Аджария

Википедиядихъай
Гуржистандин пайдах Аджария
гуржиაჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა
Аджариядин пайдах Аджариядин герб
Пайдах Герб
Кьилин шегьер:Батуми
ЧӀехи шегьерар:Батуми, Кобулети
Уьлкве:Гуржистан
Административ паюн:1 республикадик квай шегьер, 5 муниципалитетар
Гьукуматдин кьилТорнике Рижвадзе
Майдан:2 899 км²
Агьалияр:333 953 ксар. (2014-лагьай)
 · Агьалидин чуькьуьнвал:115,3 ксар./км²
ЧӀал:гуржи
Телефондин код:
Сятдин чӀул:UTC+4:00
ISO 3166 код:GE-AJ
Сайт:Официал сайт

Аджария дахьайтӀа Аджариядин Автономиядин Республика (гуржиაჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა) — Гуржистанда авай автономия авай регион я. Гьукуматдин кьибле-рагъакӀидай пата авайди я. Аджария Гуржистандин гьуьлуьн курортвилин виридалайни пара важибвал авай пад я.

Майдан — 2 899 км². Агьалияр — 333 953 кас (2014). Агьалидин чуькьуьнвал — 115,3 кас/км².

Административ юкь — Батуми я. Тарихвилелди Аджария Колхидадин пай яз гьисабзавайди я. Дегь чӀавара ина грекарни авай.

География[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Аджария рагъакӀидай патахъай ЧӀулав гьуьле чхуьзава. Кефер патайни рагъэкъечӀдай патай Гуржистандин къене патан регионрихъ галаз сергьят пайзава. Кьибле пата Турциядихъ галаз сергьят тухузава. Майдан 2,9 кв.км. Я. Яшамиш 400 000 кас жезава.

Региондин тӀебиат кьвенал пай хьанвайди я: гьуьльун патаг гвайдини суванди. Гьуьлуьк квай пай субтропикриг акатзава. Суван патан Аджарияда ЧӀулав гьуьлуьн таъсир тӀимил я, вучиз лагьайтӀа анин гьавайриз сувари рехъ атӀузава, гьавиляй гьаваяр сувара кьуру я. Суварин кьулан кьакьанвал 2000-3500 метр я.[1]

Аджариядин халкьдин чӀехи пай аджарар я — абур гуржи халкьдин пай я, дегь замана ислам кьабулнавай.

Батумидин порт

Ятар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Аджариядин вири вацӀар ЧӀулав гьуьлуьк акатзавайди я. Виридалайни ацӀайди Чорох вацӀ я, гьакӀни адахъ акатзавай вацӀар ава — Аджарисцкалини Мачахела. Чеб чпиз ЧӀулав гьуьлуьк акатзавайди я вацӀар Кинтриши, Чаквисцкали, Королисцкали. Суван вацӀарихъ гидроэнергиядин чӀехи къуват (1,2 млрд КВтдалди.).[2]

Агьалияр[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Аджарияда 346 300 кас яшамиш жезва. 2014 й1исуз республикада 333 953 кас гьисаб авунвай[3]. 2002 йисуз — 376 016 кас. Гьабурукай 96,04 % — гуржияр (аджарар), 1,64 % — эрменар, 1,10 % — урусар, 0,24 % — Украинар, 0,17 % — грекар, 0,8 % — амайбур).[4] Аджарияда хашпересарни мусурманар яшамиш жезва. Осман империядин девирда аджарри хашперс диндинни мусурманрин къанунарни адетар акахьарзавай. 1990—2000 йисара лап пара мусурманар хашпересвилиз элкъвена. Месала, 1980 йисара Аджариядин халкьдин 70 % мусурманар тиртӀа гила хашпересар 60 % я, мусурманар 30 %.

ЭлячӀунар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Баянар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

  1. Чими Аджария
  2. Аджария — Гуржистан вирибуруз
  3. მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). Ахтармишун 26 ივლისი 2016.
  4. georgia-ethnic-2014