ЧӀулав гьуьл

Википедия:1000
Википедиядихъай
(ЧIулав гьуьл-кай рахкъурнава )

ЧӀулав гьуьл — Атлантик океандин бассейндин къенен гьуьл я. Босфор проливдалди Мармар гьуьлуьхъ галаз сад жезвайди, гьакӀни ахпа Дарданеллар проливдалди Эгейни Средиземный гьуьлерихъ галаз сад жезвайди я. Пара чӀавара Босфорни Дарданеллар проливриз ЧӀулав гьуьлуьнбур лугьузавайди я. Керч проливдалди Азов гьуьлуьхъ галаз сад жезвайди я. Кефер патай Крым зуростров гьуьлуьз дериндаказ сух жезвайди я. ЧӀулав гьуьлуьн винел патай тӀуз Европадинни Азиядин арада авай цин сергьят физвайди я.[1]

ЧӀулав гьуьлуьн кьадар — 422 000 км² я. Вини кьилин деринвал — 2210 м; юкьван деринвал — 1240 м я. Вини кьилин яргъалвал: рагъакӀидай патай рагъэкъечӀдай патаз — 1167 км, кефер патай кьибле патаз — 624 км я. Къерехдин цӀарцӀин яргъивал — 4090 км я. Вири санлай къачура, ЧӀулав гьуьлуьн цӀарцӀелди чӀугунвай акунар яргъивал алай элкъвей хьтинбур я. Цин къенен кьадар — 555 агъз. км3 я.[2]

Гьуьлуьн портарни терминалар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

ЧӀулав гьуьлел алай виридалайни чӀехи портринни терминалрин виридан тухвай парин кьадар, млн тонн (2010й.[3])

Порт/терминал Гьукумат Тухвай парин кьадар
Новороссийскдин ГьМП Урусат 76,2
Констанца Румыния 36,4
КТК Порт Урусат 34,9
Одессадин ГьМП Украина 24,7
Туапседин ГьМП Урусат 18,5
Южный ГьМП Украина 18,2
Мариуполдин ГьМП Украина 15,9
Ильичёвскдин ГьМП Украина 15,0
Эрдемир Эрегли, Турция 13,0
Трансинвестсервис Южный, Украина 12,2

Шегьерар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

ЧӀулав гьуьлел алай виридалайни чӀехи шегьерар, агъзур кас

Шегьер Гьукумат Кьадар
Одесса Украина 1017[4]
Самсун Турция 605,3
Трабзон Турция 426
Сочи Урусат 399,673[5]
Севастополь Урусат 385,998
Варна Болгария 348[6]
Констанца Румыния 283,872
Новороссийск Урусат 256,580[7]
Бургас Болгария 206 542
Керчь Урусат 144,6

Баянар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]