Фиригъ

Тунвай хуьр Фиригъ урус. Фриг Уьлкве УрусатУрусат Федерациядин субъект ДагъустанДагъустан Муниципал район Хив район Агьалияр 0 кас Миллетар лезгияр Динар суни - мусурманар Сятдин чӀул UTC+4 Телефондин код +7 87236 Автомобилдин код 05

Фиригъ, Вини Фиригъ (урус. Фриг) — Дагъустан республикадин Хив районда авай тунвай хуьр.

География

Хуьр Хив райондин кьибле пата, райондин юкь тир Хив хуьрелай тахминан 13 км яргъал, Рычал вацӀун чапла къерехдал алай.

Тарих

ЦӀуру эгьлийри хуьруьн тӀвар «фур» гафунихъ галаз алакъалу тирди лугьузва. Вучиз лагьайтӀа, вилик Фиригъ хуьр, кӀватӀна фурара хуьзвай къуьл гьасил авунивди машгуьр тир. Хуьр са шумуд виш йисар авай. Ам арадал атанвай дуьз тарих гилани малум туш. Вилик хуьруьн гъилик гегьенш майданрин чӀурар, никӀер квай. Гьавиляй агьалидин асул машгъулатар малдарвал ва лежбервал тир. Хуьруьн майишатдин алатар чкадин устӀарри гьазурзавай. Папар гамар хрунал ва кӀвалин кӀвалахрал алахънавай.

XIX виш йисуз Фиригъ хуьр вири Куьре округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатнавай. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Куьре округдин Хъутур-Куьредин наибвалдик акатзавай тир. Тркал ва Цлахъ хуьрерихъ галаз Тркал хуьруьнжемятдик акатзавай.

Гуьгъуьнлай, колхаз арадал гъайи чӀавуз хуьруьнвияр колхозрал кӀвалахзавай. 30-й йисалай — 60-й йисал кьван агьалийрин итим пай къванцин цӀивин хкудзавай АрхитӀрин мяденда кӀвалахзавай. Бязибур Дербент райондин ципицӀ багъра, гетер кьунин кеспийра ва Баку шегьердиз нафтӀадин кеспиятра кеспи ийиз.

Хуьре мискӀин ва адахъ галай гьуьжре авай. Айдуш, Герейхан хьтин савад авай ксариз араб чӀал хъсан чидай. Гуьжреда сухтайриз араб чӀалал кӀелиз-кхьиз чирзавай.

1930 - й йисара хуьре садлагьай гражданвилин сифте кьилин мектеб ахъайнай.

Ватандин ЧӀехи дяве чӀавуз хуьряй фронтдиз 40 кас рекье гьатнай. Абурун зуралай гзаф пай женгера телеф хьанвай ва хабар авачиз квахьнай.

1967 йисуз фиригъвияр Камархуьруьнни Куьре хуьруьн эгьлийрихъ галаз Дербент райондиз куьч хьана ана ЦӀийи Фиригъ хуьр арадал гъанвай.

Агьалияр

1886 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматрив кьурвал, Фиригъ хуьруьн агьалийрин кьадар вири лезгияр яз 415 кас тир . Куьч жедалди агьалидин вири лезгияр, суни - мусурманар тир. Алай чӀавуз хуьр амач.

ЭлячӀунар

• «Odnoselchane.ru» сайтуна Фиригъ хуьруькай малуматар Архивация 28 октябрь 2012 йисан.