Аллагьдин 99 тӀвар

Аллагьдин 99 тӀвар (араб. الاسماء الحسنى аль-асма' аль-хьусна) — Кьуръандани Суннада кхьенвай Аллагьдин тӀварар. Абур вири 99 ава.

№	ТӀвар	ТӀвар араб чӀалал	Мана	Баянар
1	Аллагьу	ٱللَّهُ	Худа, Садаллагь, Гъуц, Первердигар	«Аллагь» тӀвар кьве агъзурни ругуд вишни кьуд къанни цӀеридра гьалтзва Кьуркьанда. И тӀвар мусурманри "аллагь"дайни "садаллагь"дай кьазва. Инсандални и тӀвар эцигайтӀа жеда, тек са шартӀ алаз — инсандин тӀвар ихьтин жуьредин хьана кӀанда «Абд-Аллагь» («Аллагьдин лукӀ»).
2	Ар-РахӀману	ٱلرَّحْمَٰنُ	РикӀ хъуьтуьлди, Мергьяметлуди, Виридан азабар аквадайди	Сурайрин кьилер гьисабдиз къачун тавуртӀа «Ар-Рагьман» тӀвар яхцӀурни цӀуругудра гьалтзва Кьуркьанда, абурукай чӀехи пай «Мариям» лугьудай сурада. Инcанривай и тӀварцӀикай менфят къачуз жеда тек са чӀавуз — Аллагьдин тӀвар кьадай чӀавуз. Исламдин алимри лугьузва хьи «Ар-Рагьим» тӀварцӀи виче Аллагьдин рикӀхъуьтуьлвилеринни регьимлувилерин вири жуьреяр теснифзва, ахпа «Ар-Рагьман» тӀварцӀин мана динэгьлийриз жуван регьимлувал авун я, хъуьтуьл рикӀ къалурун я.
3	Ар-РахӀиму	ٱلرَّحِيمُ	РикӀ хъуьтуьлди, Регьимлуди	Вишни цӀикьудра гьалтзва Кьуркьанда. «Ар-Рагьман» тӀварцӀив гилигнаваз фад-фад гьалтзва. Гзафбуру фикирзва хьи «ар-РахӀман» гафуникай хкатнавайди я.
4	Ал-Малику	ٱلْمَلِكُ	Шар, Пачагь	Шаррин шар, пачагьрин пачагь, вичин пад кьазвайбурун къайгъударвилелди килигиз кьиле акъвазнавай. ТӀварарин диб яз менфят къачуртӀа жеда, месела Абдулмалик (Шардин лукӀ). Ал-Бухаридинни Муслиман Сагьигьри Мегьамед пайгъамбардин (салаллагьу алейгьи ва салам) ихьтин гафар чав агакьарна: «Аль-Малик» тӀварцӀивай «ЧӀехи Шар тир Аллагь» гафарин мана виридалайни дуьздаказ ахъайиз жеда". И тӀвар Кьуркьанда пуд жуьреда гьалтзва: Аль-Малик (вадра гьалтзва), Аль-Маьлик (кьведра гьалтзва), Аль-Малык (садра гьалтзва). И тӀварарикай гьар садак вичин манадин «тав» ква — винел акъатзва, нин фарманар кьилиз акъудзвайди ятӀа, сагьиб вуж ятӀа, нивай масабуруз вири гьарам ийиз жедатӀа. Кьудкъанни цӀекӀуьд тӀвар гьисабдиз къачудайла и пуд гафунин арада авай манадин тафаватлувилер квахьзва, ахпа гьа и пуд гафуникай гьар сада вичин аятда вичин чка кьуна. Авайвал лагьайтӀа, и пуд гафунин гекъигунарни «Ар-Рагьман»ни «Ар-Рагьим» тӀварарин гекъигунар сад хьтин жезва.
5	Ал-Къуддусу	ٱلْقُدُّوسُ	Паклуди, ПӀир тирди	ТӀварцӀин диб «Къуадуса» гаф я, и гафунин мана «михьи хьун, паклу хьун» я. Гзафбуру и тӀвар «Виридалайни Михьиди» яз жагъизва, вучиз лагьайтӀа Аллагь гунагьрихъай, нукьсанрихъайни инсандин рехнейрихъай ада я.
