Агълаб

Агълаб
Уьлкве	Урусат
Федерациядин субъект	Дагъустан
Муниципал район	Дербент район
Хуьруьнсовет	«Агълаб»
ЯШЧдин кьакьанвал	гьуьлуьн дережадилай ; 19 м
Агьалияр	2541 кас (2012)
Миллетар	лезгияр, азербайжанар
Динар	суни ва шии ; мусурманар
Сятдин чӀул	UTC+4
Телефондин код	+7 87262
Почтунин индекс	368617
Автомобилдин код	05
Код ОКАТО	82 220 000 002

Агълаб (урус. Аглоби) — Дагъустан республикадин Дербент районда авай хуьр. «Агълаб» хуьруьнсоветдин юкь ва сад тир хуьр я.

География

Хуьр Дагъустан Республикадин кьибле пата, Каспий гьуьлуьн кьерин кьулувиле, Дербент райондин кьибле пата, Рубас вацӀал, федерал M29 «Кавказ» трассадин мукьув, Дербент шегьердилай 18 км кьибле пата чка кьунвайди я. Мукьвал алай хуьрер: Аладаш, Рубас.

Тарих

Хуьруьн тӀвар сифте яз 1813 йисуз, суван чувудрин хуьр хьиз кьунвайди тир. Гилан хуьр алай чилер, асулдай Агълабияр сихилдай тир дербентдин кьилел алай ксарин (гьакимрин) династиядиз талукь тир. Са тӀимил геж иниз азербайжанар куьч жез эгечӀнавай, ва XX виш йисан 1930 йисалди чувудар инлай тамамдаказ къакъатнавай ^[2]. 1953 йисуз иниз Кьурагь райондин Цилинг хуьруьн эгьлияр, лезгияр куьч хьана ацукьнавай.

XIX виш йисуз Агълаб хуьр вири Куьре округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатзава. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Куьре округдин Улусс магалдиз талукь тир. Арабляр, Баят, Муллахуьр ва Хуш-Мензил (гилан Рубас) хуьрерихъ галаз Арабляр хуьруьнжемятдик акатзавай.

Хуьре мусурманри ибадат ийизвай Мурад пӀир ава.

Агьалияр

2002 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 2037 касди уьмуьр гьалзавай ^[3]. 2012 йисан малуматриз килигна, хуьруьн агьалияр 2541 касди туькӀуьрзавай. Агьалидин чӀехи пай лезгияр, гъвечӀи пай азербайжанар, гьакӀни гзаф тушиз табасаранар авайди я, вири суни ва шийи - мусурманар я. 1886 йисан Урусат Империядин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал, Агълаб хуьруьн агьалияр 139 кас тир: чувудар — 108 (77,7%), азербайжанар — 31 (22,3%) кас ^[4].

Хуьруьн майишат

Хуьруьн эгьлийрин асул кӀвалах серкер, афнияр ва истивутар цана, гуьгъуьнлай кьелен це туна Урусатдин ва СНГ шегьерра маса гун я. Субтропик климатдин шартӀар ина, анар, хурма, инжил, ципицӀ, жум, чумал ва муькуь хьтин магьсулар цуниз хъсан виже къвезва.

Хуьруьн мукьвал азербайжандал «дузлахар» лугьудай уьцӀуь вирер ава, инлай чкадин эгьлийри салан мейваяр кьелен це тун патал кьел хкудзавайди я.

Баянар

↑ 11. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений. Итоги Всероссийской переписи населения 2010. Том 1. Численность и размещение населения. Росстат (2012). Архивация 1 июнь 2012. Ахтармишун 16 апрель 2012.
↑ Агълаб хуьруькай Урусатдин чувудрин энциклопедияда малуматар
↑ Дербентский район
↑ УЛУССКИЙ МАГАЛ (1886 г.)

ЭлячӀунар

Дербентский район >> Аглоби(кьейи элячӀун)

[1] 11. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений. Итоги Всероссийской переписи населения 2010. Том 1. Численность и размещение населения. Росстат (2012). Архивация 1 июнь 2012. Ахтармишун 16 апрель 2012.

[2] Агълаб хуьруькай Урусатдин чувудрин энциклопедияда малуматар

[3] Дербентский район

[4] УЛУССКИЙ МАГАЛ (1886 г.)

[1]

[2]

[3]

[4]

Дербент райондин агьалийрин пунктар
Администрациядин юкь	Кьвевар
Посёлокар	Билиж • Мамедкъала
Хуьрер	Агълаб • Агъа Жалгъан • Андреевка • Араблинское • Билиж • Берикей • Бильгади • Великент • Вавилово • Гежух • Деличобан • Жалгъан • Жемикент • Дуьзлер • Зидьян • Зидьян-Къазмаяр • Имени Мичурина • Къеле • Къарадагълы • Коммуна • ЛукӀар • Митаги • Митаги-Къазмаяр • Мугъарты • Музаим • Нюгди • Падар • Рубас • Рукель • Рыбзавод-51 • Сабнова • Салик • Сегелер • Татляр • Уллутеркеме • Хазар • Чинар • Юный Пахарь
Хуьруьнсоветар	«Агълаб» • «Араблинское» • «Берикей» • «Билиж» • «Великент» • «Гежух» • «Деличобан» • «Жалгъан» • «Жемикент» • «Зидьян-Къазмайрин» • «Къеле» • «ЛукӀар» • «Митаги» • «Митаги-Къазмайрин» • «Мугарты» • «Музаим» • «Нюгди» • «Падар» • «Первомайский» • «Рубас» • «Рукель» • «Сабнова» • «Салик» • «Уллутеркеме» • «Татляр» • «Хазар» • «Чинар»
Гадарнавай хуьрер	Гимейди • Кемах