Европа
Европа — кеферпатан зур элкъверда ава дуьньядин пай я. Адан къерехар МуркӀаринни Атлантик океанрин гьуьлери кьунвайди я. Европадин чилин кьадар — 10 млн кьван км² я. Агьалийрин кьадар 740 млн кьван кас я. Азиядихъ галаз Европади Евразия континент арадал гъизвайди я.
ТӀвар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Европадал дегьчӀаван-грециядин мифологиядин героинядин, Зевса чуьнуьхнавай ва Критдиз тухванвай финикиядин пачагьдин рушан Европа тӀвар эцигна. Мумкин гьакӀни Европа эпитет Герадихъни Деметрадихъ галаз галкӀанвай тир. Француз чӀалархъан Пьер Шартрендин фикиррдай нетижа хкудун, и тӀварцӀин арадал атун тийижирди я[1].
Гилан литературада авай виридалайни тӀвар-ван авай этимологийрин гипотезар антик чӀавуз теклифарнава, амма абур гьуьжет алайбур хьиз гьисабзавайди я:
- гьакӀ месэла, са этимологияди Европа гафунин арадал атун грециядин «еври-» ва «опс-» дувулрикай — «вилер гьяркьуьди» баян ийизвайди я;[2]
- Милетви Исихий лексикографдин фикирдив кьурвал, Европа тӀвар «рагъакӀидайпатан уьлкве, тахьайтӀа мичӀиди»[3] лагьай чӀал я. Са арадлай чӀалархъанри ам рагъакӀидайпатан-семитрин «‘rb»[4] ва аккаддин «erebu» (кьведни «ракъинин акӀун» лагьай чӀалар) гафарихъ галаз гекъигна. ЯтӀани, Мартин Уэстдиз и этимология усал хьтинди аквазва.[5]
География
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Европади Азиядихъ галаз сад тир Евразия дибчил арадал гъизвайди я. Европадин чилин кьадар 10 532 000 кьван км² я, ада дибчилин вадакай са пай кьван ва вири Чилин къураматдикай 8 вишекайди кьунвайди я.
Европа михьиз кеферпатан зурэлкъверда ава, 36° к. гь. ва Кеферпатан МуркӀарин океандин арада. РагъакӀидай паталай рагъэкъечӀдай патал кьван яргъалвал — 4050 км, кефер паталай кьибле патал кьван яргъивал — 4530 км я.
Европадин къерехар Кеферпатан МуркӀаринни Атлантик океанри кьунвайди я. Континентдин къерехрив Балтик, Аравилин, ЧӀулав, Азов, Кеферпатан, Лигуррин, Адриатикадин, Тиррен, Ионийрин, Ирландиядин, Мармар, Альборан, Ваттрин, Кельтрин, Эгей, Балеар гьуьлер гвайди я.
Островарни зуростровар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Европадин къерехдин цӀар лап атӀайди я. Ам пара заливри, островрини зуростроври арадал гъизва. Са чӀавара Европадикай «зуростроврин зуростров» хьиз лугьузвайди я. Авайвал лагьайтӀа, Европа — Евразиядин дибчилин чӀехи зуростров я. Асул зуростровар — Скандинавия, Пиреней, Балканар, Аппенинрин, Крым, Ютландия, Бретоньни мсб.
Островрин вири чилин кьадар 730 агъ. кьван км² я. Зуростроври Европадин вири винел патан кьудай са пай кьван кьунвайди я.
|
Виридалайни чӀехи островар
|
Виридалайни чӀехи зуростровар
|
Рельеф
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун] |
 |
Юкьван кьакьанвал 300 м кьван я, лап вини кьилинди — 4808 м. Монблан сув тахьайтӀа 5642 м. Эльбрус сув. (Европадин рагъэкъечӀдайпатан сергьятдин цӀар чирунилай аслу я), виридалайни агъа тир 27 м кьван я Каспи гьуьлуьн дугун.
