Гьаджиева Сакинат Шихамедан руш
Гьаджиева Сакинат Шихамедан руш | |
|---|---|
| Дидедиз хьайи чӀав | 1914 йисан 15 октябрь или 1914 йисан[1] |
| Дидедиз хьайи чка | Дагъустандин вилаят |
| Кьиникьин чӀав | 2003 йисан 22 декабрь или 2003 йисан[1] |
| Кьиникьин чка | Магьачкъала |
| Гьукумат | ССРГ ва Урусат[2][3] |
| Пеше | илим |
| Пишкешар | Орден Халкьарин дуствал, Орден «Лайихлувилин Лишан», заслуженный деятель науки РСФСР ва отличник народного просвещения РСФСР |
Гьаджиева Сакинат Шихамедан руш (1914 йисан 15 октябрдиз, Башликент, Каякент район — 2003 йисан 22 декабрдиз) — Советрин ва Урусатдин этнографиядин рекьяй алим, тарихдин илимрин доктор, профессор, УФ-дин ва Дагъустандин илимдин кардал лайихлу алахъавайди я.
Уьмуьрдин кьиса
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]1914 йисан 15 октябрдиз Каякент райондин Башликент хуьре дидедиз хьана. Къумукьрикай я[4].
1928 йисуз Буйнакск шегьерда авай педагогикадин техникумдик экечӀна, амма гуьгъуьнай Дербентдиз элячӀна ва гьана 1931 йисуз кӀелун куьтягьна[5]. Муаллим яз кӀвалахна. 1940 йисуз кӀелна куьтягьна Дагъустандин педагогикадин институт ва Каякент райондин юкьван школадин кьиле акъвазна, гуьгъуьнлай - ДАССР-дин просвещениядин министерстводин инспектор хьана[5]. Са шумуд йисуз Гьукуматдин дишегьлийрин педагогикадин институтдин кьиле акъвазна кӀвалахна[4].
1949 йисуз Москвада авай Миклухо-Маклаян тӀварунихъ галай этнографиядин институтдин аспирантурадик экечӀна. Адан илимдин кьилел алайди тӀвар-ван авай алим, къавкъазовед, тарихрин илимрин доктор М.О. Косвен тир. Аспирантурада кӀелун куьтягьайдалай кьулухъ ва лап хъсандиз кандидат тӀвар къачун патал кхьенвай диссертаци хвена, С. Гьаджиева ССРГ-дин Дагъфилиалдин Гь.Цадасадин тӀварунихъ галай чӀалан ва литературадин тарихдин Институтдин къуллугъэгьли хьана[6].
1958 йисуз гьа институтдин археологиядин ва этнографиядин отделдин кьиле акъвазна[6].
1972 йисалай гатӀумна 1986 йисалди этнографиядин хлен заведиш яз кӀвалахнава[6].
С. Гаджиеван гъилик галаз этнографиядин хел элкъвена еке илимдин тешкилат хьана. С. Гьаджиева – илимдин лап еке регьбер я[6].
1981 йисалай эгечӀна адан гълик галаз еке гзаф инсанри иштиракнавай «ТӀимил инсанар авай Дагъустандин халкьар:тарихдин ва этнографиядин ахтармишунар» темадал кӀвалахна. Сакинат Гьаджиева 120 илимдин кӀвалахар кхьенва,гьабрин арада 22 монографияр ава[5].
А кӀвалахра Дагъустандин халкьарин культурадин, адетрин лап еке дережа къалурна, Къавкъаздин, Дагъустандин ва Вилик галай Азиядин халкьарин яшайишдин адетар сад садахъ галаз гекъигна. Илимдин кӀвалахдикай къерехдай ада жемятдин уьмуьрдани иштираквал авурди я. Гзаф сеферда халкьди ам хкяна депутат яз гьар жуьредин Советриз, Совет гьукуматдин тюркологрин комитетдин член тир, Дагъустандин «Сирвал» кӀватӀалдин президиумдин член тир ва мад гзаф жемятрин кӀватӀалра иштираквал авуна[6].
Пишкешар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- «ДАССР-дин лайихлу илимдин алахъавайди»(1956)
- «УФ-дин лайихлу илимдин алахъавайди» (1971)
- Орден "Зегьметдин лишан» (1975)
- Орден "Халкьарин Дуствал» (1993)
- ДАССР-дин Верховны Советдин Президиумдин медалар ва лайихлу чарар.
- «Халкьдин марифатан отличник» (1948).
КӀвалахар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- «Къумукьар»(1961,2002)
- «Къумукьрин дуланажагъдин культура»
- «Ногайрин дуланажагъдин культура»
- «Дагъустандин терекеменчияр»
- «Дагъустандин азербайжанар»
- «Советрин Дагъустандин дишегьлияр»
- «Хзан Дагъустанда и вахтара»
- «Дагъустандин халкьарин хзан ва хзандин яшайиш» .
- «Дагъустандин халкьарин хзан ва эвленмишвал «
- «Дагъустандин халкьарин перемар: 19-20 вишйисан сифте кьил».
Баянар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- ↑ 1,0 1,1 IdRef Проверено 20 майдиз 2024.
- ↑ Record #144178653 // общий каталог Национальной библиотеки Франции
- ↑ идентификатор BNF
- ↑ 4,0 4,1 Гаджиева Сакинат Шихаметовна (урус). Имена Кавказа (7 май 2020). Ахтармишун 7 май 2020.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Гаджиева Сакинат Шихаметовна (урус). Кумыкский мир (7 май 2020). Ахтармишун 7 май 2020.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Гаджиева Сакинат Шихаметовна (урус). Знаменитые люди СКФО (7 май 2020). Ахтармишун 7 май 2020.