Лгар
Тунвай хуьр
|
Лгар, ЛгапӀирхуьр (урус. Лгапиркент) — Дагъустан республикадин Ахцегь районда авай гадарнавай сувун хуьр.
ТӀварцӀикай
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Хуьруьн тӀварцин арадал атунин гьакъиндай са версия ава хьи, цӀуру заманда хуьруьз Сириядай Сулейман тӀвар алай кас атанай, ада кьуьзуь жедалди лгавийрин малар чӀура хуьзвай. Ам рагьметдиз фейила, хуьруьнвийри адаз сур гьазурна ам кучудиз кӀан хьайила, садлагьана гьинай ятӀани лиферин луж атана ва вирибурун вилик адан мийит кхажна Гъуцар сувал тухунай, гьина ам ахпа кучуднай. Кьисадив кьурвал, а вакъиадилай кьулухъ хуьруьз ЛгапӀирхуьр тӀвар эцигнай, яни «пӀир» авай хуьр.
География
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Хуьр Ахцегь райондин рагъэкъечӀдай пата, райондин администрациядин юкь тир Ахцегь хуьрелай 14 км яргъал, Шалбуздагъ цӀиргъинин кефердинни-рагъакӀидай патан хушал ала.
Тарих
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]XVI виш йисалай 1839 йисал кьван хуьр Дукъузпара азад жемиятдик квай. 1839 йисуз Лгар вири Самур округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатнай. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Самур округдин Докъузпара наибвалдиз талукь тир. Храх ва Ухул хуьрерихъ галаз Ухулрин хуьруьн-жемиятдик квай.
1929 йисуз хуьр цӀийз арадал гъанвай Ахцегь райондин составдик акатнай.
1960-й йисара хуьруьн агьалияр арандиз куьчарнай.
Агьалияр
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]1886 йисан Урусатдин Империядин агьалияр сиягьриз къачунин нетижайриз килигна, хуьре 598 касди уьумуьр ийизвай [1]. Вири лезгияр, суни-мусурманар тир.
Алай чӀавуз хуьре касни амач, дараматар харапӀайриз элкъвена.
ТӀвар-ван авай ксар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- Лгарви Рамазан Фейзуллагьан хва — XIX виш йисуз уьмуьр авур лезги шаир.
Баянар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]ЭлячӀунар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- Хуьрер «ХарапӀаяр»(кьейи элячӀун)