Пиперхуьр

Хуьр Пиперхуьр урус. Пиперкент Уьлкве УрусатУрусат Федерациядин субъект ДагъустанДагъустан Муниципал район СтӀал Сулейман район Хуьруьнсовет «Шихидхуьруьн» хуьруьнсовет ЯШЧдин кьакьанвал гьуьлуьн дережадилай 771 м Агьалияр 159 кас Миллетар лезгияр Динар суьнни - мусурманар Сятдин чӀул UTC+4 Телефондин код +7 87236 Почтунин индекс 368763 Автомобилдин код 05 Код ОКАТО 82 247 875 002

Пиперхуьр (урус. Пиперкент) — Дагъустан республикадин СтӀал Сулейман районда авай, «Шихидхуьруьн» хуьруьнсоветдик акатзавай хуьр.

География

Хуьр СтӀал Сулейман райондин кьибледа, райондин юкь тир Кьасумхуьрелай кьибле патаз 9 км яргъал чка кьунвайди я. Мукьвал алай хуьрер: Уллугъетягъ, Шихидхуьр, Бутахуьр, Хтун, Сайтархуьр.

Тарих

Хуьруьн тӀвар кьве, «пипин» (тарцин жуьре) ва «хуьр», гафарикай арадал атана. Са вахтунда хуьруьн тӀвар «Къуза» тир, туьрк чӀалал «хъен авай пад» мана гузва. Гьакъикъатда, хуьр суван хъен авай, кефер пата авайди я. Аквадай гьалда, хуьруьн мукьвал пипин там авайвиляй хуьруьз Пиперхуьр лугьуз хьанвай. Пипин там ана гилани авайди я. Хуьруь бине кьунвай тарих малум туш. Хуьруьз дегь тарих ава. Вад чкада дегь чӀаван сурар, ва пак ксарин сурар ава.

1966 йисан чилин зурзунрилай виликан ва гуьгъуьнин вахтара Пиперхуьруьн эгьлияр Мегьарамдхуьруьн райондин Самур хуьре чпин гъилик квай чилериз са шумудра куьч хьанвай.

XIX виш йисуз Пиперхуьр вири Куьре округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатзава. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Куьре округдин Гуьней наибвалдиз талукь тир. Сайтархуьр ва Уллугъетягъ хуьрерихъ галаз Уллугъетягърин хуьруьнжемятдик акатзавай.

Агьалияр

Алай чӀавуз хуьруьн 43 кӀвале 159 кас яшамиш жезва. Агьалидин вири лезгияр, суьнни - мусурманар я. 1970 йисуз хуьре 42 майишатра 191 кас яшамиш жезвай. 1886 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматрив кьурвал, хуьре 60 майишатар авай, агьалийрин кьадар 365 кас тир.

Пиперхуьруьн сихилар: Умарар, Тибинар, КӀрар.

Килигуниз лайихвал авай чкаяр

Хуьруьн 262 гектар чилера гзаф кьадарда булахар ава, и чкадин чуьхверрин 35 кьван чара-чара жуьреяр, пара куьлуь емишар экъечӀзава. Хуьруьн килигуниз лайихвай авай чкаяр: «Гъуьлягъ булах» (цин гзаф къайивиляй), «Цекверин пӀир» (лезгийрин мажусивилин девирдин ругьани имарат).

ТӀвар-ван авай ксар

• Бабаханов Майрудин Бабаханан хва — лезги шаир.
• Кайитов Рамазан — лезги шаир.

ЭлячӀунар

• СтӀал Сулейман райондин официал сайтуна Пиперхуьруькай куьруь малуматар