Къавкъаздин дяве

Къавкъаздин дяве — Кеферпатан Къавкъаздин чилер Урусатдин империядиз муьтӀуьгъарун паталди урусринни Кеферпатан Къавкъаздин халкьарин 1817 йисалай 1864 йисал кьван давам хьайи дяве я.

И дяведа зурба империядин аксиниз сифте экъечӀай, урусриз къати акси румар гайи ва чпихъни виридалайни гзаф телефвилер галукьай миллетар абхаз-адигъ миллетар хьанай. И дяве урусрин хийирдиз акьалтӀайдалай кьулухъ ятӀани абуруз муьтӀуьгъ тахьана виш агъзурралди абхаз-адигъар Турциядиз, ва я муькуь Араб уьлквейриз хъфенай ва абурун чӀехи пай чкадин агьалидихъ галаз акахьна са миллет хьиз терг хьанай. Месела, Турциядиз вири сад хьиз хъфенвай убыхри хайи чӀал рикӀелай алудна тамамвилелди туьрквериз элкъвена квахьнава.

Эдебият

• Бгажба О. Х., Лакоба С. З. История Абхазии. С древнейших времён до наших дней. — Сухум: 2007. — 392 с.
• Гордин Я. А. Реформатор и Кавказ. Взгляд на сегодняшние российские проблемы из XIX века / Первое сентября, М., № 22, 2002.
• Гордин Я. А. Кавказ: земля и кровь. Россия в Кавказской войне XIX века. СПб., 2000.

ЭлячӀунар

• Потто В. А. «Кавказская война. От древнейших времён до Ермолова». Т.1
• Милютин Д. А., Описание военных действий 1839 года в Северном Дагестане, СПб.: 1850
• Фадеев Р. А., Шестьдесят лет Кавказской войны, Тифлис: Военно-походная типография Главного Штаба Кавказской Армии, 1860