Рак
Рак — тӀаларин кӀватӀал. И тӀалдиз "рак"-лай гъери лугьузва "Пис дакӀурар". Рак-дин хесийатда ам йа хьи, адан клеткайар фад гзаф жезва, ва абур са органдай маса органдал физва (метастазайар). Метастазайариз килигна инсанар рак-дикай рикьизва
Рак — дуьньяда виридлайни гзаф кьиникьрин себебрикай сад я.
Азардин хесет[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Рак жезва хъсан клеткайар дегиш хьайила дакӀвазвай клеткайариз гзаф этапарин процессда. Рак-дин себебар генетикадин ва ихьтин факторар йа:
физикадин канцерогенар, ультрафиалетдал ва ионтзированиедал облучение.
Химийадин канцерогенар, асбест, табакдин гум, алкогол, афлетоксинар, мишйак.
Биологийадин канцерогенар, инфекцийар, вирусар, бези бактерийариз килигна жезвай
Кьуьзуь хьайила рак-дал тӀа жез риск хкаж жезва, гьадаз килигна хьи уьмуьрдин, гзаф йисарин къене рак-дин себебар кӀватӀ жезва жендекда.
Сагърун[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Эффек жедай, хийир жедай сагърун патал гзаф важиб йа дуьз диагноз. Адет йаз жезва хирургдин къаршмиш хьун, луч-дин терапийа, тахьайтӀа системадин терапийа — химийатерапийа, гармонарин терапийа. Дуьз сагърунин тактика хкягъ жезва тӀалдиг жуьредиз ва пациентдин индивидуал гьалдиз килигна.
Проблема гьам йа хьи, эгер девлетлу уьлкейара ракдиз къарши дарманар жагъуриз регьет йа, кесиб уьлкейара ситуацийа четин йа.
Гзаф важиб йа жедайвалди фад диагноз чирна сагърун башланмишиз.
Паллиотив куьмек[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Паллиотив куьмек — ам сагъарзвай куьмек ваъ, онко-тӀазвайдаз тӀал регьетарзвай куьмек йа. Ихьтин куьмектин жуьре актуал йа рак-дин эхиримжи стадийадал авай сагъ жез мумкуьн тушир инсанариз.
Алтернатив сагърун[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Са-садбур онко-тӀазвайбур алтернатив сагърун-техникайарал тӀал сагъариз алахъзва. И техникайар субуь авачир ва гзафбур шак авай техникайар йа. Сода-дал сагъарзвай методдикай пациент кьенвай. Адан духтур Тулио Симончини дустагъ хьанвай лутувал (мошенничество) ва кьиникьдиз килигна