Перейти к содержанию

Марина Иванан руш Цветаева

Википедиядихъай
Марина Иванан руш Цветаева
Марина Ивановна Цветаева
Дидедиз хьайи чӀав 1892 йисан 8 октябрь(1892-10-08)[1][2][3][4][5]
Дидедиз хьайи чка Москва[6][8][2][4]
Кьиникьин чӀав 1941 йисан 31 август(1941-08-31)[6][7][8][9][10][11][12][13][14][15][1][2][3][4][5] (48 йис.)
Кьиникьин чка Елабуга[6][8][4]
Гьукумат Урусатдин империя ва ССРГ
Пеше Зари[16][8][2][3], кхьираг[3], автор дневника, прозаик ва переводчик[3]
Буба Иван Владимирович Цветаев[8]
Диде Цветаева, Мария Александровна[17]
Гъуьл-пабвал Сергей Яковлевич Эфрон[16][8]
Мукьвади Ариадна Сергеевна Эфрон, Георгий Сергеевич Эфрон ва неизвестно
Автограф Автограф
 Викигьамбарда авай шикилар

Цветаева Марина Иванан руш (1892 йисан 26 сентябрдиз (8 октябрдиз), Москва — 1941 йисан 31 августдиз, Елабуга) — Гимишдин вишйисан урусрин шаир, прозаик, таржумахъан.

Уьмуьрдин рехъ

[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Марина Цветаева 1892-лагьай йисан 26-лагьай сентябрдиз (8-лагьай октябрдиз) дидедиз хьана. Амма вичин хайи югъ ада 9-лагьай октябрдиз сувар ийизвай.

Адан буба — Цветаев Иван — Москвадин университетдин профессор тир, машгьур филолог ва искусствовед. Диде -Мария Мейн — урусар хьанвай немцерин хзандай акъатнавай, пианистка тир. Адаз вичелай гъвечӀи Анастасия хайи вах, ва гьакӀни бубадин патай вахни стха авай.

Ругуд йисалай эгечӀна Маринади шиирар туькӀуьриз башламишна. Вичин шиирар ада урус, немец ва француз чӀаларал кхьизвай тир. Адан дидедиз вичин руш музыкант яз аквазвай.

1899-1902-лагьай йисара Маринади В. Ю. Зограф-Плаксинадин музыкадин училищеда кӀелиз хьана.

1901-1902-лагьай йисара Кьуд лагьай дишегьлийрин гимназияда кӀелна. 1902-лагьай йисуз зулухъай диде начагъ хьайивиляй вири хзан Италиядин Ривьерадиз фена Генуя шегьердин патав гвай Нерви лугьудай чкада яшамишиз хьана . 1903-1904-лагьай йисара Лозаннада авай Лаказ вахарин пансионда кӀелна.

1904-1905-лагьай йисара Фрайбургда авай Бринкман вахарин пансиндани кӀелна.

1905-лагьай йисуз гад куьтягь жедайла Цветаевар Урусатдиз хтана Ялтада яшамиш жез хьана.1906-лагьай йисуз гатуз И. В. Цветаева хзан Тарусудиз тухвана, ана 5-лагьай июлдиз М. А. Цветаева кечмиш хьана.

1906-лагьай йисан сентябрдиз Марина В. П. фон Дервизан тӀварунихъ галай гимназиядин кьуд лагьай классдиз экечӀна, амма зур йисалай ам анай акъудна.1908-лагьай йисуз сентябрдиз М. Т. Брюхоненкодин тӀварунихъ галай гимназиядин ругуд лагьай классдик экечӀна ва кьве йисалай куьтягьна.

1909-лагьай йисан гатуз Маринади Парижда куьгьне вахтарин французрин литературадин курсдик экечӀна.

1909-лагьай йисан зулухъай Маринади Москвадин символистрин клуб «„Мусагет“» клубда тухузвай собранийриз ва лекцийриз физ хьана.

1910-лагьай йисан сентябрдиз — октябрдиз А. И. Мамонтован типографияда вичин пулунихъ «Вечерний альбом» лугьудай сифтегьан шииррин кӀватӀал акъудна. А ктабда адан аялвилин ширрар кӀватӀнавай. Жегьил шаирдин яратмишуниз машгьур шаирри — Валерий Брюсова, Максимилиан Волошина ва Николай Гумилева — дикъет гана.

1910-1911-лагьай йисарин хъуьтӀуьз М.Цветаевади вичин сифтегьан «Брюсован шиирра авай суьгьуьр» (урус. «Волшебство в стихах Брюсова») лугьудай критикадин макъала кхьена.