Европадин рельеф — парани пара дугунарни аранар я. ЧӀехи дугунар — РагъэкъечӀдай Европадин, Скифрин плита, Падана, Юкьван Европадин, Юкьван ДунайдинАгъ Дунайдин, Париж бассейнни я.
Сувари вири чиликай 17 вишекайди кьунвайди я. Асул суварин системаяр — Альпар, Къавкъаз, Карпатар, Крым сувар, Пиренеяр, Аппенинар, Урал, Скандинавиядин сувар, Балканар зуростровдин сувар я.
КӀвалахзавай вулканар Исландиядани Аравилин гьуьлуьн регионда ава.
Европадин сувар 3 акъалтвилин дережедак квайбурукай яз я:
- Альпыйрин акъалтвал — Пиренеяр, Альпар, Карпатар, Аппенинар, Балканар зуростровдин сувар, Динар сувар.
|
Виридалайни кьакьан сувар
|
Виридалайни кьакьан вулканар
|
Къенепатан ятар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Дибвилин вацӀар: Волга, Дунай, Урал, Днепр, РагъакӀидайпатан Двина, Дон, Печора, Кама, Ока, Белая, Днестр, Рейн, Эльба, Висла, Тахо, Луара, Одер, Неман, Эбро.
Дибвилин вирер: Каспи гьуьл, Ладога, Онега, Чудни Псков, Венерн, Балатон, Женева.
|
Виридалайни чӀехи вацӀар
|
Виридалайни чӀехи вирер
|
ТӀебиатдинни климатдин шартӀар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
____ — тундра, ____ — альприн тундра, ____ — тайга, ____ — суван тамар, ____ — пешер гьяркьуь тамар, ____ — аравилин гьуьлуьн тамар, ____ — халисан чуьл, ____ — къумлухдин чуьл.
Арктикадин островрални Кеферпатан МуркӀарин океандин къерехдай тӀуз — арктикадин къумлухарни тундраяр, абурулай кьибле патахъ гала — тамтундраяр, тайгадин, акахьайни пешер гьяркьуь тамар, тамар-чуьлер, чуьлер, субтропикрин аравилин гьуьлуьн тамарни валар, кьиблединни рагъэкъечӀдай пата — зуркъумлухар.
Виридалайни чӀехи къумлух Рин къумлух я. Адан кьадар — 40 000 км² я, ам Волгани Урал вацӀарин арада ала, Къазакъстандинни Урусатдин чилерал. Садбуру Испанияда авай Табернас къумлухни Калмыкиядин, Дагъустандинни Чечнядин сергьятда авай Ногъай чуьлер зуркъумлухар хьиз гьисабзава. Инсанри авур менфят авачир кӀвалахдин гъиляй Калмыкияда пара чилер къумлухдиз элкъвена.
РагъэкъечӀдай патан Европадин кьурай чуьлерин зонада са шумуд къумадин массив ава: Урусатдани (Арчедадинни Дондин къумар, Цимла къумар) Украинада (Олешкидин къумар).
МуркӀадин гьамбарар — Шпицбергендал Новая Землядал Исландиядал Альпра Скандинавиядин суварра (виридан кьадар — 120 агъ. км² кьван я).
Саки вири Европа юкьван гьалдин климатдин зонадал ала (рагъакӀидай пата — океандинди, рагъэкӀечдай пата — континентдинди, пара живер авай мекьи кьуьд гваз), кеферпатан островрал — субарктикадиндини арктикадинди, Кьиблепатан Европада — аравилин гьуьлуьнди, Каспи гьуьлуьхъ галай аранда — зуркъумлухдинди я. Йисан къваларин кьадар — 500—800 мм, суварра (парани-пара рагъакӀидайпатан гуьнейрал) — 2000 мм, Котор залив винелай цава — 4650 мм я.
АкьалтӀай тӀинкӀер
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Европадин акьалтӀай тӀинкӀерин сиягь — виридалайни кефер, кьибле, рагъакӀидай, рагъэкъечӀдай патарихъ галай географиядин тӀинкӀер. Абурукай садбур виривердериз ахъа я.
