Воскресенское (Дубна район)
 Хуьр
|
Воскресенское — Тула вилаятдин Дубна районда авай хуьр. «Воскресенско» хуьруьнсоветдик акатзава. Хуьруьнсоветдин тек ва кьилин хуьр я.
География[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Хуьр Упа вацӀал, «Тула-Одоев» авторекьел ала. Райондин юкьвал кьван авай яргъалвал — 12,4 км, вилаятдин юкьвал кьван — 40,5 км я.
Хуьруьн тарих[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Садлагьай тӀвар кьун — 1777 йис,[1] Тесницкое хуьр яз (чилер-никӀер чара ийидайла). Са арадлай хуьруьз гьа чкадин клисадиз талукь тӀвар Воскресенское гана. Элкъвена къваларив гвай чкаяр Урусовар князрин иесивилик акатзавай тир. Урусатдин лукӀвал (урус. «крепостное право») гьич авурла, хуьр фад вилик физ гатӀумна. С. Н. Мальцева (1869—1931)гьакимвал авур чӀавуз ада хуьре майишат тухунин хъсанрун кьиле тухузвай тир. Ада хъсан идара ийизвай касдиз, хъсан джиджи (эрекь) чӀугвазвайдаз, тварархъандиз кӀвалахдал ша лагьана.
НикӀин кӀвалахни малдарвал менфят авайди хьана. ЦӀуру Урусоврин кӀвалин патав Мальцева къени там, са шумуд майишатдин эцигунар, чӀем хкуддай бицӀи завут, балкӀандин цур гвай пачагьдин хьтин цӀийи кӀвал эцигна.
Эхен революция гатӀумайла Мальцев Франциядиз уьмуьр гьалдайвал хъфена. Адан кӀвачихъ ихьтин эхир гафар гьисабзава: «Вири захъ авай затӀар халкьариз тазва. Чи чӀавар акьалтӀарна». Мальцеван мал-девлетар гьукуматдин иеси тир шеъ хьана, абур «кесибвилин комитетриз» (урус."комитеты бедноты")гана.
Адан усадьбада хуьруьн идара, са арадлай ирид йисан мектебни чкайрал ацукьна. 1927 йисалай кьульухъ дарамат диде-буба авачир аялар хуьдай кӀвал хьиз кардик кутазвай тир. Ватан ЧӀехи дяведин чӀавуз и тешкилат Уралдиз акъудна. 70-лагьай йисарилай кьулухъ усадьба мектеб кӀвалахун патал тайинарна.[2]
Агьалияр[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Хуьре 3 740 (2011 й.) касди уьмуьр гьалзава [3].
КӀелун[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
- 2008 йисан пахун вацра Воскресенское хуьре вири гилан чӀаварин тӀалабриз кутугай кьуд виш кӀелайдаз жедай цӀийи мектеб ахъана.[4]
- 2014 йисан 15 эхендиз Воскресенское хуьре цӀуру мектеб авай дараматда гилан чӀаварин спорт-зал ахъана.[5]
Хуьруьнсовет[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Воскресенское са тӀвар алай хуьруьнсоветдин юкь я.[6]
Спорт[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Гьар йисуз Воскресенское хуьре «Веденинан лыжня» тӀвар алай фадлай адет хьанвай лыжайрин спортдин акъажунар кьиле тухузвайди я.[7]
КьетӀен чкаяр[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
- Мальцеван усадьба (1909 йис)[8]
- Христосан Чан Хкунин клиса(1825 йис)[9]
ТӀвар-ван авай хуьруьнвияр[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
- Веденин, Вячеслав Петрович — лыжаярхъан, кьведра Олимпиядин къугъунрин чемпион (1972), кьведра Дуьньядин чемпион (1970); цӀипудра СССГ-дин чемпион.[10]
Баянар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
- ↑ 235-летие села отпраздновали жители Воскресенского в этом году. Архивация 10 май 2013 йисан.
- ↑ История села Воскресенское Архивация 16 апрель 2013 йисан.
- ↑ Сельское поселение Воскресенское
- ↑ В Дубенском районе Тульской области открылась новая школа.
- ↑ В Дубенском районе открылся спортзал(кьейи элячӀун)
- ↑ Сельское поселение Воскресенское
- ↑ «Лыжня Веденина — 2014» Архивация 12 март 2016 йисан.
- ↑ Фото усадьбы Мальцова в селе Воскресенское, Дубенского района, Тульской области Архивация 12 март 2016 йисан.
- ↑ Воскресенское. Церковь Воскресения Христова
- ↑ Веденин Вячеслав Петрович