Ругун

Хуьр Ругун урус. Ругун Уьлкве УрусатУрусат Федерациядин субъект ДагъустанДагъустан Муниципал район Кьурагь район Хуьруьнсовет «КӀири» хуьруьнсовет ЯШЧдин кьакьанвал гьуьлуьн дережадилай 1015 м Агьалияр 136 кас (2002) Миллетар лезгияр Динар суни - мусурманар Сятдин чӀул UTC+4 Телефондин код +7 87262 Почтунин индекс 368182 Автомобилдин код 05 Код ОКАТО 82 230 815 003

Ругун (урус. Ругун) — Дагъустан республикадин Кьурагь районда авай хуьр. Бахцугъ, КӀири ва Сараг хуьрерихъ галаз «КӀири» хуьруьнсоветдик акатзава.

География

Хуьр Дагъустан Республикадин Кьурагь райондин рагъэкъечӀдай пата, райондин администрациядин юкь тир Кьурагь хуьрелай 22 км яргъал, Кьурагь - Кьасумхуьр рекьелай 13 км яргъал, тамарин, векьин чкайрин юкьва авай гъвечӀи кӀунтӀал чка кьунва. Хуьруьн мукьвал, форель ва маса кьериз жедай гъетер гьалтзавай, Ругун вир ала.

Тарих

ЦӀуру эгьлийри чпин эхтилатра, Ругун хуьр ХV - ХVI виш йисара арадал атанвайди лугьузва. Хуьруьн бине кутур кас, ивидин душманвиляй хзандихъ галаз хуьряй катна тамун къалин чкада чуьнуьх хьанвай кӀириви тирди гьисабзава. Къвез-къвез адан патав сифте адан мукьва-кьилияр ахпани бязи хуьруьнвияр — кӀиривияр атана секин хьанвай. Сифте берейра абур чиликай атӀанвай кӀвалера (азерб. къазмайра) уьмуьр гьалзавай, ахпа кӀунтӀал майишатдин дараматар галай хъсан ери авай кӀвалер эцигнавай. Ругунвийриз чпин кьетӀен пеше авай, абуру, хуьруьн патав гвай сувал алай ракьун мядендай ракь хкудзавай. Хкудай ракь махсус фурара цӀурурзавай, адакай ругунриз хци цацар расзавай.

Мумкин я хуьруьн тӀварни, ина ругунар расунин пеше вилик фенвайвиляй, Ругунрин хуьр эцигнавайди я.

Ругунрилай ва абурун цацарилай гъейри, ракьуникай ругунвийри туьрезар, куьтенар, гапурар, дергесар, мукалал гьазуриз ва базарда маса хугуз чизнавай. Абуру ракьни маса гузвай.

XIX виш йисуз Ругун вири Куьре округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатзава. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Куьре округдин Кьурагь наибвалдиз талукь тир. Кутул ва КӀири хуьрерихъ галаз КӀири хуьруьнжемятдик акатзавай.

Агьалияр

2002 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 136 касди уьмуьр гьалзавай . Агьалидин вири лезгияр, суни - мусурманар я. 1886 йисан Урусат Империядин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал, Ругун хуьруьн агьалияр 64 кас тир.

ТӀвар-ван авай хуьруьнвияр

• Альберт Эседов — филологиядин илимрин кандидат, публицист, пуд вишелай пара илимдинни публицистикадин макъалайрин кирам.
• Джамалдин Дженетов — дяведин духтур.
• Закидин Бабаев — чӀехи предприниматель.
• Камалдин Кулиев — Урусат Федерациядин лайихвилер авай тамухъан.
• Рейзудин Дженетов — Дагъустан Республикадин полковник, СтӀал Сулейман райондин военком.

ЭлячӀунар

• «Лезгияр.ру» сайтуна Ругун хуьруькай гегьенш малуматар