6	Ас-Саламу	ٱلسَّلاَمُ	РикӀ михьиди, Берекат гудайди, Ислягьвал гудайди	Аллагьди динэгьлияр вири хатавилерикай хуьзва. Вич ислягьвилин чешме яз ада дуьньядиз ислягьвални динэгьлийриз Женнет хуьн багъишзва.
7	Ал-Муъмину	ٱلْمُؤمِنُ	Хуьдайди, Хатасузвал гудайди, Иман гудайди, Хуьнуьх заминда кьадайди, Иман тухудайди	«Аль-Муъмин» тӀварцӀиз кьве патахъай килигдайди я: са патахъай — Аллагь дегиш тежервилинни хуьнин чешме яз, муькуь патахъай — Аллагь инсандин рикӀе авай имандин чешме яз. Вири бедбахтвилерикай хуьдай иман Аллагьди инсанриз гайи виридалайни хъсан пишкеш я лагьай гафар я. И тӀвар «инанмиш хьун» гафуникай хкатнавайди я.
8	Ал-Мугьаймину	ٱلْمُهَيْمِنُ	Хуьдайди, Тухудайди, Арха гудайди	И тӀвар Кьуркьанда ашкара садра кьазватӀани и тӀварцӀиз ухшар авай манаяр гзаф гьалтзва. «Аль-Мугаймин» гафуник са шумуд мана ква, ахпа ина и гаф ислягьвални хуьнуьх гузвайдан тӀвар яз кьатӀузвайди я. И гафунин гъуцвилин везифа динэгьлийрин тереф хуьдай Аллагьдикай рахун я. Мад са мана ква и тӀварцӀик: инсанри ийизвай хъсанни пис кӀвалахрикай Аллагьдиз хабар тирдакай рикӀел ахкьалдарун я.
9	Ал-ГӀазизу	ٱلْعَزِيزُ	Къудратлуди, Вири жедайди, Вири алакьдайди, Гъалиб тирди	Аллагьдилай къудратлуди садни авач. Аллагьдин къудратлувилиз гъидай делилар: инсанарни абуру ийидай кӀвалахар яратмишун, дуьз рекье авайбуруз куьмек гун, тӀебиатдин гьадисаяр туькӀуьрунни мсб.
10	Ал-Джаббару	ٱلْجَبَّارُ	Къудратлуди, МуьтӀуьгъдайди, Къагьриман тирди (гужуналди дуьзардайди), Вич кӀудиз тежедайди	Адетдалди и тӀварцӀин мана араб чӀала къудратлувилихъни жуваз муьтӀуьгъардай мумкинвилихъ гилигнавайди я. Садавайни Аллагь табий ийиз жедач. МуьтӀуьгъ авуна Аллагьдивай вири вичиз кӀани рекье тваз жеда. Муькуь мана «джаббарагь» гафунив алакъалу я, а гафунин таржума ихьтинди я: «агакь тежедайвал лап кьакьан я». Аниз килигна ихьтин нетижа хкудиз жеда — Аллагь виридалайни кьакьан чкадал акъвазнавайди я.
11	Ал-Мутакаббиру	ٱلْمُتَكَبِّرُ	Виридан винеллайди (дуьньяда авайбурув гекъигдайла)	Вичи вири туькӀуьрнавайбурулай чӀехи, екени артух я. Вичин сифетарни кьетӀенвилер вичи туькӀуьрнавайбурун сифетрилайни кьетӀенвилерилай хъсанни кьакьан я, вичи туькӀуьрнавайбурун сифетривайни кьетӀенвилеривай яргъани михьи я. Гьакъикъатдин чӀехивилин авай-авачир са сагьиб. Вичи туькӀуьрнавайбур са куьнайни, лап куьлуь-гъвечӀибурай кьазва абур вичив гекъигдайла, вучиз лагьайтӀа вичелай гъейри дамахдиз садни лайих туш. Вичин дамах ихьтин дибдал акъвазнава: садавни чан алайбур яратмишунардай иддя кьаз гугун тийизва, ахпа вичин фарманар, къуватарни къастар садавни инкариз гугун тийизва. Вичизни вичи туькӀуьрнавайбуруз кьама ялар аваз килигзвайбур ада вири телефзва. И тӀвар чир хьайи инсанди Аллагьди туькӀуьрнавайбуруз зулумкарвал ийизвач, абуруз кьама ялар аваз килигзвач, вучиз лагьайтӀа зулумкарвал — жебирни адалатсузвал я, ахпа кьама ялар хьун — жува жув чӀехи дережадал акъвазарун я, масабурукай алчах кьун я, абурун сесер атӀун я. Зулумкарвал Аллагьдин дуьз рекье авай лукӀарин сифетрикай сад туш. Чпин Гьакимдиз абур муьтӀуьгъни табий хьун абурун буржи я.