- кеферпатан — Нордкин кӀвенкӀвечил, Норвегия (71°08′02″ к. гь. 27°39′00″ р.-э. я.)[12]
- кьиблепатан — Тарифан кӀвенкӀвечил, Испания (36°00′24″ к. гь. 5°36′29″ р.-а. я.)[13]
- рагъакӀидай патан — Рока кӀвенкӀвечил, Португалия (38°46′51″ к. гь. 9°29′54″ р.-а. я.)[14]
- рагъэкъечӀдай патан — тӀвар авачир кӀукӀ, Урусат (68°18′37″ к. гь. 66°37′05″ р.-э. я.)
Европадин юкь
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун].jpg)
Европадин географиядин юкь — континентдин географиядин юкь къалурдай гипотезадал диб кьазвай тӀинкӀ я. Юкь алай чка Европадин сергьятрин тайинвилел акъвазнава. Асул гьисабдалди, ам хкяй гьисабунин методикадин куьмекдалди чирун жезва. ГьакӀ яргъа авунвай островар акьалтӀай тӀинкӀер хьиз гьисабдиз къачунватӀани чӀехи метлеб авай шартӀ я.
АкӀ хьайила, гилан чӀавуз са шумуд, чеб Европадин географиядин юкь тирбур тӀварцӀяй кьазвай, чка ава:
- литвадин Пуршункес хуьр (Вильнюсдилай кеферпатахъ 25 км яргъал чка кьунва);[15]
- кеферпатан Белоруссияда авай Полоцк шегьердилай кьиблединни рагъакӀидай патахъ 50 км яргъал чка кьунвай тӀинкӀ;[16]
- юкьван Словакияда авай Кремница шегьердин патав гвай Крагуле хуьре авай тӀинкӀ;[17]
- украин Рахив шегьердин патав гвай Диловэ хуьруьн арада авай тӀинкӀ;[18]
- Польшадин кефердинни рагъэкъечӀдай пата авай Белостокдилай кеферпатахъ чка кьунвай Суховоля гминда авай тӀинкӀ;[19]
- украин Тэрнопиль областдик акатзавай Теребовля райондин Вышэнькы хуьруьн арада авай тӀинкӀ.[20]
Административ паюн
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Адетдалди Европа РагъакӀидайпатандаз, РагъэкъечӀдайпатандаз, Кеферпатандаз, Кьиблепатандазни Юкьвандаз пай ийизвайди я.
И паюн лап шартӀ алайди я. Асул гьисабдалди, и чара авун ийидайла географиядин хьиз политикадинни факторар гьисабдиз къачузвайди я. Уьлквейрикай садбур, фикирдалди кьурвал, чара-чара гьукуматрин кӀватӀалдик акатиз жеда.
Советрин чӀавуз Европа РагъакӀидайпатазни РагъэкъечӀдайпатаз пай авун пара чӀавуз политикадин ранг авай. РагъэкъечӀдайпатан Европадиз социализмдин гьукуматар, «халкьдин демократиядин уьлквеяр» лугьудайбур (ГДР, Польша, Чехословакия, Венгрия, Румуния, Болгария, Албания, Югославия и СССГ) талукьарзавай тир.
РагъакӀидайпатан Европадиз амай уьлквеяр тайинарзавай тир. ГьакӀни Испания, Португалия, Франциядин кьиблепад, Италия, Мальта, Кипр, Грецияни Туьркия санал Кьиблепатан Европа хьиз гьисабзавай тир, гьа чӀавуз Исландиядиз, Норвегиядиз, Швециядиз, Даниядизни Финляндиядиз санал Кеферпатан Европа лугьузвай тир.
Гилан чӀавуз, СССГ, Югославияни Чехословакия чкӀайдилай кьулухъ, Юкьван Европадиз Австрия, Швейцария, гьакӀни идалай виликра РагъэкъечӀдайпатан Европадин гьукуматар хьиз гьисабзавай Польша, Чехия, Словакия, виликан Югославиядин уьлквеяр, Румуния, Венгрия, са чӀавара Балтикадин уьлквеяр (абур мадни мукьвал-мукьвал Кеферпатан Европадик кутазава) талукьарзавайди я.
