Шахматар

СетӀренжар — столдихъ галай акьулвилин къугъун. Дуьньядин виридалайни тӀвар-ван алай къугъунрикай сад я.

СетӀренжрикай

СетӀренжар инсандин акьул вилик тухудай къугъунрик кваз гьисабзавайди я. Гъалибвал кьун паталди и къугъуна, къугъвадайбуру акъваз тавуна фикирна кӀанда, гьихьтин финифар ийидатӀа. И къугъуна кьилди кьве касдивай къугъваз жедайди я. Авайди я лацуни чӀулав фигураяр. Лацубуру гьамиша сифте фин ийиз къугъун эгечӀзавайди я.

Гьар къугъвадай касдихъ сетӀренжар эгечӀдайла фигураяр ава: са Пачагь, са Ферз, кьве Рух, кьве Лиф, кьве БалкӀан, муьжуьд Аскер. Ни масадан пачагьдиз мат эциг ийидатӀа — гьада гъалибвал кьада.

Тарих

СетӀренжар гьич чи девирдилай вилик Индияда кьилиз акъуднавай къугъун я. Абурувай а къугъун арабриз фена. Арабриз сетӀренжар пара кӀан хьана. Гьабурувайни сетӀренжар Европадиз акъатна. Чи йикъара сетӀренжар инсанрин виридалайни кӀани къугъунрикай сад я. СетӀренжрин кьилин шегьер яз Элиста гьисабзава: 1998-й йисуз 33-й Виридуьньядин сетӀренжрин олимпиада тухун патал Элистада Сити-Чесс (ингилисдалди «СетӀренжрин шегьер») эцигнава.

ЭлячӀунар

Халкьаринарадин Шахматар Федерациядин (ФИДЕ) официал сайт (урус) (инг.)
Викигьамбарда темайриз килигна туькӀуьрнавай медиа-файлар ава Шахматар