Бедуьхъ
Хуьр
|
Бедуьхъ (урус. Бедюк) — Дагъустан республикадин Агъул районда авай хуьр. «Рича» хуьруьнсоветдик акатзава.
География
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Хуьр Дагъустан Республикадин Агъул райондин юкьван пата, райондин юкь тир Тпиг хуьрелай 9 км кьиблединни-рагъэкъечӀдай патахъ, Акарлец вацӀун вини кьиле ала.
Тарих
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Хуьруьн бине гьи чӀавуз кутунвайди я суалдиз гуьгъуьнин жаваб гуз жеда. Бедуьхъра цӀуру кӀванерин цларал алпан девирдин кхьинар алайди фикирда кьуртӀа, хуьр Алпан девирда арадал атанвайди гзаф мумкин я. Ахьтин фикирни ава хьи, хуьруьн бине гьар патай иниз куьч хьана атайбуру (агъулри, яхулри, лезгийри, дербентдин къажарри, чувудри) кутунвайди я. Гьа хуьруьн тӀварни и кардихъ галаз алакъалу я, Бедюк-Шадухъ — акахьай.
XIX виш йисуз Бедуьхъ хуьр вири Куьре округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатнава. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Куьре округдин Кьурагь наибвалдиз талукь тир. Рича ва Хвереж хуьрерихъ галаз Рича хуьруьнжемятдик акатзавай.
Агьалияр
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Йисариз килигна Бедуьхъ хуьруьн агьалийрин дегиш хьунин динамика:
Йис | 1886 | 2008 | 2010 |
Агьалияр | 209 [1] | ↗ 287 [2] | ↗ 305 [3] |
2010 йисан агьалияр сиягьриз къачунин нетижайриз килигна хуьре 305 касди уьмуьр ийизвай. Вири агъулар, суни-мусурманар я.
1886 йисан Урусат Империядин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал, Бедуьхъ хуьруьн агьалияр вири агъулар яз 209 кас тир [4].
Тарихдин имаратар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Хуьруьн мукьварал Сарфун-шегьер тӀвар алай чкадин харапӀаяр амукьнава. Кьисайрив кьурвал, им са мус ятӀа чӀехи шегьер тир, амма къваларив гвай сурариз килигна Сарфун-шегьер чӀехи хуьр хьтин чка тирди мадни мумкин я. КӀагӀлайрикк тӀвар алай чкадал къаравулдин минарадин амукьаяр амукьнава. Дегь чӀавуз инсанри уьмуьр гьалнавай чкадин цларин амукьаяр гилалди дуьздал акъатзава.