра Дагъустандин халкьарин культурадин, адетрин лап еке дережа къалурна, Къавкъаздин, Дагъустандин ва Вилик галай Азиядин халкьарин яшайишдин адетар сад садахъ галаз гекъигна. Илимдин кIвалахдикай къерехдай ада жемятдин уьмуьрдани иштираквал авурди я. Гзаф сеферда халкьди ам хкяна депутат яз гьар жуьредин Советриз, Совет гьукуматдин тюркологрин комитетдин член тир, Дагъустандин «Сирвал» кIватIалдин президиумдин член тир ва мад гзаф жемятрин кIватIалра иштираквал авуна[2].

Пишкешар

  • «ДАССР-дин лайихлу илимдин алахъавайди»(1956)
  • «УФ-дин лайихлу илимдин алахъавайди» (1971)
  • Орден "Зегьметдин лишан» (1975)
  • Орден "Халкьарин Дуствал» (1993)
  • ДАССР-дин Верховны Советдин Президиумдин медалар ва лайихлу чарар.
  • «Халкьдин марифатан отличник» (1948).

КIвалахар

  • «Къумукьар»(1961,2002)
  • «Къумукьрин дуланажагъдин культура»
  • «Ногайрин дуланажагъдин культура»
  • «Дагъустандин терекеменчияр»
  • «Дагъустандин азербайжанар»
  • «Советрин Дагъустандин дишегьлияр»
  • «Хзан Дагъустанда и вахтара»
  • «Дагъустандин халкьарин хзан ва хзандин яшайиш» .
  • «Дагъустандин халкьарин хзан ва эвленмишвал «
  • «Дагъустандин халкьарин перемар: 19-20 вишйисан сифте кьил».

Баянар

  1. 1,0 1,1 Гаджиева Сакинат Шихаметовна  (урус). Имена Кавказа (7 май 2020). Ахтармишун 7 май 2020.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Гаджиева Сакинат Шихаметовна  (урус). Знаменитые люди СКФО (7 май 2020). Ахтармишун 7 май 2020.