12	Ал-Халикъу	ٱلْخَالِقُ	Алцумунардайди	Са затӀни, са мисални кими тушиз туькӀуьрдайди я, вичи туькӀуьрнавайбурузни гьар садаз вичин кьисмет дуьзардайди я. Вуч кӀандатӀани туькӀуьрдайди я, са куькайни. Вири устӀарарни абурун устӀарвилер туькӀуьрнавайди, абурун устӀарвилерин дережа. Вичи гьар са туькӀуьрнавайдав вичин хсуси уьлчме гуганвайди я, гьар садав вичин сифетар гуганвайди я.
13	Ал-Бариъу	ٱلْبَارِئُ	Арадиз акъуддайди, ТуькӀуьрдайди, Эцигдайди	Вичин къудратлувилиз килигна дуьньяда авайбур вири туькӀуьрнавайди я. Вичи ахьтин кьисмет хьуй лагьана са куьникайни Ада вири туькӀуьрнавайди я. И крар авун патал адавай гуж кутун тавуртӀа жеда, алахъ тавуртӀа жеда. Вичи "гьакӀ хьуй" лагьайвалди вири "гьакӀ" жедайди я. И тӀвар чир хьайда саданни вилик метӀерал акъваздач тек са вичин ТуькӀуьрайдан вилик, тек са Адавай куьмек тӀаладба, вичин игьтияжвилерикай тек са Адаз хабарда.
14	Ал-Мусаввиру	ٱلْمُصَوِّرُ	КӀалубда твадайди, КӀалубар атӀудайди, Тегьер гудайди	Вичи туькӀуьрнавайбурун кӀалубар атӀузва, абурув чпин тегьерарни суьретар чӀугуна вугузва, ахпани Вичи вугузвай кӀалубарни суьретар саданни кӀалубривни суьретрив гекъиг тежедайбур я, тикрар тежедайбур я.
15	Ал-Гъаффару	ٱلْغَفَّارُ	Мергьяметлуди, РикӀ хъуьтуьлди, Гунагьар чуьнуьхдайди	Вичи туькӀуьрнавайбун гунагьрилай авай-авачир са гъил къачузвайди я (кьве дуьньядани), гунагьар чуьнуьхзвайди я. Вичин лукӀарин иервилер ашкара ийизвайди я, абурун кимивилерни нукьсанар чуьнуьхзвайди я. Ада лукӀарин кимивилерни нукьсанар и дуьньяда чуьнуьхиз къвезмай вахтара гунагькарривай кьисас вахчунин ва инад кьунин пад хуьзвач. Ада гьар инсандин къене айибар чуьнуьхна, чебни инсандин иер сифетдин кӀаникай чуьнуьхна, Ада Вичин тӀвар кьаз рикӀивай туба ийизвайбуруз ахьтин гаф гана хьи Вичи
16	Ал-Къагьгьару	ٱلْقَهَّارُ	Агъавалдайди, Пачагьвалдайди
17	Ал-Вагьгьабу	ٱلْوَهَّابُ	Гудайди, Къекъверагвилердайбурузни кӀеве гьатнавайбуруз гудайди
18	Ар-Раззакъу	ٱلرَّزَّاقُ	Пай гудайди, Рузи гудайди
19	Ал-ФаттахӀу	ٱلْفَتَّاحُ	Ахъадайди, Гъавурдик кутадайди
20	Ал-ГӀалиму	ٱلْعَلٍيمُ	Вири чидайди, Виридакай хабар авайди
21	Ал-Къабиду	ٱلْقَابِضُ	ТӀимилардайди, Кьадар эцигдайди, Сергьят эцигдайди
22	Ал-БаситӀу	الباسط	Сан-гьисаб гзаф ийидайди, Кьадар пара ийидайди, Пайдайди
23	Аль-Хафид	الخافض	Агъуздайди, Кьил агъузвал ийиз тадайди
24	Ар-Рафи	الرافع	Виниздайди, Кьил винизвал ийиз тадайди