РагъэкъечӀдайпатан Европадиз — физикадалдини географиядалди Урусат (Европада кьилди са пай), Украина, Беларуссия, Азербайжан (Европада са пай), Гуржистан (Европада са пай), Къазакъстан (Европада са пай), Молдавия (кьабул тахьанвай Днистердихъ галай Молдавиядин Республикадихъ галаз). РагъакӀидайпатан Европадиз — ЧӀехибритания, Ирландия, Францияни маса уьлквеяр, гьакӀни, вич физикадалдини географиядалди юкьван-европадинди яз, Германия.
Европадин паюн:
- РагъакӀидайпатан Европа — Австрия, Бельгия, Германия, Ирландия, Лихтенштейн, Луьксембург, Монако, Нидерландар, Франция, ЧӀехибритания, Швейцария;
- РагъэкъечӀдайпатан Европа — Беларусия, Булгъария, Венгрия, Молдавия, Польша, Румуния, Словакия, Украина, Урусат, Чехия;
- Кьиблепатан Европа — Албания, Андорра, Боснияни Герцеговина, Ватикан, Греция, Испания, Италия, Косово, Македония, Мальта, Португалия, Сан-Марино, Сербия, Словения, Хорватия, ЧӀулав Сув.
Азияда чилерин чӀехи пай авай уьлквеяр:
- Азербайжан (вири гьукуматдин чилерикай Европада цӀудакай сад ава);
- Гуржистан (вири гьукуматдин чилерикай Европада къадакай сад ава);
- Къазакъстан (вири гьукуматдин чилерикай Европада 14 % кьван ава);
- Туьркия (вири гьукуматдин чилерикай Европада 3 % кьван ава);
- Урусат (вири гьукуматдин чилерикай Европада 22-33 % кьван ава).
Гьукуматар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]| Пайдах | Герб | ТӀвар | Чилин кьадар (км²) |
Агьалияр |
Агьалийрин къалинвал (per km²) |
Кьилин шегьер | Уьлкведин тӀвар (-ар) чпин чӀалал |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
Австрия | 83 858 | 8 700 471 | 97,4 | Вена | Österreich |
|
|
Азербайджан | 86 600 | 9 574 000 | 110,5 | Baku | Azǝrbaycan |
|
|
Албания | 28 748 | 2 886 026 | 98,5 | Тирана | Shqipëria |
|
|
Андорра | 468 | 78 014 | 166,7 | Андорра-ла-Велья | Andorra |
|
|
Беларусия | 207 560 | 9 498 700 | 45,6 | Минск | Беларусь |
.svg){kind=small}
|
|
Бельгия | 30 528 | 11 289 853 | 360,6 | Брюссел | België/Belgique/Belgien |
|
|
Болгъария | 110 910 | 7 153 784 | 64,5 | София | България |
|
|
Боснияни Герцеговина | 51 129 | 3 825 334 | 74,8 | Сарайево | Bosna i Hercegovina, Босна и Херцеговина |
.svg){kind=small}
|
.svg){kind=small}
|
Ватикан | 0,44 | 800 | 1818,2 | Ватикан | Status Civitatis Vaticanæ |
|
|
Венгрия | 93 030 | 9 830 485 | 105,7 | Будапешт | Magyarország |
|
|
Германия | 357 021 | 82 162 000 | 230,1 | Берлин | Deutschland |
|
|
Греция | 131 957 | 10 793 526 | 81,8 | Афинар | Elláda |
|
|
Гуржистан | 57 200 | 3 720 400 | 65 | Тбилиси | საქართველო, Сакартве́ло |
|
|
Дания | 43 094 | 5 707 251 | 132,4 | Копенгьаген | Danmark |
|
|
Ирландиядин Республика | 70 280 | 4 658 530 | 66,3 | Дублин | Éire/Ireland |
|
|
Исландия | 103 000 | 332 529 | 3,2 | Рейкйявик | Ísland |
|
.svg){kind=small}
|
