Гимейди

Википедиядихъай
Урусатдин пайдах Тунвай хуьр
Гимейди
урусГимейди
Уьлкве
Урусат
Федерациядин субъект
Дагъустан
Муниципал район
Виликан тӀварар
Химейди, Хумайдийа, Аль-Мухаммадия
ЯШЧдин кьакьанвал
гьуьлуьн дережадилай
354 м
Агьалияр
0 кас
Миллетар
Динар
Сятдин чӀул
Автомобилдин код
05
Гимейди (Дагъустан)
Гимейди
Гимейди (Дербент район)
Гимейди

Гимейди (урусГимейди) — Дагъустан республикадин Дербент районда авай тунвай хуьр.

География[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Хуьр Дагъустан Республикадин кьибледа, Дербент райондин рагъакӀидай пата, Дербент шегьердилай 22 км рагъакӀидай пата, Денделеух сувал (354 м) ала.

Тарих[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Хуьруьн бине, табасарандин чилерал ислам дин гегьеншарун патал «Мухаммадия къеле» хьиз арабри кутунвай.[1]

Виликан тат хуьр тир. 1976 йисуз эгьлийрин вири масаниз куьч хьунин рекьелди хуьр тунвайди я.

XIX виш йисуз Гимейди хуьр вири Къайтагъ-Табасаран округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатнавай. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Къайтагъ-Табасаран округдин Кеферпатан-Табасаран наибвалдиз талукь тир. Бильгади ва Зидьян хуьрерихъ галаз Гимейди хуьруьнжемятдик акатзавай.

Агьалияр[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

1886 йисан Урусат Империядин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал, Гимейди хуьруьн агьалияр 830 кас тир: татар — 690 кас (83,1%), суван чувудар — 140 кас (16,9%) [2].

Официал статистикадиз килигна хуьруьн агьалияр азербайжанар хьиз къейд авунвайди я, вири суни мусурманар я. Амма абурун вири сад-садахъ галаз рахуна цӀап чӀалаз элячӀнавай[3] ва совет бередин агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайра азербайжанар хьиз гьисабдиз къачунвай [4], тарихдин къене ассимиляция хьана азербайджанариз элкъвенвай татар я. Къваларив гвай муькуь хуьреривай тафават аваз яз, и хуьруьн азербайджанар суни мусурманар тир [5][6].

Алай чӀавуз хуьр ичӀизва.

Халкьдин кеспияр[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Гамар хрунвал ва ругъунар цун (XIX виш йис).

ТӀвар-ван авай хуьруьнвияр[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

Ахмед заридин хайи диге я (1868 - 1930).

Баянар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]

ЭлячӀунар[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]