Таганрог

Википедиядихъай
Урусатдин пайдах Шегьер
Таганрог
урусТаганрог
Пайдах Герб
Пайдах Герб
Уьлкве
Урусат
Федерациядин субъект
Ростов вилаят
Шегьердин округ
Шегьердин мэр
Андрей Владимирович Лисицкий
Бине кьунва
Статус
шегьердин статус
1775 йисуз къачуна
Майдан
95< км²
Юкьван кьакьанвал
30 м
Климатдин жуьре
юкьван дережадин, чими,
Агьалияр
248 664 кас (2019)
Къалинвал
3128,59 кас/км²
Миллетар
Динар
Сятдин чӀул
Телефондин код
+7 8634
Почтайрин индексар
347900-347960
Код ОКАТО
60437
Официал сайт
Таганрог (Урусат)
Таганрог
Москва

Таганрог — Урусатдин Ростов вилаятда авай шегьер я. Азов гьуьлуьн Таганрог заливдин къерехал алайди я. Россиядин сифте шегьер я виликамаз авунвай пландай эцигнавай.

География[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Таганрогдин порт

Таганрог Ростов вилаятдин рагъакӀидай пата, вилаятдин кьилин шегьер Ростовдилай 70 км рагъакӀидай патахъ галайди я. Шегьердин къеняй кьве вацӀ физава- Большая Черепахани Малая Черепаха. Таганрог гьуьлел алатӀани, адан кьулан кьатӀ 70 метр кьакьан дережадал ала. Патаг Миусдин лиман гва. Таганрог кьибле патан, гьуьлел алай шегьер я — инин климат чимиди я.[1] Йисан кьулан чимивал +10,3 °C я. Шегьердилай кефер-рагъакӀидай патахъ Миус вацӀ Азов гьуьлуьз авахьзавай чка ава. Шеьердин эски пай Таганий Рог кӀвенкӀвел алайди я. Шегьер вич дуьзендал ала.

Тарих[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Таганрог 1698 йисуз Пётр Iди эцигнавайди я. Императордиз и шегьердиз гьукуматдин кьилин шегьер тухуз кӀанзавай. 1712—1762 йисара Прутдин дяведа Россия туьркери катайвили Таганрог Осман империядик гвай. 18 вишйисуз Россиядин империядин виридалайни чӀехи гьуьлуьн элверунин порт хьанвай. 1784 йисуз Крым Россиядик кутурла Таганрогдин кьибле гьуьлерал алай урус къеледин мана квахьна. 19 вишйисан кьиле Таганрогдикай урус императоррин гатун кьибле пата авай резиденция хьанвай. 1825 йисуз ина Александр I император кьенвай.[2] И чӀавара Ростовдинни Одессадин манани агьалийрин къалинвал фад хкаж хьайила Таганрог кьулухъ амукьна. Тарихвилелди ина гьакӀни чувударни грекар яшамиш жезвай. Таганрогдин патаг лежбервилин чкаяр пара авайвили элверун ана мадни хкаж хьана. 1888 йисуз шегьердикай Таганрогдин казакрин кьушунрин кьилин шегьер хьана. Кьведлагьай Дуьньядин дяведиз ина чӀехи женгер фейивили 2011 йисуз Таганрогдиз кьушунрин машгьурвилин шегьердин тӀвар гана.

Соборная майдан 1918 йисуз

Агьалияр[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Таганрогда 248 664 кас яшамиш жезва. Урусрилай гъейри ина гьакӀни украинвияр, эрмениярни амайбур яшамиш жезва. Диндай чӀехи пай православидин хашпересар я. 1920 йисарин эхирда Таганрогда 100 агъзур касдилай пара хьанвай.

Баянар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

ЭлячӀунар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]