Испания | 504 851 | 46 438 422 | 92 | Мадрид | España |
|
|
Италия | 301 230 | 60 665 551 | 201,4 | Рим | Italia |
|
|
Кеферпатан Македония | 25 713 | 2 071 278 | 80,6 | Скопье | Република Северна Македонија |
|
.svg){kind=small}
|
Къазакъстан | 2 724 902 | 17 753 200 | 6,5 | Astana | Қазақстан |
|
|
Латвия | 64 589 | 1 971 300 | 30,5 | Рига | Latvija |
|
|
Литва | 65 200 | 2 888 582 | 44,3 | Вилнуьс | Lietuva |
|
|
Лихтенштейн | 160 | 37 622 | 235,1 | Вадуц | Liechtenstein |
|
Люксембург | 2 586 | 576 249 | 222,8 | Люксембург | Lëtzebuerg/Luxemburg/Luxembourg | |
|
|
Малта | 316 | 434 403 | 1374,7 | Валлетта | Malta |
|
|
Молдова | 33 843 | 3 553 100 | 105 | Кишинёв | Moldova |
|
|
Монако | 2,02 | 37 863 | 18 744 | Монако | Monaco |
|
|
Нидерландар | 41 543 | 16 979 120 | 408,7 | Амстердам | Nederland |
|
|
Норвегия | 385 178 | 5 213 985 | 13,5 | Осло | Norge |
|
|
Польша | 312 685 | 37 967 209 | 121,4 | Варшава | Polska |
|
|
Португалия | 91 568 | 10 341 330 | 112,9 | Лиссабон | Portugal |
|
|
Румыния | 238 391 | 19 759 968 | 82,9 | Бухарест | România |
|
|
Сан-Марино | 61 | 31 950 | 523,8 | Сан-Марино | San Marino |
|
|
Сербия | 88 407 | 7 076 372 | 80 | Белград | Srbija |
|
|
Словакия | 48 845 | 5 426 252 | 111,1 | Братислава | Slovensko |
|
|
Словения | 20 273 | 2 064 188 | 101,8 | Луьбляна | Slovenija |
|
|
Туьркия | 783 562 | 79 463 663 | 101,4 | Ankara | Türkiye |
|
|
Украина | 576 683 | 43 117 219 | 74,8 | Киев | Україна |
|
|
Урусат | 17 125 187 | 143 666 931 | 8,4 | Москва | Россия |
|
|
Финляндия | 336 593 | 5 487 308 | 16,3 | Гьелсинки | Suomi/Finland |
|
|
Франция | 547 030 | 64 513 242 | 117,9 | Париж | France |
|
|
Хорватия | 56 542 | 4 190 669 | 74,1 | Загреб | Hrvatska |
|
|
Чехия | 78 866 | 10 553 843 | 133,8 | Прагьа | Česká republika |
.svg){kind=small}
|
.svg){kind=small}
|
ЧӀехибритания | 244 820 | 65 341 183 | 266,9 | Лондон | United Kingdom |
|
|
ЧӀулав Сув | 13 812 | 622 218 | 45 | Подгорица | Crna Gora |
|
|
Швеция | 449 964 | 9 851 017 | 21,9 | Стокгольм | Sverige |
|
.svg){kind=small}
|
Швейцария | 41 290 | 8 325 194 | 201,6 | Берн | Schweiz/Suisse/Svizzera/Svizra |
|
|
Эстония | 45 226 | 1 315 944 | 29 | Таллин | Eesti Vabariik |
| Вири санал | 10 180 000 | 742 500 000 | 70 | ||||
Кьабул тахьанвай гьукуматар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]| Пайдах | Герб | ТӀвар | Чилин кьадар (км²) |
Агьалийрин кьадар (2002-й йисан 1 июль) |
Агьалийрин къалинвал (per км²) |
Кьилин шегьер |
|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
Абхазия | 8.432 | 216.000 | 29 | Сухум |
|
|
Косово | 10.887 | [21] 1.804.838 | 220 | Приштина |
|
|
Суван Къарабагъ | 11.458 | 138.800 | 12 | Степанакерт |
|
|
Кеферпатан Кипр | 3.355 | 265.100 | 78 | Никосия |
|
|
Кьиблепатан Осетия | 3.900 | 70.000 | 18 | Цхинвал |
