Лелевар

Лелев (урус. Шакал) - Африкада, Азияда ва Кьиблединни - РагъэкъечӀдай Европада гьалтзавай кицерин хзандиз талукь тир пуд ва я кьуд жуьредиз ганвай умуми тӀвар. Кефер Америкада авай койотдинни лелевдин яшамиш жезвай майдандин экологиядин гьал сад я. ЧӀехи тушир, юкьван алцумрин, лешер ва амукьаяр недай йиртижи гьайван. Адан яргъи кӀвачер ва акӀажай кӀирер, некхъвадай гъвечӀи гьайванрал, нуькӀверал ва рептилиярал гъуьрч ийиз кутугзава. 16 км/сятда йигинвилелди катун яргъал вахтуна хуьз жезва. Йифен хурушумра мадни актив я.

Лелевриз моногамия хас я, яни эркек лелевриз са диши лелевдилай пара тахьунин къайда. Абуру чпин майданар кьетӀьивилелди хуьзва: чарабур чукӀурза ва чилер чухьвадив ва нежесдив лишанарзава. Абур яшамиш жезвай чилерин майдан гзаф гегьенш жен мумкин я. И чилера шарагар, чпиз маса чилер жугъурдалди диде - бубадихъ галаз яшамиш жезва. Гагь лелевар лужаризни кӀватӀ жезва, мисал паталай, гьатнавай чӀехи леш санал тӀуьн паталай. Амма гъуьрчез адетдалди кьилдиз ва я жуьтуьна экъечӀзава.

Таксономия

1816 йисуз Лоренц Окендин Lehrbuch der Naturgeschichte улубдин пудлагьай том акъатна, гьина кирамди кеферамерикадин кайотдин ва лелевдин сарарин сад хьтинвал хкягъна, ва и кьве гьайван цӀийи Thos сихилдиз талукь авуна. Амма садани и теклиф кьабулач.

Гилан чӀаван чирна - жугъурунар лелеврин жуьрейрин арайра авай мукьвавилер тестикьарна. Къецепатай сад - садаз пара ухшар хьайитӀани, вири сад хьиз туш. Зулар авай лелев ва чепрак лелев сад - садав пара мукьва я, амма маса африкадин ва евразиядин чӀуру кицерикай ва жанавуррикай тахминан 6 - 7 млн йис идлай вилик чара хьанвай. ГьакӀан лелев ва эфиопиядин жанавур, рехи жанавурдин, кӀвалин кицин ва койотдин сихилдиз талукь я.