Шейх Жамалуддин

Шейх Жамалуддин
Дидедиз хьайи чӀав	1788 йисан(1788)
Дидедиз хьайи чка	Кумух
Кьиникьин чӀав	1866 йисан(1866)
Кьиникьин чка	Истамбул
Гьукумат	Северо-Кавказский имамат ва Осман империя
Пеше	факих ва муршид

Шейх Жамалуддин, тамам тӀвар Сайид Джамалуддин ал-Гьусайни ал-Кибуди аль-Гъазигумуки ад-Дагъистани — Дагъустандин руьгьани кардар, чӀехи алим, накъшбанд тӀарикъатдин шейх, Имам Шамилан муаллимрикай сад.

Уьмуьрдикай

Шейх Жамаллуддин 1788 ва я 1792 йисуз Къумух хуьре (гилан Яхул районда) дидедиз хьана. Кеферпатан Къавкъаздин бязи хуьрера, гуьгъуьнлайни Усманрин империяда чирвилер къачур шейхаз дагъустандин халкьарин са шумуд чӀал, араб, фарси ва туьрк чӀаларни чидай. Араб эдебият, дегь девирдин ва мусурманвилин философия, фикх ва диндин этика дериндиз чирнай. Ам Къази-Кумухви Аслан хандин девирдин векил ва яхулви ятӀани ада Ярагъ Мегьаммедавай тӀарикъат кьабулна, адан уьмуьрдин са кьадар вахт Куьре магьалдин лезги халкьдихъ галаз алакъалу хьана. Адан гъилик чи лезги векилри чпиз чирвилер къачуна. Са чкадал къейднавайвал, Къази-Къумухдин хан Аслан бегдин гъилик Куьредин хуьрерни акатнавай. Адет яз и ханди вичиз кӀани кьван мукьвабуруз ва дустариз, бубадин садакьа хьиз, аранда авай хуьрер багъишзавай. Яни, а хуьрерилай къачузвай харждин чӀехи пай-багъишнавай касдиз амукьзавай. Гьа икӀ, Аслан ханди вичин чарар са-садахъ ийизвай письмоводитель Къази-Къумухви Жемаледдин-Гьуьссейназ, гьуьрмет авунин лишан яз Куьредин Астал тӀвар ганвай СтӀалрин пуд (Вини СтӀал, Кьулан СтӀал ва Агъа СтӀал) хуьрер багъишнай.

Имамат терг хьайидалай кьулухъ ам 1861 йисуз Стамбул шегьердиз куьч хьана. 1866 йисуз рагьметдиз фена, Стамбулдин Къаража-Агьмед сурал кучукнава.

Эдебият

• Гайдарбеков М. Антология дагестанских ученых. — Рукописный фонд ИИАЭ ДНЦ РАН. Ф. 3. Оп. 1. Д. 180. Л.4..
• Магдиев С. Я. О письменном наследии шайха Джамалуддина из Газикумуха // Наука и молодежь: Сборник статей молодых ученых и аспирантов по гуманитарным проблемам. — Махачкала: 2004. — В. 5. — С. 11-15.
• Магдиев С. Я. Социальная роль традиционного мусульманского духовенства // Материалы конференции «Взаимодействие государства и религиозных объединений: современное состояние и перспективы». — Махачкала: 2003.
• Магдиев С. Я. Суфийские идеи в дагестанской арабоязычной литературе XIX в. // Наука и молодёжь. — Махачкала: 2003. — № 6.