.svg){kind=small}
|
|
Нистрянэ | 4.163 | 537.000 | 133 | Тираспол |
Дегь чӀаварилай Европадихъ галаз галкӀанвай гьукуматар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- Эрменистан (Европадин Советдин член)
Диндин орденар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Маса гьукуматрилай аслу тир чилер
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Виридалайни чӀехи шегьерар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун] |
 |
| № | Шегьер | Уьлкве | Агьалияр | Йис |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Москва | Урусат
|
12 108 257 | 2014 |
| 2 | Лондон | ЧӀехибритания
|
8 174 100 | 2011[27] |
| 3 | Истанбул[28] | Туьркия
|
6 536 862[29] | 2010[30] |
| 4 | Санкт-Петербург | Урусат
|
5 131 942 | 2014 |
| 5 | Берлин | Германия
|
3 479 740 | 2011[31] |
| 6 | Мадрид | Испания
|
3 273 049 | 2010[32] |
| 7 | Киев | Украина
|
2 815 951 | 2011[33] |
| 8 | Рим | Италия
|
2 761 477 | 2011[34] |
| 9 | Париж | Франция
|
2 257 981 | 2009[35] |
| 10 | Минск | Беларусия
|
1 900 800 | 2013[36] |
Халкьарин арада авай сад-хьунар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун] |
 |
 |
 |
 |
Европадин гьукуматар чара-чара халкьарин арада авай тешкилатрин (дибвилин гьисабдалди экономикадинни политикадин тегьердинбурун) членар я.
Баянар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- ↑ Chantraine P. Dictionnaire étymologique de la langue grecque. Histoire des mots. Paris, 1968. P.388
- ↑ Гудианов этимологик (Лосев А. Ф. Мифология греков и римлян. М., 1996. С. 223
- ↑ цит. по: Лосев А. Ф. Мифология греков и римлян. М., 1996. С. 223
- ↑ Тантлевский И. Р. История Израиля и Иудеи до разрушения Первого Храма. СПб, 2005. С. 9, со ссылкой на: Astour M. C. Hellenosemitica: An Ethnic and Cultural Study in West Semitic Impact on Mycenaean Greece. Leiden, 1967. P. 128
- ↑ «phonologically, the match between Europa’s name and any form of the Semitic word is very poor» (West M. L. The east face of Helicon: west Asiatic elements in Greek poetry and myth. Oxford, 1997. P. 451)
- ↑ Европа, цифры и факты. Общие сведения
- ↑ Евразия
- ↑ Europe: Physical Geography Архивация 13 сентябрь 2012 йисан.
- ↑ allGeo.info — Европа Архивация 15 июль 2014 йисан.
- ↑ - Крупнейшие реки Европы
- ↑ - Крупнейшие озёра Европы
- ↑ Wikipedia — Cape Nordkinn
- ↑ Wikipedia — Punta de Tarifa
- ↑ Wikipedia — Cabo da Roca
- ↑ Литовский курьер — Михаил Киселев. Где центр Европы?
- ↑ Holiday.by — Памятник «Географический центр Европы» в Полоцке
- ↑ Infoglobe.cz — Словакия: Кремницке Бане — географический центр Европы
- ↑ prokarpaty.info — Географический центр Европы, Рахов, Закарпатье Архивация 4 март 2016 йисан.
- ↑ Виктор Корбут О центре Европы. Туризм и отдых, №40 (675) (09 октября 2008).(кьейи элячӀун) Ахтармишун 10 март 2009.
