Азадугъли
 Хуьр
|
.svg)
Азадугъли (урус. Азадоглы) — Дагъустан республикадин Мегьарамдхуьруьн районда авай, «Азадугъли» хуьруьнсоветдик акатзавай хуьр.
География
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Хуьр Мегьарамдхуьруьн райондин кефердинни-рагъэкъечӀдай пата, дуьз Дербент райондихъ галаз сергьятдал, Кьулан вацӀун чапла кьерел, райондин юкь тир Мегьарамдхуьрелай 39,5 км яргъал ала.
Тарих
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Виликан азербайжан хуьр я.
ЛукӀар хуьруьз Дербентдай 30 лукӀ хзанар куьчарнай. Туьрк чӀалал «Кул» - «ЛукӀ» лагьай чӀал я. «Куллар» гзафвилин форма я. Голландви сиягьатхъан Ян Стрейса вичин гъилив кхьей тарихдин документра къейд ийизва хьи, девлет авай ксари, чпиз сувабар къазанмишун патал а лукӀар пулунихъ къачуна тухвана абуруз азадвал багъишзавай. Азад хьайи лукӀари чпиз мукьварал Азадугъли хуьр арадал гъанвай. Фарс чӀалал «Азад» - «Азад», туьрк чӀалал «Оглы» - «Хва» лагьай чӀал я, яни «Азад хва».
XIX виш йисан 1864 йисуз Азадугъли хуьр вири Куьре ханвалдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатнай. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Куьре округдин Уллу магьалдиз талукь тир. ЛукӀар, Нюгди ва Салик хуьрерихъ галаз ЛукӀарин хуьруьнжемятдик акатзавай.
Агьалияр
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]2013 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 1707 касди уьмуьр гьалзавай [1]. 2012 йисан малуматрив кьурвал, хуьруьн агьалияр 1697 кас тир [2]. 2002 йисан малуматриз килигна, хуьруьн агьалияр 1656 кас тир [3]. Агьалидин вири лезгияр, суни - мусурманар я. 1886 йисан Урусат Империядин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал, Азадугъли хуьруьн агьалидин кьадар, вири азербайжанар яз 36 кас тир.[4]
ТӀвар-ван авай ксар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- Агьмедханов Тажидин Жабраилан хва — лезги шаир ва публицист.
Баянар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]ЭлячӀунар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- Дагъустан республикадин Мегьарамдхуьруьн райондин официал сайт Архивация 7 июнь 2023 йисан.
