Усур

Тунвай хуьр Усур урус. Усур Уьлкве УрусатУрусат Федерациядин субъект ДагъустанДагъустан Муниципал район Ахцегь Агьалияр 0 кас Миллетар лезгияр Динар суни - мусурманар Чпи-чпиз гузвай тӀвар усуржуь Сятдин чӀул UTC+3 Автомобилдин код 05 Космосдай акунар www.wikimapia.org Магьачкъала Ахцегь Усур Ахцегь Усур

Усур (урус. Усур) — Дагъустан республикадин Ахцегь районда авай гадарнавай сувун хуьр.

География

Хуьр Ахцегь райондин кефер пата, райондин администрациядин юкь тир Ахцегь хуьрелай 7 км яргъал, Самур цӀиргъинин кьиблепатан хушал, Шекиз пел рагун кьуьнтел, Усур-кӀам булахдин вини кьиле ала.

Тарих

Лап сифте кьилера Усур хуьруьн чкадал Ахцегьрин хуьруьн эгьлийрин чӀурар авай. XVI виш йисуз хуьр Рутул бегвалдик акатнай. Хуьруьгдихъ галаз дяведа ахцегьвийринни рутулвийрин дуствилин паталай, 1775 йисуз Гуьгъвез, Усур ва КьакӀар хуьрер Ахцегьпарадин азад жемиятдин гъиле вуганвай. 1775—1839 йисара хуьр Ахцегьпарадин азад жемиятдик акатзавай «Ахцегьпара — 1» хуьрерин жемиятдик квай.

1839 йисуз Усур хуьр вири Самур округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатнай. Урусат империядик квай чӀавуз хуьр Дагъустан вилаятдин Самур округдин Ахцегьпарадин наибвалдиз талукь тир. Гъуьгъвез хуьруьхъ галаз Усуррин хуьруьн-жемятдик квай. 1929 йисуз Усур, цӀийиз арадал гъайи Ахцегь райондик кутунай. Ахцегь районда садлагьай колхоз тир Ленинан тӀварунихъ галай колхоз Усур хуьре арадал гъанвай.

1869 йисуз хуьре 42 мягьлеяр авай.

Ватандин ЧӀехи дяведа 20 усурви рагьметдиз фенай.

1966 йисан къати зурзунрилай кьулухъ хуьруьн эгьлияр сувалай арандиз куьч хьана Мегьарамдхуьруьн райондин чилерал ЦӀийи Усур хуьр арадал гъанай.

Агьалияр

1886 йисан Урусатдин Империядин агьалияр сиягьриз къачунин нетижайриз килигна, хуьре 390 касди уьумуьр ийизвай . Вири лезгияр, суни-мусурманар тир.

Алай чӀавуз хуьре касни амач, дараматар харапӀайриз элкъвена.

ТӀвар-ван авай усурвияр

• Асланов Имам Исламан хва — лезги шаир ва алим.
• Бабаев Гьемдулагь — тӀвар-ван авай лезги шаир ва драматург.
• Вагьабов Михаил Вагьабан хва (16.04.1923) — философиядин илимрин доктор, профессор. Урусат Федерациядинни Дагъустан Республикадин илимрин лайихлу кардар. Урусат Федерациядин Гьукуматдин Советдин Кавхайрин Советдин член. Ватандин ЧӀехи дяведа иштаракнавай кас.

ЭлячӀунар

• Усур — Односельчане.ру Архивация 28 октябрь 2012 йисан.
• Хуьрер «ХарапӀаяр»(кьейи элячӀун)