- ↑ Центр Европы. Информационный портал города Тернополь. Архивация 8 июнь 2012. Ахтармишун 3 март 2009.
- ↑ CIA – The World Factbook. Cia.gov. Ахтармишун 29 октябрь 2011.
- ↑ Общественно политический журнал «Планета» — Виртуальные государства
- ↑ factroom.ru — 10 самых удивительных виртуальных государств
- ↑ minicount.narod.ru — Виртуальные государства
- ↑ http://geo.koltyrin.ru - Зависимые территории, спорные и территории с особым статусом
- ↑ http://spravo4niki.com - Полный список зависимых территорий мира
- ↑ (инг.) [1]
- ↑ Европада (чӀехи пай) ва Азияд ава.
- ↑ Численность населения города, без населения ила Стамбул
- ↑ (туьрк) Oracle Application Server Forms and Reports Services, Büyükşehir belediyeleri ve bağlı belediyelerin nüfusları — 2009 (урус. Количество населения муниципальных образований на 2013 год. Данные Турецкого института статистики)
- ↑ (нем.) Amt für Statistik Berlin Brandenburg — Homepage, Bevölkerungsstand in Berlin am 30. April 2011 nach Bezirken (урус. Статистическое управление Берлин-Бранденбург. Население Берлина по состоянию на 30 апреля 2011 )
- ↑ (исп.) Instituto Nacional de Estadística. (National Statistics Institute), Population Figures referring to 01/01/2010 Архивация 2 январь 2011 йисан. (урус. Населения испанских провинций состоянию на 1 января 2010 )
- ↑ Статистический сборник " Численность населения Украины на 1 января 2011 года ". — Киев, ГКСУ, 2011. — 112с. (rar)
- ↑ (инг.) City Population — Statistics & Maps of the Major Cities, Agglomerations & Administrative Divisions for all Countries of the World, Italy (Major Cities): Regions & Major Cities (урус. Население крупных городов и регионов Италии )
- ↑ (инг.) City Population — Statistics & Maps of the Major Cities, Agglomerations & Administrative Divisions for all Countries of the World, France (Major Cities): Regions & Major Cities (урус. Население крупных городов и регионов Франции )
- ↑ (инг.) City Population — Statistics & Maps of the Major Cities, Agglomerations & Administrative Divisions for all Countries of the World, О демографической ситуации в январе-декабре 2012 г. Архивация 9 июль 2012 йисан. (урус. Население крупных городов и регионов Беларуси )
ЭлячӀунар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- Европедия: Справочник Европы
- Евроатлас
- Исторический атлас Европы Архивация 3 февраль 2009 йисан.
- Европейская культура
- Официальный сайт Совета Европы
- Устав СНГ
- Все о Европе
- Страны Европы: информационный портал Архивация 26 июль 2011 йисан.
 | ||
|---|---|---|
 | Австрия · Азербайжан ¹ · Албания · Андорра · Беларусия · Бельгия · Болгария · Боснияни Гьерцеговина · Ватикан · Венгрия · Германия · Греция · Гуржистан ¹ · Дания · Ирландия · Исландия · Испания · Италия · Кеферпатан Македония · Кипр ¹ · Къазакъстан ² · Латвия · Литва · Лихтенштейн · Люксембург · Мальта · Молдова · Монако · Нидерландар · Норвегия · Польша · Португалия · Румыния · Сан-Марино · Сербия · Словакия · Словения · Турция ² · Украина · Урусат ² · Финляндия · Франция · Хорватия · Чехия · ЧӀехибритания · ЧӀулавсув · Швейцария · Швеция · Эстония Инкарвал гьукуматар: Абхазия ¹ · АрцӀах Республика ¹ · Республика Косово · Приднестровьедин Молдовадин Республика · Кеферпатан Кипр ¹ · Кьиблепатан Осетия ¹ ¹ Са кьадар а я тамам Азияда. ² ГьакӀни Азияда.
| |