Дегь Мисри
Дегьвилин Мисри (дегь-грек. Αἴγυπτος; Айгюптос) — Африкадин кефердинни рагъэкъечӀдай патан дегь чӀавуз гьукумат, чӀехи пай къенин Мисри тӀвар алай гьукуматдин чилерал. Дегь Мисри Нил вацӀун дереда авайди тир. Мисрида авай пирамидаярни Сфинкс гьа чӀавуз эцигнавайбур тир.
Тарих
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- ~ 3000 йис чи э.в. — Менес фараонди Мисри кӀватӀна, адалай эгечӀзвайди я фад паччагьвал, винемисридин Тисада кьилин шегьер авай.
- ~ 2700 йиса чи э.в. — Дегь паччагьдин кьил кутур чӀав я, агъамисридин Мемфисда кьилин шегьер авай.
- ~ 2000 йис чи э.в. — Мисридин кьиспесдин цӀийи чӀав, Юкьван паччагьвал, гила мад винемисрида авай Фиварда кьилин шегьер авай.
- 1700 чи э.в. — гиксосар Мисридиз атана. 1274 чи э.в. — Кадешдивай женг. 1279 чи э.в.—1213 чи э.в. — II Рамсес Мисри кьиле тухун.
- 670 йис чи э.в. — Мисри къачуна Ассириядин паччагьди Асархаддона.
- 655 йис чи э.в. — ассирийвияр къисена I Псамметихди, мадни ада эхиримжи дам Дегь Мисридин гьукумат арадал гъана Саисда кьилин шегьер авай. 525 чи э.в. — Мисри къачуна фарси паччагьди Камбиза II. 332 йис чи э.в. — Искандер Македонжув Мисри къачуна. Искендерия эцигнава. 305 йис чи э.в. — 30 йис чи э.в. — грекрин паччагьвилин сихил Птолемейрин Мисрида.
- 30 йис чи э.в. — 395 йис — Мисри Дегь Риман къене ава. I вишйис — хашпересвал ксарин кьулуз атана. 395—645 — Мисри Византиядин къене ава. 451 — коптрин дин арадиз атана.
Меденият
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]ЭлячӀунар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Русскоязычные сайты:
- Ancient Egypt: History and Chronology Архивация 26 июнь 2009 йисан. (инг.)
- Digital Egypt for Universities (инг.)
- Тутанхамон Insecula сайтда авай Архивация 21 декабрь 2004 йисан. (фр.)
- Ассоциация по изучению Древнего Египта «Маат» Архивация 24 октябрь 2019 йисан., Москва (урус)
- Центр египтологических исследований РАН (урус) (инг.)
- Дегьвилин Мисридин дин, тарихни меденият (урус)
- The HIEROGLYPHICA Project (урус)
- Египтологиядин изборник (урус)