Перейти к содержанию

Хуьруьг

Википедиядихъай
Урусатдин пайдах Хуьр
Хуьруьг
урусХрюг
Уьлкве
Урусат
Федерациядин субъект
Дагъустан
Муниципал район
Хуьруьнсовет
Статус
Хуьр 1839 йисалай
АП-дин кьакьанвал
1212 м
Агьалияр
2 241 кас (2010)
Миллетар
Динар
Чпи-чпиз гузвай тӀвар
хуьруьгжуь
Сятдин чӀул
Телефондин код
+7 87263
Почтунин индекс
368741
Автомобилдин код
05
Код ОКАТО
82 206 890 001
Официал сайт
Хуьруьн шикилар
Космосдай акунар
Хуьруьг (Дагъустан)
Магьачкъала
Ахцегь
Хуьруьг
Хуьруьг (Ахцегь район)
Ахцегь
Хуьруьг

Хуьруьг (урусХрюг) — Дагъустан республикадин Ахцегь районда авай хуьр. «Хуьруьгрин» хуьруьнсоветдик акатзава.

Хуьр Ахцегь райондин кефер пата, райондин администрациядин юкь тир Ахцегь хуьрелай 14 км яргъал, Самур вацӀун чапла къерехдихъ гала. Самур вацӀун дугундин кефер патайтӀуз Самур цӀиргъ яргъи хьанва ва адан 3004 м кьакьанвал авай Ялахъ кӀукӀ Хуьруьг хуьряй акваз жеда.

Хуьре ва адан къваларив гвай чкаяр:

  • ТӀебии сергьятар — ЧӀурар: Хъчан сув, Рычал, Кьула дагъ, Дерей сув, Мими сув, Теран, Магьмуд кас, ЦӀуман сув, ЧӀулав кьил, Салтабар, Хтума, Куркунар, ЧӀехи мигьий, Эминан хцин пад, Вярх, Лацак там, Ягъв ва мсб .
  • Булахар: Юргъаз кам, Хинер чхир кам, Ялахъ кам, Чими ятар, Гьасан булах, Кпул цин булах, Шамахан булах, Къайи цин булах, Селиман булах, Уьруьн булах, Уср вир.
  • ПӀирер: Ражабан пӀир, Сфи Хусейнан пӀир, БтӀур мягьледин пӀирар, Агъа пӀир.

1839 йисуз Хуьруьг хуьр вири Самур округдихъ галаз Урусат импердиядин гьукумдик акатнай. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Самур округдин Ахцегьпара наибвалдиз талукь тир.

Йисариз килигна Хуьруьг хуьруьн агьалийрин дегиш хьунин динамика:

Йис 1886 2002 2010
Агьалияр 1 525 [1] 2 058 [2] 2 241 [3]

2010 йисан агьалияр сиягьриз къачунин нетижариз килигна хуьре 2 241 касди уьмуьр ийизвай. Агьалидин вири лезгияр, суни-мусурманар я.

Тарихдал гьалтайла хуьруьгвияр агъадихъ галай сихилриз пай жезва: Рагьманар,Халтаяр, Болбутар, МикӀияр, ЭкӀерар, Мхацар, Челдияр, ЦӀурар, Хашалар, Саларар, Гъуьруьгъар.

  • 22 метр кьакьанвал авай, 1700 йисан минара — къеле.
  • 1637—1638 йисара эцигай мискӀин, идакай мискӀиндин кӀарасдин стундал алай араб чӀалан кхьинри субутарзава.
  • Хуьруьгви Тагьиранни Мамед Гьажиеван гуьмбетар.
  • Хуьруьгрин там.
  • Суван тамун вир — сода квай Фуан цин чешме.
  • Алимов Максим Тагьиран хва — лезги шаир.
  • Гьажиев Агъалар — чӀехи лезги шаир, фольклорист ва таржумахъан.
  • Хуьруьг Тагьир (1893—1958) — тӀвар-ван авай лезги зари, Дагъустандин халкьдин зари.
  • Хуьруьг Лукьман (Алискеров Лукьман) (1921–1988) — лезги шаир.
  • Мукаилов Сефибек Магомедтагирович (1954—1993) — Халкьарадин классдин регьят кьуршахрин женгдар.
  • Мамед Гьажиев — 2000 йисан августда, «Курск» цин кӀанин гимидин катастрофа хьайи чӀавуз кьейи 118 касдикай сад. «Курск» цин кӀанин гимидин инженер-подводник.
  • Эмирбеков Эмирбек Зиядович — академик, Дагъустандин биохимия мектебдин бине кутурди.
  • Абдулкеримов Махмуд Абдулжелилович — Дагъустан Республикадин лайихлу муаллим.
  • Татьяна Львова-Магомедшерифова — бокс, регьят кьуршахар, кикбоксинг хьтин спортрин жуьредин Урусатдин устӀар, кье сеферда Дуьньядин чемпион, дуьньядин чемпионатрин гзаф сефердин призёр, пуд сеферда Европадин чемпион, «А» классдин халкьарадин турниррин ва Урустатдин чемпионатрин гзаф сеферда гъалиб хьайиди [4]