25	Аль-Муизз	المعز	Къуватлу ийидайди, Гужлу ийидайди, ТӀвар акъуддайди, Винел акъуддайди
26	Аль-Музилль	المذل	Зайифардайди, Ажузардайди, Къуьгъуьлардайди, Тахтунилай алуддайди
27	Ас-Сами	السميع	вири хьидайди, вири ван къведайди
28	Аль-Басир	البصير	вири аквадайди
29	Аль-Хьакам	الحكم	дуванбег, къарар акъуддайди
30	Аль-Адль	العدل	гьахъ авайди, гьахъ гвайди, инсафлуди, адалатлуди
31	Аль-ЛатӀиф	اللطيف	гъавурда акьадайди, гъавурда авайди, гъавурда акьуна рикӀе гьахьдайди
32	Аль-Хабир	الخبير	хабар авайди, кьил акъатдайди
33	Аль-Хьалим	الحليم	секинди, ласди, рикӀе хъел авачирди, милайимди, умунди
34	Аль-Азим	العظيم	гзаф гуьзелди, вичиз ухшар авачирди
35	Аль-Гъафур	الغفور	инсафдайди, гунагьрилай гъил къачудайди
36	Аш-Шакур	الشكور	къадир чидай, хъсанвал чидай
37	Аль-Али	العلي	первердигар, виридан винеллайди
38	Аль-Кабир	الكبير	зурбади, чӀехиди, рикӀ чӀехиди
39	Аль-Хьафиз	الحفيظ	хуьдайди
40	Аль-Мукьит	المُقيت	пад кьадайди, тереф хуьдайди, далу агалдиз жедайди, гъил кьадайди, куьмекдайди
41	Аль-Хьасиб	الحسيب	бес тирди, садал вичел инанмиш хьун патал бес яз мад садни герек туширди
42	Аль-Джалиль	الجليل	зурбади, нукьсанрихъай михьи тирди
43	Аль-Карим	الكريم	гъил ахъади, жумартди, рикӀ дар туширди, рикӀ чӀехиди
44	Ар-Ракьиб	الرقيب	къаравул, вири кӀвалахрал вил алайди
45	Аль-Муджиб	المجيب	тӀалабунинни минетдин ван къведайди, минетдин ван рикӀив агакьдайди
46	Аль-Васи	الواسع	виринавайди
47	Аль-Хьаким	الحكيم	ариф тирди, акьуллуди, камаллуди
48	Аль-Вадуд	الودود	кӀандайди, вичин лукӀарал рикӀ алайди
49	Аль-Маджид	المجيد	тарифлуди
50	Аль-Баис	الباعث	чан кухтвадайди, чан хкидайди
51	Аш-Шагьид	الشهيد	шагьид, шагьидвалдайди
52	Аль-Хьакькь	الحق	гьакъикъат
53	Аль-Вакиль	الوكيل	умуд кутаз жедайди, эрк кутаз жедайди, ихтибарвал ийиз жедайди
54	Аль-Кьави	القوي	виридалайни къуватлуди, кӀаник акат тийидайди
55	Аль-Матин	المتين	кӀвачел кӀевиз акъваздайди, югъуриз тежедайди, куьмек такӀандайди
56	Аль-Вали	الولي	дуст, чӀехи куьмекчи
57	Аль-Хьамид	الحميد	виридалайни тарифлуди, вири тарифриз лайихлуди
58	Аль-Мухьси	المحصي	гьисабдайди, гьисаб
59	Аль-Мубди	المبدئ	халикь, туькӀуьрнавайди, цӀийикӀа эхцигдайди
60	Аль-Муид	المعيد	элкъуьр хъийидайди, садбур масадбурал элкъуьриз мадни муькуькӀа элкъуьр хъийидайди
61	Аль-Мухьи	المحيي	чан гъидайди, цицӀи ийидайди, чандал гъидайди
62	Аль-Мумит	المميت	чан къакъуддайди, даим ахвариз твадайди
63	Аль-Хьайй	الحي	чан алайди, я эвел я эхир авачирди
