Гьил
![]()
|
Гьил (азер. Hil) — Азербайжан республикадин КцӀар районда авай хуьр. «Гьилерин» хуьруьнсоветдик акатзава. Хуьруьнсоветдин кьилин хуьр я. Гьил КцӀар райондин виридалайни чIехи хуьр я ва Азербайжандин виридалайни чIехи хуьрерикай сад я.
География[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Хуьр КцIар райондин кьулан пата, райондин кьилин шегьер тир КцIар шегьердилай 12 км яргъал ала.
Гьилерин мягьлейрин тIварар (ойконимар): Мегькема, Сирт мягьле, Пелен мягьле, ЧIехи хуьр, ГъвечIи хуьр.
Тарих[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Гьил Лезгистандин дегь чIаван хуьрерикай сад тирдал шак алач. И кар тестикьарзавай делилрикай сад, хуьруьн къвалав галай 3 км яргъивилин дегь сурар я. Гьатта, са бязи алимрин фикирралди, Гьил хуьр гьеле Алпан гьукуматдин девирда авай. Хуьре IX виш йисуз пуд пипIен къайдада эцигнавай пIирер ава ва чкадин эгьлийри им са суфийвилин кар хьиз гьисабзава. ГьакIни, хуьруьн кIунтIарикай садал кьве виш йисан цIуру мискIин ала.
1934 йисуз Гьил хуьр гилан КцIар райондин чилерал алай Гьил райондин кьилин хуьр тир.
Гьиливийри са кIус аранда, Хъачмаз райондихъ галаз сергьятдин мукьвал Гьилуба хуьр кутунай.
Агьалияр[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Йисариз килигна Гьил хуьруьн агьалийрин дегиш хьунин динамика:
Йис | 1970 |
Агьалияр | 4 131 [1] |
1970 йисан агьалияр сиягьриз къачунин нетижайриз килигна хуьре 4 131 касди уьмуьр ийизвай. Агьалидин 97 % — лезгияр, 3 % — азербайжанар я, вири суни-мусурманар я.
Гьилера авай сихилрин тIварар: Къачабегар, Эребханар, Къара гадаяр, Дедемар, ШайтIанар, Кекар, МучIар, Эйвазар, Бикеранбур, КIapкIарар, ЦIахуьрар, Къафарар, Нуруяр, Фиргъананбур, Адемиранбур, Мукаиланбур, Мусадинбур, Къафарар, Къуьсуьяр, Гъашурар, Бикерар, Мукаяр, Жуватанбур, Мегьетар, Фекьияр, Бегар, Къапалар, БакIияр, Мягьсумар, Чувачар, ШапIаяр, Элияр, Ваданар, ШипIаяр, Какурар, Хъалхъамар, ЦIегьер, Агъамар, Келеяр, Къамацар, Хъунжелияр, Мирзагъаяр, Какамар, Къарчугъаяр, КалацIар.
ТIвар-ван авай ксар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
- Гьиливи Ярали — Къавкъаздин дяве чIавуз урусрин аксина къати женг чIугур лезги кьегьал, 1837 йисан Къубадин гъулгъуладин регьберрикай сад.
- Анибала Ярдумов — Ватандин ЧIехи дяведин кьегьал.
- Салат Саруханов — Ватандин ЧIехи дяведин кьегьал.
Баянар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
- ↑ Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа: Кусарский район (перепись 1970 года)