1911-лагьай йисан майдиз Коктебельда Марина Сергей Эфронахъ галаз таниш хьана. 1912-лагьай йисан 29-лагьай январдиз абур эвленмиш хьана. Гьа йисан сентябрдиз абуруз аял хьана — руш Ариадна (Аля).

1912-лагьай йисуз февралдиз «Волшебный фонарь» лугьудай вичин кьведлагьай ктаб акъатна, 1913-лагьай мартдиз — «Из двух книг» лугьудай вичин пудлагьай ктаб.

Граждан дяведин йисар Цветаевадиз лап четинбур тир. Сергей Эфрон 1918-лагьай йисалай башламишна Добровольчески армиядин жергеда авай, Маринади Москвада кӀвалахиз хьана жуьреба -жуьре ччкайра. Миллетрин кӀвалахрин комиссариатда (Наркомнац), Центрпленбежда, Наркомпросда. И йисара ада лацу движениядихъ рикӀ кузвай шииррин цикл «Лебединый стан» кхьена.

1921-лагьай йисан январдилай гатӀумна Марина Вирироссиядин шаиррин кӀватӀалрал гьамиша физ ва вичин цӀийи эзерар кӀелиз хьана. Сергей Эфрон и вахтунда Прагада университетда кӀелиз башламишна. М. Цветаева Урусатдай хъфиз гьазур жезвай: вичин эсерар цӀийи-цӀикӀелай кхьиз, вичин архив дуьз ийиз, затӀар пайиз ва маса гуз.

1922-лагьай йисан сифте кьиляй Москвада акъатна кӀватӀал «Вёрсты», Берлинда — кӀватӀал «Разлука».

11-лагьай майдиз Марина вичин рушни галаз Москвадай экъечӀна Ригадиз фена, гьанай Берлиндиз физвай поезда ацукьна. Са тӀимил кьван вахтундилай Чехиядиз фена. Адан малум тир «Поэма Горы» ва «Поэма Конца» Чехияда кхьенва.

1925-лагьай йисуз, аял Георгий хайидалай кьулухъ, абурун хзан Париждиз куьч жезва.

Эмиграцияда фейи вири йисара М. Цветаевадини Борис Пастернака сад-садаз ччарар кхьизва.

А вахтунда кхьенвай гзаф затӀар чапдай акъатнач.1928-лагьай йисуз Парижда эхиримжи адан чан аламай вахтундин кӀватӀал «После России» акъатна. 1930-лагьай йисарин яратмишунда асул чка кьунва прозади: «Мой Пушкин» (1937), «Мать и музыка» (1935), «Дом у старого Пимена» ва масабур.

1930-лагьай йисалай гатӀумна Цветаевадин хзан лап кесибвиле яшамиш хьана.

Баянар

[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
  1. ↑ 1,0 1,1 Proleksis Encyclopedia
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Archivio Storico Ricordi Проверено 3 декабрьдиз 2020. Ошибка цитирования Неверный тег <ref>: название «Q3621644» определено несколько раз для различного содержимого
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Архив изобразительного искусства Проверено 1 апрельдиз 2021.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Regional Database of the Central Bohemian Research Library in Kladno Проверено 20 июньдиз 2023.
  5. ↑ 5,0 5,1 Русская литература XX века. Том 3, 2005
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Цветаева Марина Ивановна, Цветаева Марина Ивановна // Большая советская энциклопедия, 1969—1978 Проверено 28 сентябрьдиз 2015.
  7. ↑ идентификатор BNF Проверено 10 октябрьдиз 2015.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 КЛЭ / Цветаева М. И.
  9. ↑ SNAC Проверено 9 октябрьдиз 2017.
  10. ↑ Internet Speculative Fiction Database Проверено 9 октябрьдиз 2017.
  11. ↑ FemBio database Проверено 9 октябрьдиз 2017.
  12. ↑ Энциклопедия Брокгауз Проверено 9 октябрьдиз 2017.
  13. ↑ Store norske leksikon
  14. ↑ Vegetti Catalog of Fantastic Literature
  15. ↑ Большая каталанская энциклопедия
  16. ↑ 16,0 16,1 The Feminist Companion to Literature in English — С. 1098.
  17. ↑ Проверено 30 майдиз 2024.

ЭлячӀунар

[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Чешне "https://lez.wikipedia.org/w/index.php?title=Марина_Иванан_руш_Цветаева&oldid=84098" я