64	Аль-Кьайюм	القيوم	вичелай вири алакьдайди саданни куьмек герек тушиз, садалайни аслу туширди
65	Аль-Ваджид	الواجد	вири авайди, вири гвайди, вири квайди, вири жедайди, вири алакьдайди
66	Аль-Маджид	الماجد	шукур хьайиди, тарифлуди, тарифдин гафаризни крариз лайихлуди
67	Аль-Вахьид	الواحد	сад тирди, вичиз садни ухшарни барабар авачирди
68	Ас-Самад	الصمد	эбедиди, даимди, дегиш тежедайди
69	Аль-Кьадир	القادر	къудратлудини камаллуди
70	Аль-Мукьтадир	المقتدر	вири алакьдайди, вичин кӀвалахриз ухшар кӀвалахар авачирди, вичин кӀвалахрив гекъиг жедай кӀвалахар авачирди
71	Аль-Мукьаддим	المقدم	вилик акъуддайди, вилик тухудайди, виликдайди
72	Аль-Муаххир	المؤخر	яргъаздайди, кьулухъдайди
73	Аль-Авваль	الأول	эвеланди, садлагьайди, гатӀундайди
74	Аль-Ахир	الآخر	хиримжиди, кутягьдайди
75	Аз-Загьир	الظاهر	ашкаради, вилиз акваз жедайди
76	Аль-БатӀин	الباطن	сирлуди, рикӀин сидкьидавайди
77	Аль-Вали	الوالي	хан, вири гъилик квайди, вичин рикӀин мурадар вири кьилиз акъудиз жедайди
78	Аль-Мутаали	المتعالِ	вирибурулай виниз акъуднавайди, шак алачирди
79	Аль-Барр	البر	хъсанвал ийидайди
80	Ат-Тавваб	التواب	кьабулдайди, тубаяр кьабулдайди
81	Аль-Мунтакьим	المنتقم	жаза гудайди
82	Аль-Афув	العفو	багъишламишдайди, гунагьрилай гъил къачудайди
83	Ар-Рауф	الرؤوف	векъивал тийижирди, тубаяр кьабулиз гунагьрилай гъил къачудайди
84	Маликуль-мульк	مالك الملك	шарвалангдин шар
85	Зуль-джаляли валь-икрам	ذو الجلال والإكرام	ахъа гъил галайдини къене чӀехи рикӀ авайди
86	Аль-МукьситӀ	المقسط	адалатлуди, гьахъ авайди
87	Аль-Джами	الجامع	кӀватӀдайди, саддайди
88	Аль-Гъани	الغني	вири девлетар авайди, авачир затӀ авачирди
89	Аль-Мугъни	المغني	девлетарни берекат гудайди
90	Аль-Мани	المانع	сергьятламишдайди, пис крарикай яргъазардайди
91	Ад-Дарр	الضار	уцӀуьрдайди, телефдайди, тергдайди, барбатӀдайди
92	Ан-Нафи	النافع	хийирлувал ийидайди, менфятлувал ийидайди, хийирлувал ийиз тадайди
93	Ан-Нур	النور	экв, экуь, эквдайди, дуьз рекье авайдаз эквдайди
94	Аль-Гьади	الهادي	тухудайди, рекье твадайди
95	Аль-Бади	البديع	халикь, яратмишдайди, туькӀуьрдайди
96	Аль-Бакьи	الباقي	даимди, мидаимди
97	Аль-Варис	الوارث	варис, ирс гьалтдайди
98	Ар-Рашид	الرشيد	дуьзди, акьуллуди, дуьз рекье твадайди
99	Ас-Сабур	الصبور	сабурдайди, эхдайди, иливдайди, кьарай авайди

ЭлячӀунар

• Аллагьдин тӀварар
• Аллагьди Ктабрикай къачунвай тӀварар
• Аллагьдин тӀварар(кьейи элячӀун) (шиитрин)