Ингилис Премьер-лига

Википедиядихъай

Премье́р-лига (ингл. Premier League) — анжах ингилис клубар къугъвазвай пешекарвилин футболдин лига (гьакӀни лигада Велсдин клубриз къугъвадай ихтияр ава). Англиядин футболдин лигайрин системада виридалайни вини кьилин дивизион я. Ана 20 клубди иштиракзава. Чемпионат пахун вацралай тӀул вацрал кьван физава, гьар кӀеретӀди 38 матч тухузавайди я.

Премьер-Лигадин официал спонсор — Barclays Bank, гьавиляй акъажунрин официал тӀвар — Премьер-лига Barclays я (Barclays Premier League). Англиядин сергьятрин къеце акъажунриз мукьвал-мукьвал «ингилис Премьер-лига» (English Premier League) лугьузвайди я.

Акъажунрин бине 1992 йисан 20-лагьай эхендиз кутунай. Адалай вилик гьалдив гекъигайла мадни пара финансрин менфят къачун патал (сифтени-сифте ТВ трансляциярай ихтияр маса гунугай артухан менфят къачудайвал) Садлагьай дивизиондин клубри Футболдин лигадай экъечӀуникай къетӀ авунвай. Турнирдин сифте тӀвар «Футболдин ассоциациядин Премьер-лига» (FA Premier League) тир. Гьа чӀавалай инихъ Премьер-лига дуьньяда виридалайни машгьур спортдин чемпионат яз гьисабзавайди я[1]. ГьакӀни ам дуьньяда виридалайни чӀехи менфятар къачудай футболдин лига я — 2007/2008-лагьай сезонда клубрин умуми менфят 1,93 млрд фунт тир[2]. Алай чӀавуз, УЕФА коэффициентрин таблицадиз килигайла, Премьер-лига къуватлувилел гьалтайла Европада кьведлагьай чемпионат я, ам анжах испаниядин «Примерадилай» агъуз я[3].

Премьер-лигада 45 клубди иштиракна, амма абурукай анжах 5-да чемпиондин титул къачунва: «Манчестер Юнайтед» (цӀипудра), «Арсенал» (пудра), «Челси» (пудра), «Манчестер Сити» (кьведра) ва «Блэкберн Роверс» (садра). Алай чӀаван чемпион — Манчестер Сити, абуру 2013/2014 сезонда вичин кьведлагьай титул къачунва.

Тарих[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

1970-лагьай йисарра еврокубокра ингилис клубри чӀехи агалкьунар алахънатӀани, 1980 йисаррин эхирдив аквадай агъуз хьун арадал атанва. Стадионрин гьал писди тир, футболдин хулиганвал адет хьанва, адалай гъейри 1985-лагьай йисан Гьейзелдин мусибатдин кьулухъ вири ингилис клубар дисквалификациядик акатна - абуруз еврокубокра иштираквал авун къадагъа авунва[4].

Футболдин лигадин Садлагьай дивизион (1888 йисалай кьулухъ ам ингилис футболда виридалайни чӀехи дережадин дивизион тир) италиядин Серия А-дин ва испаниядин Ла Лига-дин кьулухъ галумукьзавай тир. Иллаки гзаф атунин ва къвезавай пулунин кьадардин къалурзавай лишандихъай. Гьа идан гъиляй квайни квай футболхъанар масаниз хъфизавай тир[5].

Амма 1990 йисаррин сифте кьиле гьал хъсан патахъ масакӀа хъижез хьана: Англиядин миллетдин кӀеретӀ 1990 йисан Дуьньядин чемпионатда хъсанз экъечӀна (зурфиналдал кьван агакьна); вад йисан къадагъадин кьулухъ УЕФА-ди ингилис клубриз еврокубокра иштираквал авуниз развивал гана.

Хиллсбородин мусибат хьайидалай кьулухъ Тейлоран Доклад чапдай акъатнава. Докладди шартӀар эцигзавай тир, месэла, футболдин стадионрал хатасузвилин дережа хкажуникай са шумуд серенжем кьабулна кӀанда - сифтени сифте, вири стадионрин трибунаяр михьиз ацукьай чкайривди дуьзмишун[6].

