Мексика

Википедия:1000
Википедиядихъай
Мексика
Мексикадин ГалкӀанавай Штатар
Mexico
Estados Unidos Mexicanos
{{{тӀвар-род}}} пайдах {{{тӀвар-род}}} герб
[[{{{тӀвар-род}}} пайдах|Пайдах]] [[{{{тӀвар-род}}} герб|Герб]]
Гимн: [[{{{тӀвар-род}}} гимн|Himno Nacional Mexicano]]
Кьилин шегьер:Мехико
Шегьерар:Мехико, Экатепек-де-Морелос, Тихуана, Пуэбла, Гвадалахара, Сьюдад-Хуарес, Леон, Сапопан, Монтеррей, Несауалькойотль
Аслутуширвал:16 цӀехуьл 1810 (Испаниядилай)
ЧӀал:испаниядин
Идара авунин тегьер:Президентдин республика
Кьил:Фелипе Кальдерон
Майдан:1 972 550 км² (13-лагьай)
 · Цин кьадар %:2,5
Агьалияр:113 724 226 кас (11-лагьай)
 · Агьалийрин чуькьуьнвал:55 кас/км²
Пул:Мексикадин песо
КъВБ:949,576 млрд. $ (12-лагьай)
 · АСКА КъВБ:8 914 $
ИПВИ:0,77 (57-лагьай)
Домен:.mx
Телефондин код:+52
Сятдин чӀул:-8, -7, -6

Мексика (Мексикадин ГалкӀанавай Штатар, исп. Estados Unidos Mexicanos) — Кефер америкада авай гьукумат. Майдандин кьадар — 9,5 млн км² я (дуьньяда 13-лагьай чкадал ала). Агьалийрин кьадар — 128,6 млн кас я (2020 йисан къимет, дуьньяда 10-лагьай чкадал ала). Кьилин шегьер — Мехико.

Конституциядин жигьетдай Мексикадиз официал чӀал авач. Агьалидин чӀехи пай испан чӀалал рахазва лугьуз и чӀал гьукуматда де-факто официал чӀал хьиз физва.

География[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Мексика кефер пата АСШ-дихъ галаз ва кьиблединни рагъэкъечӀдай пата Белиздихъни Гватемаладихъ галаз сергьятра ава. РагъакӀидай патай Калифорния гьуьлуькайдин ва Лас океандин, рагъэкъечӀдай патай Атлантик океандин, Мексикадин гьуьлуькайдинни Кариб гьуьлдин ятари кьунва[1].

Административ паюн[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Мексика — федератив садвал я, 31 штатрикай (исп. estados) ва сад федерал округдикай (исп. Distrito Federal) ибарат я.

Мексикадин штатар
Штатар Кьилин хуьр Майдан, км² Агьалияр,
(2000),
агъзур ксар.
0 Федералдин округ (Distrito Federal) Мехико 1547 8591,4
1 Агуаскальентес (Aguascalientes) Агуаскальентес (Aguascalientes) 5197 943,5
2 Веракрус (Veracruz) Халапа-Энрикес (Xalapa-Enríquez) 71735 6901,1
3 Герреро (Guerrero) Чильпансинго (Chilpancingo de los Bravo) 64586 3075,1
4 Гуанахуато (Guanajuato) Гуанахуато (Guanajuato) 30768 4656,7
5 Дуранго (Durango) Виктория-де-Дуранго (Durango) 121776 1445,9
6 Идальго (Hidalgo) Пачука (Pachuca) 20502 2231,4
7 Кампече (Campeche) Сан-Франсиско-де-Кампече
(San Francisco de Campeche)
56798 689,6
8 Керетаро (Querétaro) Керетаро (Querétaro) 11978 1402,0
9 Кинтана-Роо (Quintana Roo) Четумаль (Chetumal) 39376 873,8
10 Коауила (Coahuila) Сальтильо (Saltillo) 149511 2295,8
11 Колима (Colima) Колима (Colima) 5433 540,679
12 Мехико (México) Толука-де-Лердо (Toluca) 21196 13083,4
13 Мичоакан (Michoacán) Морелия (Morelia) 58200 3979,2
14 Морелос (Morelos) Куэрнавака (Cuernavaca) 4968 1552,9
15 Наярит (Nayarit) Тепик (Tepic) 26908 919,7
16 КӀенин Калифорния (Baja California) Мехикали (Mexicali) 71576 2487,7
17 Кьиблепатан КӀенин Калифорния (Baja California Sur) Ла-Пас (La Paz) 71428 423,5
18 Нуэво-Леон (Nuevo León) Монтеррей (Monterrey) 64210 3826,2
19 Оахака (Oaxaca) Оахака (Oaxaca) 93136 3432,2
20 Пуэбла (Puebla) Пуэбла-де-Сарагоса (Puebla) 33995 5070,3
21 Сакатекас (Zacatecas) Сакатекас (Zacatecas) 73103 1351,2
22 Сан-Луис-Потоси (San Luis Potosí) Сан-Луис-Потоси (San Luis Potosí) 63038 2296,4
23 Синалоа (Sinaloa) Кульякан (Culiacán) 56496 2534,8
24 Сонора (Sonora) Эрмосильо (Hermosillo) 180833 2213,4
25 Табаско (Tabasco) Вильяэрмоса (Villahermosa) 24578 1889,4
26 Тамаулипас (Tamaulipas) Сьюдад-Виктория (Ciudad Victoria) 78932 2747,1
27 Тласкала (Tlaxcala) Тласкала (Tlaxcala) 4037 961,9
28 Халиско (Jalisco) Гвадалахара (Guadalajara) 78389 6321,3
29 Чиуауа (Chihuahua) Чиуауа (Chihuahua) 245945 3047,8
30 Чьяпас (Chiapas) Тустла-Гутьеррес (Tuxtla Gutiérrez) 73724 3920,5
31 Юкатан (Yucatán) Мерида (Mérida) 43257 1655,7

Баянар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

ЭлячӀунар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]