Агъжабеди район

Агъжабеди район
Уьлкве	Азербайжан
Административ юкь	Агъжабеди
Кьил	Рафил Исрафил оглы Гусейнов
Майдан	1 760 км²
Официал чӀал	азербайжан чӀал
Агьалияр	136 700 кас
Сятдин чӀул	UTC+4:00
ISO 3166-2-дин код	AZ-AGC
Телефондин код	+994 113
Почтунин индекс	AZ 0400
Официал сайт	элячӀун

Агъжабеди район (азер. Ağcabədi rayonu) — Азербайжанда авай район я.

Майдан — 1 760 км². Агьалияр — 136 700 кас. Агьалидин чуькьуьнвал — 77,67 кас/км².

Административ юкь — Агъжабеди я.

Тарих

«Агъжабеди» топоним туьрк «агъжа» (цӀару хьтин) ва «бет» (суван гуьне) гафарилай атайди я^[1]. И фикир райондин рельфдини акунри тестикьарзава.

Район 1930 йисан 8-лагьай августдиз туькӀуьрна. 1963 йисан 4-лагьай январдиз ам терг авуна ва Агъдам райондин ибаратдик кутуна. ЦӀийи кьилелай ам 1965 йисан 6-лагьай январдиз туькӀуьрна^[2].

География

Районди Азербайжандин юкьван пата чка кьунва.

Район кефердинни рагъакӀидай патахъ Барда райондихъ, кефердинни рагъэкъечӀдай патахъ Зердаб райондихъ, рагъэкъечӀдай патахъ Бейлаган райондихъ, кьибледин патахъ Физули райондихъ, кьиблединни рагъакӀидай патахъ Ходжавенд райондихъ ва кефердинни рагъакӀидай патахъ Агъдам райондихъ галаз сергьятдал ала.

Агъжабеди районди Кура-Араксдин арандин Милдинни Къарабагъдин кьулувилерал чка кьунва^[3]. В советский период в районе проводились мелиорационные и дренажные работы^[4].

Климат — юкьван гьалдин пара чимиди, кьуру субтропикринди я. Январдиз жезвай юкьван гьалдин температура 1,2 — 1,7°С, июлдиз — 25 — 26°С. Къваларин юкьван гьалдин йисан дережа — 300—500 мм я^[3].

Агьалияр

Йисариз килигна Апшерон райондин агьалийрин дегиш хьунин динамика^[5]^[4]^[6]^[7]^[8]^[9]^[3]^[4].

Йис	1939	1959	1970	1976	1979	1989	1991	1999	2009	2013	2014	2018	2020
Агьалияр	35 133	↗ 40 279	↗ 59 837	↗ 64 400	↗ 68 205	↗ 90 345	↗ 92 000	↗ 107 833	↗ 121 707	↗ 127 300	↗ 128 700	↗ 134 656	↗ 136 700

1976 йисуз агьалийрин къалинвал 36,7 кас/км²-дал тир^[4], 2009 йисуз — 106 кас/км²-дал хьана.

2009 йисан гьалдиз килигна, агьалийрикай 62 % хуьрера яшамиш жезва.

Административ паюн

Райондин ибаратдик 1 шегьердинни 45 хуьруьн муниципалитет акатзава.

Инфраструктура

Вири санлай къачурла райондин территориядай 844,9 км авторекьер физва[11].

Агьалияр электроэнергиядалди датӀана таъаминарун патал Агъжабеди районда 4 подстанцияди кӀвалахзва.

2013 йисуз районда 30 АТС авай тир, абуру алакъадивди 46 яшамиш жезвай чка таъминарзава. 2008 йисан гьалдиз килигна районда 29 почтадин хиле кӀвалахзава. 2003—2013 йисарин къене тилифундин нумрайрин кьадар 2,4 сеферда пара хьанва, Интернетдикай менфят къачузвайбурун 7,7 сеферда пара хьанва^[3].