Премьер-лигадин диб 22 клубди эцигнава: «Арсенал», «Астон Вилла», «Блэкберн Роверс», «Челси», «Ковентри Сити», «Кристал Пэлас», «Эвертон», «Ипсвич Таун», «Лидс Юнайтед», «Ливерпуль», «Манчестер Сити», «Манчестер Юнайтед», «Мидлсбро», «Норвич Сити», «Ноттингем Форест», «Атлетик», «Куинз Парк Рейнджерс», «Шеффилд Юнайтед», «Шеффилд Уэнсдей», «Саутгемптон», «Тоттенхэм Хотспур» и «Уимблдон».[7]

Премьер-лига туькӀуьрайдалай кьулухъ[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Садлагьай 1992/93-лагьай сезонда Премьер-лигада 22 кӀеретӀди иштираквал ийизвай тир. Турнирдин тарихда садлагьай гол «Шеффилд Юнайтед» паталай экъечӀзавай Брайан Динди «Манчестер Юнайтеддин» варариз ягъна[8][9].

ФИФАди кьабулнавай къарариз килигна, вири миллетрин чемпионатри иштираквал ийизавай кӀеретӀрин сан-гьисаб тӀимиларна кӀанзавай тир. ГьакӀ месэла, 1995 йисуз Премьер-лигада кӀеретӀрин сан-гьисаб 20-дал тӀимил хьанва (сезондин нетижайрив кьурвал, чемпионатдай 4 кӀеретӀ акъатна, абурун чкадал 2 кӀеретӀ атана).

2006 йисан 8 кьамугдиз ФИФАди цӀийи тӀалабун малумарна - вири чӀехи чемпионатри, италиядин «Серия А» ва испаниядин «Ла Лига» кваз, 2007/08 сезон гатӀумдалди иштираквал ийизвай кӀеретӀрин сан-гьисаб 18-далди тӀимиларна кӀанда. Премьер-Лигади и тӀалабдиз ваъ лугьудай жаваб гана[10]. 2007/08 сезон адетдалди Премьер-Лигадин ибаратдик 20 иштираквал ийизавай кӀеретӀ кваз гатӀумна.

2007 йисуз турнирдин официал тӀвар «Футболдин Ассоциациядин Премьер-лигадилай» (FA Premier League) «Премьер-лигадал» (Premier League) кьван куьруь авуна[11].

Корпоратив структура[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Премьер-лигади корпорация хьиз кӀвалахзава, адан иесияр 20 иштиракзавай клуб я. Гьар клуб акционер я, адаз акъажунар тухунин къанунар дегишуникай ва спонсоррин икьраррикай «ван» ава. Премьер-лигадиз идара авун патал клубри кьил, къарар бегьемардай ва директоррин совет хкягъзавайди я. Футболдин ассоциацияди Премьер-лигадин гьар йикъан кӀвалахик хкуьрзавач, амма, махсус акционер яз, Премьер-лигадин кьил ва къарар бегьемердайди хкягъайла, гьакӀни акъажунрин цӀийи къанунар хкягъайла адав «вето» ихтияр гва.

Премьер-лигади УЕФА-дин Европадин клубрин кимел вичин векилар ракъурзавайди я; клубрин патай тайин тир векилар ва абурун кьадар УЕФА-дин коэффициентрин таблицадив кьурвал тайин жезва. УЕФА Европадин клубрин кими УЕФА-дин клубрин турниррин комитетдиз пуд иштиракдар хкягъзава (и комитетди УЕФА-дин Чемпионрин лигадинни УЕФА-дин Европадин лигадин кӀвалахдикай месэлаяр кьилиз тухуниз алахъзава).

Тухунин формат ва спонсорар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Спонсорар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

1993-лагьай йисалай инихъ Премьер-лигадив официал тир спонсор гва. Спонсорди чемпионатдин официал тир тӀвар тайинарзава. Агъадихъ Премьер-лигадин спонсорар ва акъажунрин официал тир тӀварар къалурзавай сиягь гала:

  • 1993—2001: Carling (FA Carling Premiership)
  • 2001—2004: Barclaycard (Barclaycard Premiership)
  • 2004—2007: Barclays (Barclays Premiership)
  • 2007—инихъ: Barclays Premier League[12]

Къугъвадайбур[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Легионерар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Трансфердин рекордар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Премьер-лигадин виридалайни чӀехи мас авай трансферар.