Баянар

↑ Энциклопедический словарь топонимики Азербайджана = Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti / под ред. Р. Алиевой. — Баку: Шарк-Гарб, 2007. — Т. 1. — С. 20.
↑ Административное деление Азербайджанской ССР на 1 января 1977 года. — Баку: Азернешр, 1979. — С. 6.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Ağcabədi rayonu // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası / M. K. Kərimov. — Bakı: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, 2009. — Т. I. (азерб.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Абшерон рајону = Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы / Ҹ. Гулијевин редаксијасы илә.. — Азербайджанская советская энциклопедия: в 10 томах. — Баку: АСЕ-нын баш редаксијасы. — Т. 1. — С. 113–114.
↑ Численность наличного населения городов, посёлков городского типа, районов и районных центров СССР по данным переписи на 15 января 1970 года по республикам, краям и областям (кроме РСФСР)
↑ Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краёв, областей, районов, городских поселений, сёл-райцентров и сельских поселений с населением свыше 5000 человек (кроме РСФСР)
↑ Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу
↑ Division of Azerbaijan
↑ Азербайжандин агьалияр сиягьдиз къачун. 2009, Баку.

ЭлячӀунар

Официал сайт (азерб.)

Им Азербайжандин географиядикай акьалтӀдай тушир макъала. Ам вилик ракъурна вавай проектдиз куьмек гуз жеда.

[1] Энциклопедический словарь топонимики Азербайджана = Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti / под ред. Р. Алиевой. — Баку: Шарк-Гарб, 2007. — Т. 1. — С. 20.

[2] Административное деление Азербайджанской ССР на 1 января 1977 года. — Баку: Азернешр, 1979. — С. 6.

[АНЭ-1-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Ağcabədi rayonu // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası / M. K. Kərimov. — Bakı: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, 2009. — Т. I. (азерб.)

[АСЭ-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Абшерон рајону = Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы / Ҹ. Гулијевин редаксијасы илә.. — Азербайджанская советская энциклопедия: в 10 томах. — Баку: АСЕ-нын баш редаксијасы. — Т. 1. — С. 113–114.

[5] Численность наличного населения городов, посёлков городского типа, районов и районных центров СССР по данным переписи на 15 января 1970 года по республикам, краям и областям (кроме РСФСР)

[6] Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краёв, областей, районов, городских поселений, сёл-райцентров и сельских поселений с населением свыше 5000 человек (кроме РСФСР)

[7] Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу

[8] Division of Azerbaijan

[9] Азербайжандин агьалияр сиягьдиз къачун. 2009, Баку.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Соцсетар	Facebook · Telegram · Твиттер
Фото, видео ва аудио	Instagram · YouTube
Норматив ахтармишун	VIAF: 239729441 · WorldCat VIAF: 239729441

Азербайжандин административ паюн
Шегьерар	Баку · ГъанцӀах · Евлах · Ленкорань · Мингечаур · Нафталан · Нахичевань · Сумгаит · Ханкенди¹ · Шеки · Ширван · Шуша
Районар	Агъдам · Агъдаш · Агъжабеди · Агъстафа · Агъсу · Апшерон · Астара · Барда · Балакен · Бейлакъан · Билясувар · Гейчай · Геранбой · Гёйгёл · Гобустан · Гьажикьабул · Дашкесан · Евлах · Жалилабад · Жебраил · ‎Закатала · Зангелан · Зердаб · Имишли · Исмаиллы · Кедабек · Келбажар · Куьрдамир · КцӀар · Къазах³ · Къах · Къуба · Къубатлы · Кьвепеле · Лачин · Ленкоран · Лерик · Масаллы · Нефтечала · Огъуз · Саатлы · Сабирабад · Сальян · Самух · Сиазан · Тертер² · Товуз · Ужар · Физули · Хожавенд² · Хожалы² · Хъачмаз · Хызы · Шабран · Шамкир · Шеки · Шемаха · Шуша² · Ярдымлы
Нахичеван АР-дин районар	Бабек · Жулфа · Кенгерли · Ордубад · Садарак³ · Шагьбуз · Шарур ·
¹ — шегьер Суван Къарабагъдин Республикадин гъилик ква ² — райондин чилерин са пай ва я тамамдаказ Суван Къарабагъдин Республикадин гъилик ква ³ — райондин чилерин са пай Эрменистандин гъилик ква