Премьер-лигадин къене:

Масанай Премьер-лигадиз:

Премьер-лигадай масаниз:

Баянар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

  1. Campbell, Dennis. United (versus Liverpool) Nations  (инг.), The Observer (06.01.2002).
  2. Premier League revenues near £2bn  (инг.), BBC (04.06.2009).
  3. Коэффициенты стран 2012/13  (урус), UEFA.
  4. 1985: English teams banned after Heysel  (инг.). BBC News. Архивация 15 февраль 2012.
  5. A History of The Premier League  (инг.). PremierLeague.com. Архивация 15 февраль 2012.
  6. The Taylor Report  (инг.). Footballnetwork.org. Архивация 15 февраль 2012.
  7. Final 1992/1993 English Premier Table. Soccerbase. Racing Post. Ахтармишун 14 сентябрь 2010.
  8. The Official site of Barclays Premier League - Deane: 'It will be one moment fans will remember me for' Архивация 7 июль 2015 йисан.
  9. Shaw, Phil. The Premier Kick-Off: Ferguson's false start (17 August 1992). Проверено 24 август 2010.
  10. Fifa wants 18-team Premier League  (инг.), BBC Sport (08.06.2006).
  11. Premier League and Barclays Announce Competition Name Change  (инг.), PremierLeague.com.
  12. Barclays renews Premier sponsorship  (инг.). PremierLeague.com (23.10.2009). Архивация 15 февраль 2012.
  13. Torres makes record move from Liverpool to Chelsea, BBC Sport (31 January 2011). Проверено 27 июль 2011.
  14. Juan Mata: Manchester United sign Chelsea midfielder for £37.1m, BBC Sport (25 January 2014). Проверено 25 январь 2014.
  15. The Telegraph — Newcastle turn down Liverpool’s £30m bid for Andy Carroll
  16. «Корреспондент» — Рио Фердинанд перешел в «Манчестер Юнайтед» за рекордную сумму
  17. BBC -Man Utd reach Rio deal
  18. «РИА Новости» — «Манчестер юнайтед» за 47 млн долларов купил у «Лидса» защитника Рио Фердинанда
  19. Manchester United plc Report & Accounts 2005 (PDF). Manchester United plc (11 October 2005). Архивация 26 март 2009. Ахтармишун 16 ноябрь 2006.
  20. Jackson, Jamie. Ángel di María completes record £59.7m move to Manchester United, The Guardian (26 August 2014). Проверено 26 август 2014.
  21. Hirst, Paul. Angel di Maria to Manchester United: Premier League club sign Argentine winger in record £59.7m deal, The Independent (26 August 2014). Проверено 26 август 2014.
  22. Ogden, Mark. Ángel di María signs for Manchester United in £59.7 million deal, The Telegraph (26 August 2014). Проверено 26 август 2014.
  23. BBC — Mesut Ozil: Arsenal sign Real Madrid midfielder for £42.4m
  24. Edwards, Luke. Sergio Aguero completes £35 million transfer to Manchester City (28 July 2011).
  25. Alexis Sanchez agrees to join Arsenal, Arsenal F.C. (10 July 2014). Проверено 10 июль 2014.
  26. Arsenal confirm the signing of Alexis Sánchez from Barcelona, The Guardian (10 July 2014). Проверено 11 июль 2014.
  27. Alexis Sanchez: Barcelona forward signs for Arsenal, BBC Sport (10 July 2014). Проверено 10 июль 2014.
  28. Сельское поселение Воскресенское
  29. Sources citing £85.3m/€100m
  30. Sources citing £78m/€91m
  31. Ogden, Mark. Cristiano Ronaldo transfer: Real Madrid agree £80 million fee with Manchester United, The Daily Telegraph (11 June 2009). Проверено 5 ноябрь 2010.
  32. Liverpool confirm Luis Suárez’s £75m move to Barcelona pending medical, The Guardian (11 July 2014). Проверено 2 сентябрь 2014.
  33. Orr, James. Luis Suarez joins Barcelona: Liverpool and Barca confirm the striker has been sold in £75m, five-year transfer, The Independent (11 July 2014). Проверено 2 сентябрь 2014.
  34. Luis Suarez will sign for Barcelona next week after fee agreed with Liverpool, Sky Sports (11 July 2014). Проверено 2 сентябрь 2014.
  35. Luis Suarez: Liverpool & Barcelona agree £75m deal for striker, BBC (11 July 2014). Проверено 2 сентябрь 2014.
  36. Sheen, Tom. David Luiz: PSG defender signed five-year deal after £50m move from Chelsea, The Independent (13 June 2014). Проверено 2 сентябрь 2014.
  37. Transfer news: Paris Saint-Germain confirm £50million purchase of Chelsea's David Luiz, Sky Sports (13 June 2014). Проверено 2 сентябрь 2014.
  38. PSG sign Chelsea defender Luiz on a five-year deal, ESPN (13 June 2014). Проверено 2 сентябрь 2014.
  39. Bench, Duncan. Luka Modric 'simply grateful' to Tottenham following Real Madrid transfer, London: The Independent (28 August 2012). Проверено 2 сентябрь 2014.
  40. Luka Modric signs with Real Madrid, ESPN (27 August 2012). Проверено 2 сентябрь 2014.

ЭлячӀунар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]